________________
૧૫૬
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૧૪૩-૧૪૪ સામ્યપરિણામરૂપ રથમાં તેઓ આરૂઢ ન હતા. આથી જ મોક્ષમાર્ગમાં પ્રસ્થિત હોવા છતાં કાષાયિકભાવોમાં સંશ્લેષને કારણે આર્તિને પામે છે. જેમ ક્રોધની પરિણતિને કારણે ચંડરુદ્રાચાર્ય આર્તિને પામે જ છે તેમ જેઓ ક્રોધ પરિણતિવાળા નથી, આમ છતાં જેઓને વિષયો કાંઈક રાગની પરિણતિ ઉસ્થિત કરીને ચારિત્રમાં અતિચાર પેદા કરી શકે છે તેઓ પણ કષાયકૃત આર્તિને પામે જ છે. પરંતુ જેઓનું ચિત્ત સર્વ પદાર્થો પ્રત્યે સામ્ય પરિણામવાળું છે, આથી જ સંસારવર્તી સર્વ આત્માઓને પણ સર્વકર્મ રહિતરૂપે સમાન જુએ છે અને તેથી જ સર્વજીવોમાં વર્તતી કર્મકૃત વિષમતાને જોવાનું છોડીને સિદ્ધસ્વરૂપ રૂપ જે સમાનભાવ છે તેને જ જોવામાં ઉપયુક્ત છે અને તેથી જ આત્માની શુદ્ધ પરિણતિ માત્રમાં જ પ્રતિબંધને ધારણ કરનારા એવા પરમસમતાભાવમાં જેઓ આરૂઢ છે તેઓ લેશ પણ પીડારહિત, કેવલ આનંદના અનુભવને કરતા અને સામ્યરૂપી રથમાં આરૂઢ હોવાથી ગમનકૃત પીડાથી પણ રહિત હોવાથી નિરાકુળપણે મોક્ષમાર્ગમાં પ્રસ્થિત છે. ૧૪૩ શ્લોક -
लाभेऽप्यलाभेऽपि सुखे च दुःखे, ये जीवितव्ये मरणे च तुल्याः । रत्याप्यरत्याप्यनिरस्तभावाः,
समाधिसिद्धा मुनयस्त एव ।।१४४।। શ્લોકાર્ચ -
લાભમાં પણ અનુકૂળ નિર્દોષ આહારાદિના લાભમાં પણ કે અલાભમાં પણ, સુખમાં કે દુઃખમાં, જીવિતવ્યમાં કે મરણમાં તુલ્યવૃત્તિવાળા રતિથી કે અરતિથી પણ અનિરસ્ત ભાવવાળા નહીં હણાયેલા પરિણામવાળા જેઓ છે, તેઓ જ સમાધિથી સિદ્ધ એવા મુનિઓ છે. II૧૪૪li ભાવાર્થ :સમાધિથી સિદ્ધ એવા મુનિઓનું સ્વરૂપ :મુનિભાવનો પ્રારંભ સમભાવથી થાય છે અને મુનિ ભગવાનના વચનાનુસાર
