________________
૧૯૪
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૧૮૧–૧૮૨
ક્યારેય પણ તેને=ગૃહીતદીક્ષાવાળા જીવને, જાતિ અને કુળ શરણ નથી. નિષ્ક્રમણ કરીને=ગૃહનો ત્યાગ કરીને તે=જાતિ અને કુળનું શરણ લેનાર સાધુ, ગૃહસ્થની ચર્યાને કરે છે. વળી, ભવસમુદ્રથી પારને જોનારો નથી=મોક્ષને જોનારો નથી. ।।૧૮૧૫
ભાવાર્થ:
કોઈ સાધુ ઉત્તમકુળ, ઉત્તમજાતિમાંથી આવેલા હોય તે ઉત્તમકુળ કે ઉત્તમજાતિ તેને ભવથી નિસ્તા૨ ક૨વામાં શ૨ણભૂત નથી પરંતુ ભગવાનનાં વચન અનુસાર શ્રુતજ્ઞાનનો યથાર્થ બોધ હોય, ભગવાનનાં વચન અનુસાર સંયમની શુદ્ધ આચરણાના બળથી ચારિત્રની પરિણતિ પ્રગટ થયેલી હોય, તો તે શ્રુતચારિત્રની પરિણતિ તે આત્માનું સંસારમાં ૨ક્ષણ કરવા માટે શ૨ણભૂત છે. આમ છતાં સંયમ ગ્રહણ કરીને જેઓ પોતાના જાતિ-કુળનું શરણ લઈને પોતે કંઈક છે તેમ માને છે તેઓ સંયમની સર્વ ક્રિયાઓ કરતા હોય તોપણ ગૃહસ્થની ચર્યાને કરનારા છે પરંતુ સંસારથી પાર પામવાની ચર્યાને કરનારા નથી. તેઓ સંસારસમુદ્રથી પાર થનારા માર્ગને જોનારા નથી પરંતુ ભવના માર્ગને જ જોનારા છે. ||૧૮૧॥
શ્લોક ઃ
प्राप्ताः स्वयं कर्मवशादनन्ता, जातीर्भवावर्तविवर्तमानाः ।
विज्ञाय हीनोत्तममध्यमाः कः,
समाधिभाग् जातिमदं विदध्यात् ।।१८२ ।।
શ્લોકાર્થ ઃ
કર્મના વશથી ભવના આવર્તમાં વર્તતી અનંતી જાતિ સ્વયં પ્રાપ્ત કરાઈ. હીન, ઉત્તમ અને મધ્યમ એવી જાતિને જાણીને સમાધિવાળા એવા કોણ મહાત્મા જાતિમદને કરે ? અર્થાત્ કરે નહિ. II૧૮૨।।
