Vairagya Kalpalata Stakabak 01

SR No.: 022083
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravin K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2012
Total Pages: 304
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari & Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 140

વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૧૧૨
૧૧૯
મોહના ઉન્મૂલન માટે તે જીવોથી કરાતો યત્ન સ્ખલના પામે છે અને ભગવાનના પૂજાકાળમાં ચિત્ત સંસારની વિચારણાઓથી કે અન્ય કોઈ વિચારણાઓથી સ્કૂલનાઓ પામ્યા કરે છે, તેથી તેઓની ભગવાનની પૂજાથી જે મોહના સંસ્કારોને પદશૃંખલા પ્રાપ્ત થતી હતી તે સમ્યગ્ થઈ શકતી નથી
વળી, સાધુઓ તો વિવેકપર્વત ઉપર ચઢેલા છે આમ છતાં મોહના સૈન્યને ઉચ્ચાટનની ક્રિયાથી અભિચારમંત્ર સિદ્ધ થાય તો તે મંત્રની અસરથી સાધુઓના ચિત્તમાં પણ કંઈક મોહના પરિણામો ઊઠે છે અને મોહને અભિચારમંત્ર સિદ્ધ થયેલો હોવાના કારણે તેનાથી ઊઠેલા વિક્લ્પોની ધારારૂપ જે ધૂમ પ્રવર્તે છે તેનું વારણ સાધુઓ માટે પણ દુષ્કર બને છે અને મોહના સંસ્કારોને કારણે થયેલા વિકલ્પોની ધારારૂપ ધૂમને કારણે વિવેકપર્વત ઉપર રહેલી વૈરાગ્યની વેલીઓ કંઈક મ્લાન થાય છે.
આશય એ છે કે સુસાધુઓ સદા વિવેકપર્વત ઉપર રહેલા છે, તેથી તેઓ સદા ભગવાનના વચનનું સ્મરણ કરીને અપ્રમાદભાવથી આત્માને તત્ત્વથી ભાવિત કરે છે, આના કારણે તેઓના ચિત્તમાં સદા વૈરાગ્ય અતિશયિત થતો જાય છે, તેથી તેઓનું ચિત્ત હંમેશાં સ્વસ્થ અને નિરાકુળ હોય છે, આમ છતાં મોહના સૈન્યના અભિચારમંત્રની અસર તેમના ચિત્તમાં થાય તો તેમને સંયમના કષ્ટના વિકલ્પો ઊઠે છે. વળી, તેઓને નિમિત્તો પ્રમાણે બાહ્ય પદાર્થોના વિકલ્પો ઊઠે છે, જેથી ભગવાનની આજ્ઞાના પાલનથી થતી તેઓના વૈરાગ્યની વૃદ્ધિમાં સ્લાનિ આવે છે અને તેઓનું અંતરંગ રમ્ય ચિત્ત પણ મોહના વિકલ્પોના બળથી કંઈક અરમ્ય બને છે. જીવમાં રહેલ અનાદિ અવિદ્યાનાં આ સર્વ કાર્યો છે.
અહીં વિશેષ એ છે કે સાત્ત્વિકમાનસનગરમાં અપુનર્બંધક જીવો રહેલા છે, વિવેકપર્વતની તળેટીમાં ગૃહીધર્મદેશમાં શ્રાવકો રહેલા છે અને તે બન્ને પ્રકારના જીવો ભગવાનની પૂજા કરે છે અને તેઓમાં વર્તતા મોહને સિદ્ધ થયેલ અભિચારમંત્ર તેઓની પૂજાની ક્રિયામાં સ્ખલના કરે છે. વળી, સાધુઓ વિવેકપર્વત પર ચઢેલા છે. તેથી સદા જિનવચન અનુસાર આત્માને તત્ત્વથી ભાવિત કરે છે, આમ છતાં તેઓમાં વર્તતા મોહને અભિચારમંત્ર સિદ્ધ થાય તો તેઓના ચારિત્રમાં અતિચારો લાગે છે. તેથી તેઓના સંયમની મ્લાનિ થાય છે. ||૧૧૨/