________________
૧૪૬
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૧૩૬-૧૩૭ સંસારીજીવો શ્રમસાધ્ય એવા બાહ્યસુખમાં રતિને પામે છે, પરંતુ યોગી તો બાહ્યસુખથી વિમુખ રહીને અંતરંગ સમાધિના સુખમાં મગ્ન રહે છે. II૧૩ના શ્લોક :
नातिप्रहर्षश्च न वा विशिष्टा, निष्ठा प्रतिष्ठार्जनमात्र एव । रतिर्न वा स्वादरसक्रियादौ,
समाहितानामणुशल्यरूपा ।।१३७।। શ્લોકાર્થ :
સમાધિને પામેલા મહાત્માઓને અતિપ્રહર્ષ નથી અર્થાત્ સમાધિની પ્રાપ્તિકૃત હર્ષ હોવા છતાં સંસારી જીવો જેવો અતિપ્રહર્ષ નથી અને પ્રતિષ્ઠાના અર્જનમાત્રમાં વિશિષ્ટ નિષ્ઠા નથી ધર્મોપદેશ આદિની ક્રિયા દ્વારા પોતે લોકમાં વિખ્યાત થાય તે પ્રકારની પ્રતિષ્ઠાના અર્જનમાત્રમાં જ વિશિષ્ટ નિષ્ઠા નથી અને સ્વાદાસની ક્રિયા આદિમાં અણુશલ્યરૂપ રતિ નથી. I૧૩૭માં ભાવાર્થસમાવિને પામેલા મહાત્માઓને સમાધિની પ્રાપ્તિકૃત હર્ષ હોવા છતાં સંસારી જીવો જેવો અતિપ્રહર્ષનો અભાવ :
સમાધિને પામેલા મુનિઓ રાગાદિના પ્રતિપક્ષભાવો આત્મામાં નિષ્પન્ન થાય તે રીતે શ્રતનું પારાયણ કરીને આત્માને ભાવિત કરનારા હોય છે. તેવા મહાત્માઓને શ્રુતથી ભાવિત મતિ હોવાને કારણે ઉત્પન્ન થયેલા શાંતરસકૃત હર્ષ વર્તે છે તોપણ સંસારીજીવોના જેવો બાહ્ય રમ્યપદાર્થોની પ્રાપ્તિકૃત કોઈ હર્ષ નથી. સમાધિને પામેલા મહાત્માઓને યોગ્ય જીવો ધર્મ પામે તેવી પ્રવૃત્તિ હોવા છતાં પ્રતિષ્ઠાર્જનની પ્રવૃત્તિનો અભાવ :વળી, તેઓ ભગવાનના શાસનની ઉન્નતિ અર્થ ઉપદેશાદિની પ્રવૃત્તિ કરે છે
