________________
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૧૮૦–૧૮૧
गृहीतदीक्षः परदत्तभोजी, गोत्राभिमानी न समाहितोऽसौ । । १८० ॥
૧૯૩
શ્લોકાર્થ ઃ
જે બ્રાહ્મણ હોય અથવા ક્ષત્રિયપુત્ર હોય અને ઉગ્રકુળનો પુત્ર હોય અથવા ભોગકુળનો પુત્ર હોય અને કોઈક રીતે વૈરાગ્ય પામીને દીક્ષા ગ્રહણ કરેલ હોય અને પરદત્તભોજી હોય આમ છતાં ગોત્રઅભિમાની હોય એ સમાધિવાળો નથી. II૧૮૦][
ભાવાર્થ:
કોઈક રીતે નિમિત્ત પામીને દીક્ષા ગ્રહણ કરેલ હોય અને સંયમ અર્થે બીજા વડે અપાયેલ નિર્દોષ ભિક્ષાથી ભોજન કરનાર હોય આમ છતાં પોતે બ્રાહ્મણ છે માટે હું ઉચ્ચગોત્રનો છું અથવા ક્ષત્રિય પુત્ર છું માટે વિશેષ છું અથવા ઉગ્રકુળનો છું માટે વિશેષ છું, હું ભોગકુળનો છું માટે વિશેષ છું એ પ્રકારના પોતાના ગોત્રના સ્મરણથી પોતે બીજા કરતાં વિશેષ છે તેવી બુદ્ધિને જેઓ ધારણ કરે છે તેઓ સાધ્વાચારની ક્રિયા કરતા હોય તોપણ સમાંધિવાળા નથી; કેમ કે તત્ત્વને જોવાની દૃષ્ટિવાળા મુનિઓ તો વિચારે છે કે બ્રાહ્મણ આદિ કુળો કર્મકૃત છે જ્યારે કર્મથી રહિત એવો આપણો આત્મા બધા જીવોની સાથે સમાન છે અને તેવા શુદ્ધઆત્મા પ્રત્યેના રાગવાળા યોગીઓ કર્મકૃત એવા બ્રાહ્મણ આદિભાવો કૃત પોતાની મહાનતાને જોતા નથી. II૧૮૦II
શ્લોક ઃ
न तस्य जातिः शरणं कुलं वा, विद्यां चरित्रं च विना कदाऽपि ।
करोति निष्क्रम्य स गेहिचर्या,
भवेद् भवाब्धेस्तु न पारदृश्वा ।।१८१ ।।
શ્લોકાર્થ ઃ
વિધા અને ચારિત્ર વગર=સંયમજીવનમાં શ્રુતજ્ઞાન અને ચારિત્ર વગર
