________________
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૧૯૪–૧૯૫
૨૦૦
મદ થવાનો સંભવ ૨હે છે. પરંતુ પરમાર્થથી હું મારા ભાવોનો જ કર્તા છું. મારા જ ભાવોનો કારિયતા છું અને મારા જ ભાવોનો અનુમન્તા છું પરંતુ દેહના પુદ્ગલોનો કર્તા નથી, ઉપદેશાદિ દ્વારા હું બીજાઓની પ્રવૃત્તિઓ કરાવનાર નથી પરંતુ ઉપદેશાદિકાળમાં પણ ૫૨માર્થથી હું મારા ભાવોનો જ કારયિતા છું અને મારા જ ભાવોનો અનુમોદન કરનાર છું. આ પ્રકારે વિચારીને સદા પોતાના શુદ્ધભાવોને પ્રગટ કરવા માટે ઉદ્યમ કરનારા મહાત્માઓ કોઈ બાહ્ય પદાર્થમાં અહંકારની મતિને કરતા નથી, પરંતુ માનકષાયને તિરોધાન કરીને આત્માના ગુણો પ્રત્યે નમ્રભાવવાળા થઈને ગુણવૃદ્ધિમાં જ ઉદ્યમવાળા થાય 99.1196811
શ્લોક ઃ
हृद्वर्गणापुद्गलजन्यवृत्तिं,
विकल्परूपां कलयन् विविक्ताम् ।
।
समाधिशुद्धो मननान्मनोऽह
मिति स्मयं को विदधीत योगी । । १९५ ।।
શ્લોકાર્થ :
વિકલ્પરૂપ હર્ગણાના પુદ્ગલજન્યવૃત્તિને=મનોવર્ગણાની પુદ્ગલ જવૃત્તિને, વિવિક્ત જાણતા=પોતાના આત્માથી ભિન્ન જાણતા, સમાધિશુદ્ધ એવા કોણ યોગી મનન કરનાર હોવાથી મન હું છું એ પ્રમાણે સ્મયને કરે=અભિમાનને કરે ? અર્થાત્ કોઈ યોગી કરે નહિ.
1196411
ભાવાર્થ:
જે મહાત્માઓ જિનવચનના પરમાર્થને જાણનારા છે તેઓ મનનકાળમાં પોતાનામાં વર્તતા મનોવર્ગણાના પુદ્ગલોથી હું ભિન્ન છું તે પ્રકારના સૂક્ષ્મઅવલોકનપૂર્વક પુદ્ગલથી ભિન્ન એવા આત્મામાં સ્થિર થવા સદા ઉદ્યમ કરે છે, તેથી સમાધિમાં જ યત્ન કરનારા તે મહાત્મા સમાધિશુદ્ધ યોગી છે અને તેઓ સદા વિચારે છે કે હું શાસ્ત્રીય પદાર્થોનું જે ચિંતન કરું છું અને તેના
