________________
૧૨૦
* વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૧૧૩ શ્લોક :
व्रजन्ति वैराग्यलतासु तस्मात्, फलानि पुष्पाणि च कालिमानम् । निःश्रीकता गच्छति भावराज्ये,
विभावराज्ये च यियासति श्रीः ।।११३।। શ્લોકાર્ચ -
તે કારણથી શ્લોક-૧૧રમાં કહ્યું કે મોહના સૈન્યને અભિચારમંત્ર સિદ્ધ થાય તો સાત્વિકમાનસ આદિમાં યાતના થાય છે અને વિવેકપર્વત ઉપર ધુમાડો ફેલાય છે તે કારણથી, વૈરાગ્યલતાઓમાં=વિવેકપર્વત ઉપર રહેલી વૈરાગ્યલતાઓમાં, ફળો અને પુષ્પો કાલિમાને પામે છે, ભાવરાજ્યમાં–આત્માના અંતરંગ સામ્રાજ્યમાં, અશોભા પ્રાપ્ત થાય છે અને લક્ષ્મી=શોભા, વિભાવરાજ્યમાં જવાની ઈચ્છા કરે છે. I૧૧૩ ભાવાર્થ :મોહના સૈન્યને અભિચારમંત્ર સિદ્ધ થવાથી થતાં કાર્યો -
ભગવાનની પૂજા કરતી વખતે જે શ્રાવકોના ચિત્તમાં રહેલા મોહના સંસ્કારો પૂજામાં વિક્ષેપ પેદા કરાવી શકે છે, તે શ્રાવકો ભગવાનની પૂજાકાળમાં વીતરાગના સ્વરૂપનું અવલંબન લઈને વીતરાગભાવને અભિમુખ જવા સમર્થ બનતા નથી, પરંતુ મોહના સંસ્કારોથી તેઓની પૂજાની ક્રિયા વિક્ષિપ્ત બને છે અને તેના કારણે પૂર્વમાં તે શ્રાવકોએ આત્મામાં જે વૈરાગ્ય સ્થિર કરેલ તે વૈરાગ્યલતાઓમાં જે પુષ્પો અને ફળો આવેલાં તે કાલિમાને પામે છે અર્થાત્ વૈરાગ્યલતાના વિકસવાના કારણે આત્મા સંયમના પરિણામને અભિમુખ થયેલ અને જે તત્ત્વભાવિતમતિવાળા થયેલા તે સર્વભાવો પ્લાન થાય છે અને ભગવાનની પૂજાનું અવલંબન લઈને તે શ્રાવકો આત્માના શુદ્ધભાવોમાં જવા માટે જે ઉદ્યમ કરતા હતા તે ભાવો ઝાંખા થવા લાગે છે અને તેઓના ચિત્તમાં વિભાવદશાનું સામ્રાજ્ય ખીલવા માંડે છે અર્થાત્ સંસારના ભોગાદિ પ્રત્યે અને ધનાદિ પ્રત્યે આકર્ષણ વધે તેવું તેમનું ચિત્ત થાય છે.
