________________
વૈરાગ્યકાલતા/બ્લોક-૧૧૩-૧૧૪
૧૨૧. વળી, જે મહાત્માઓએ સંયમને ગ્રહણ કર્યું છે અને ચિત્તને અત્યંત નિર્લેપ બનાવ્યું છે, તેઓના ચિત્તમાં પણ સુષુપ્ત રહેલા મોહના સંસ્કારો જાગ્રત થવાથી તેઓના ચિત્તમાં વર્તતા વૈરાગ્યના ભાવો પ્લાન થાય છે અને વૈરાગ્યના ભાવો પ્લાન થવાને કારણે શાસ્ત્રઅધ્યયન અને તત્ત્વના ભાવનરૂપ પુષ્પો અને ફળો પણ તેઓના ચિત્તમાં કાલિમાને પ્રાપ્ત કરે છે અને પૂર્વ તે મહાત્માઓના ચિત્તમાં જે આત્માના શુદ્ધભાવોનું સામ્રાજ્ય વર્તતું હતું તે પણ શોભા વગરનું બને છે, તેથી પૂર્વની જેમ મુનિભાવની ઉત્તરોત્તર વૃદ્ધિ થતી અટકે છે અને ચિત્તમાં વિભાવદશાનું સામ્રાજ્ય શોભાવાળું બને છે, તેથી તે મહાત્માઓના ચિત્તમાં વારંવાર બાહ્ય નિમિત્તો અતિચારોને ઉત્પન્ન કરીને વિભાવદશાની સમૃદ્ધિને વધારે છે. ૧૧૩ શ્લોક -
उपद्रवं तं पुनरप्युदीक्ष्य, समुत्थितं स्मारितधूमकेतुम् । समाधिमन्त्रं पठति क्षितीश
श्चारित्रधर्मोऽथ रिपून विजेतुम् ।।११४।। શ્લોકાર્ચ -
સ્મરણ કરાવાયું છે ધૂમકેતુને જેને એવા ફરી ઉસ્થિત થયેલા તે ઉપદ્રવને જોઈને પૃથ્વીપતિ એવો ચારિત્રધર્મ શત્રુઓના વિજય માટે સમાધિમંગને ભણે છે. II૧૧૪II ભાવાર્થ :ધૂમકેતુના ઉપદ્રવની જેવા મોહના ઉપદ્રવની શાંતિ માટે ચારિત્રરાજા દ્વારા સમાધિમંત્રનો પાઠઃ
પૂર્વમાં મોહના ઉપદ્રવથી પોતાના સામ્રાજ્યની વિનાશવાળી સ્થિતિ જોઈને ચારિત્રરાજાએ સદ્ધોધમંત્રીને ઉપાય પૂછેલ અને મોહના ઉપદ્રવના નિવારણના ઉપાયરૂપે સબોધમંત્રીએ ભગવાનની પૂજા બતાવેલ. તે પ્રકારની ભગવાનની
