________________
૧૫
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૧૮૨-૧૮૩ ભાવાર્થ :
જે મહાત્માઓ સંસારનું વાસ્તવિક સ્વરૂપ જોનારા છે અને સંસારના જીવો કર્મને પરતંત્ર થઈને સર્વ વિડંબણા પ્રાપ્ત કરનારા છે તેવો બોધ થવાથી જેઓનું ચિત્ત તત્ત્વથી ભાવિત થયું છે તેના કારણે મોહની આકુળતારૂપ જીવની પરિણતિ શાંત થયેલી છે તેવા મહાત્માઓ સમાધિને ભજનારા છે અને સમાધિના પરિણામને કારણે વિચારે છે કે ભવના આવર્નોના વચમાં વર્તતી ઉચ્ચ-નીચ જાતિઓ કર્મના વશથી પોતે અનંતીવાર પ્રાપ્ત કરી છે, તેથી આ હીનજાતિવાળા છે કે આ ઉત્તમ જાતિવાળા છે કે આ મધ્યમજાતિવાળા છે તેવું જ્ઞાન કરીને પોતાની જાતિવિષયક ગૌરવને ધારણ કરે તેવો જાતિમદ ક્યારેય ધારણ કરતા નથી. પરંતુ સર્વ ઉદ્યમથી શાંતરસની વૃદ્ધિમાં યત્ન કરે છે. ૧૮થા શ્લોક :
अशुद्धशीले च विशुद्धशीले, प्रयोजनं शुद्धकुलस्य नेति । नौपाधिकश्लाघ्यतयाऽन्वितेन,
ને માદ્યત્તિ સમાધિમાન પાદરા શ્લોકાર્ચ - શુદ્ધકુળનું અશુદ્ધશીલમાં કે વિશુદ્ધશીલમાં પ્રયોજન નથી. એથી
પાધિક ગ્લાધ્યપણાથી અન્વિત એવા કુળ વડે સમાધિવાળા મહાત્મા મદ કરતા નથી. II૧૮૩IL ભાવાર્થ
કોઈ મહાત્મા અશુદ્ધશીલવાળા હોય, કોઈ મહાત્મા વિશુદ્ધશીલવાળા હોય તે શીલની પ્રાપ્તિ પ્રત્યે શુદ્ધકુળ કારણ નથી પરંતુ તત્ત્વમાર્ગ પ્રત્યેનું મહાપરાક્રમ જ કારણ છે. આથી શુદ્ધકુળમાં જન્મેલા પણ કેટલાક અશુદ્ધશીલવાળા બને છે અને અશુદ્ધકુળમાં જન્મેલા પણ કેટલાક મહાત્મા વિશુદ્ધશીલવાળા બને છે, તેથી શુદ્ધકુળની પ્રાપ્તિ એ ઔપાધિક ગ્લાધ્યપણાથી અન્વિત છે; કેમ કે તે
