Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જ્ઞાનયોગ)
(૧૩૯
બને નહિ.
સ્વર્ગ મળે છે' તો એ અસત્ય પદાર્થ છે, કેમકે જો સોળ ગુણો જ એવી કોટિના છે કે ગુણોને હિંસાથી સ્વર્ગે જવાતું હોય તો નરકે કોણ જશે ? મોકોગ' સાથે મેળ જામે જ નહિ, તેમ એ સર્વજ્ઞ-આગમ અહિંસાદિને જ આત્મહિતકર બતાવી ગુણવાળો “જ્ઞાનયોગ' વિના રહી શકે નહિ. બીજી સત્યાર્થ કહેનારા છે. રીતે જોઇએ તો મોહયોગને આ ગુણો સાથે મેળ ન ભૂતાર્થ' એટલે કે સદ્ભૂત પદાર્થ યાને વાસ્તવ જામે. ત્યારે જ્ઞાનયોગને આ ગુણો સિવાય ચાલે નહિ. હકીકતમાં સત છે એવા પદાર્થને કહેનારા, કિન્તુ આનો અર્થ એ છે કે તમારે ગૃહસ્થપણામાં પણ અંશેય વાસ્તવમાં સત્ નહિ એવા દા.ત. “અદ્વૈત બ્રહ્મ,” જ્ઞાનયોગનું જીવન જીવવું હોય તો અંગે પણ આ એકાન્તક્ષણિક જગત...વગેરે કાલ્પનિક પદાર્થને ગુણોનો અભ્યાસ કેળવવો જરૂરી છે. માટે તો શ્રાવક કહેનારા નહિ. જીવનમાં જિનભકિત-સાધુ સેવા, ઘર્મ શ્રવણ નિરૂપિતાર્થ' અર્થાતુ બરાબર તપાસેલા, એટલે સામાયિક પ્રતિક્રમણ-પૌષધ, ત્યાગ-તપસ્યા વગેરે કે સર્વ પ્રત્યક્ષ આદિ પ્રમાણથી પરીક્ષેલા પદાર્થને યોગો સાધવાના કહ્યા છે. એ અભ્યાસ ઊંચો વધી જતાં કહેનારું છે, સાક્ષાત નિહાળેલી વસ્તુને ઉપદેશનારું પૂર્ણ જ્ઞાનયોગનું જીવન અવશ્ય પ્રાપ્ત થશે. સોળ છે. કિન્તુ વગર પરણેલા અને વગર દેખેલા પદાર્થને ગણો એ તો વિમાન છે. એમાં આરૂઢ થયા એટલે તો તર્ક કે કલ્પના માત્રથી કહેનારે નથી. જ્ઞાનયોગના ગગન-વિહારને મોજથી આદરવાનું ! એટલે તો તીર્થંકર ભગવાન અવધિજ્ઞાન અને આપણી વાત એ હતી કે ધર્મસંન્યાસ ગૌણપણે તો
મનઃપર્યાય જેવા દિવ્યજ્ઞાનને ધરનારા છતાં, અર્થાત્
મન પર દીક્ષા લેતી વખતે ય આવે છે, કેમકે ત્યાં સાંસારિક અતીન્દ્રિયાર્થ-દ્રણ હોવા છતાં જયાં સુધી કેવળજ્ઞાન પ્રવૃત્તિ ધર્મનો ત્યાગ કરી જ્ઞાનયોગનું નિવૃત્તિ જીવન
અર્થાત્ અનંત-અતીત-અનાગત-વર્તમાન સમસ્ત સ્વીકારવામાં આવે છે. પરંતુ તાત્વિકપણે “સર્વે
દ્રવ્ય-સમસ્ત પર્યાયોને પ્રત્યક્ષ દેખનાર જ્ઞાની થાય ક્ષાયોપથમિક ધર્મોના ત્યાગ' રૂપી ધર્મસંન્યાસ દ્વિતીય
નહિ ત્યાં સુધી પોતે સ્વતંત્રપણે તત્ત્વનિરૂપણ કરતા અપૂર્વકરણે પ્રાપ્ત થાય છે. આ દ્વિતીય અપૂર્વકરણ,
નથી. એટલે હવે સર્વજ્ઞ કેવળજ્ઞાની બન્યા પછી જે માટે વિશિષ્ટ સામર્થ્યયોગની જરૂર રહે છે; અને એ કાંઈ કહે છે તે પ્રત્યક્ષ દેખાતું જ કહે છે. જ્ઞાનયોગના ખુબ અભ્યાસથી પ્રાપ્ત થાય છે.
સામર્ણયોગનું બીજાં સ્વરૂપ “યોગ | જિનાગમ ૧. સત્યાર્થ ૨. ભૂતાર્થ ૩.
સંન્યાસ’:નિરૂપિતાર્થ:
ધર્મ-સંન્યાસ કરાવનાર બીજું “અપૂર્વકરણ” અહીં અપૂર્વકરણ સામર્થ્યયોગ વગેરેની જે વાતો
જોઈ આવ્યા, એ સામર્થ્યયોગના ઉત્તમ કાર્ય માટે બને કહી, તેને અંગે સમર્થ શાસ્ત્રકાર લખે છે કે આ બધી
છે. ઈચ્છાયોગ-શાસ્ત્રયોગની કોટિના ધર્મયોગ માટે વાતોને કહેનાર આગમ છે, અને આગમ એ જેનું તેનું
વિશિષ્ટ કોટિનો શ્રેષ્ઠ પુરુષાર્થ જરૂરી છે. એ પુરુષાર્થ વચન નથી. કિન્તુ સર્વજ્ઞ ભગવાનનું વચન છે, સર્વજ્ઞ
શાસ્ત્રગમ્ય નથી, અનુભવગમ્ય છે. એનું કાર્ય, પ્રભુની દેશના છે. માટે એ સર્વજ્ઞના આગમ (૧).
અપૂર્વકરણ દ્વારા લાયોપથમિક ધર્મો ત્યજાવી, અર્થાત સત્યાર્થ છે, (૨) ભૂતાર્થ છે, (૩) નિરૂપિતાર્થ ધર્મસંન્યાસ નામના સામર્મયોગને સધાવી, ક્ષાયિક છે. અર્થાત્
ધર્મો પમાડવાનું છે. એથી આત્મા ચાર-ઘાતી કર્મોના સત્યાર્થ' એટલે કે સત્ય પદાર્થને કહેનારા છે, નાશથી અનંત અક્ષય જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર અને પણ અસત્ય જુઠા પદાર્થને કહેનારા નહિ. દા.ત. જે વીદિલબ્ધિ પામે છે. એટલે હવે વીતરાગ સર્વજ્ઞ શાસ્ત્ર એમ કહે કે “બકરાની કર હિંસામય યજ્ઞથી બને છે, ને ૧૩માં ગુણઠાણે આરૂઢ થાય છે. પરંતુ
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020952 |
| Book Title | Yogdrushti Samucchay Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhuvanbhanusuri, Padmasenvijay |
| Publisher | Divyadarshan Trust |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 282 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |