Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માસી
૬૨૨
[મનગમતું મદ્રાસી વિ. મદ્રાસનું; તામિલનાડુનું (૨) પુ. મદ્રાસ મધુરું વિ. મધુર, મીઠું (૨) સુંદર (૩) શાંત તરફનો-પ્રદેશનો રહેવાસી
મધુવન ન. (સં.) શ્રીકૃષ્ણના સમયથી જાણીતું મથુરા પ્રદેશનું મધ ન. (“મધ્ય” ઉપરથી) વચ્ચે; મધ્યમાં
વમુનાના કિનારા ઉપરનું વન; વૃંદાવન મધ ન. (સં. મધુ) મધમાખીઓએ એકઠો કરેલો ફૂલનો મધુસૂદન ૫. (સં.) મધુ દૈત્યને મારનાર (વિષ્ણુના
રસ (૨) મધ જેવી મીઠાશ. ઉદા. મધવાળી જીભ અવતારરૂપ) શ્રીકૃષ્ણ મધદરિયે ક્રિ.વિ. અધવચ્ચે (૨) મુશ્કેલીમાં [મધ્યભાગ મધોમધ સ. વચ્ચોવચ; બરોબર મધ્યમાં મધદરિયો છું. ભરદરિયો; બરોબર દરિયોનો ખૂબ ઊંડો મધ્ય વિ. (સં.) વચ્ચેનું (૨) ન. વચલો ભાગ (૩) પં. મધપૂડો છું. (સં. મધુપુટક) મધમાખીઓનું ઘર
મધ્યમસર અવાજ કે સ્વર (સંગીત) મધમાખ(-ખી) સ્ત્રી. (સં. મધુમક્ષિકા) મધ બનાવનારી મધ્યકાલ (સં.) (-ળ) છું. મધ્યયુગ (૨) મધ્યાહન માખી, મધુમક્ષિકા
મધ્યકાલીન વિ. મધ્યયુગનું કે કાળનું રાજ્ય મધર સ્ત્રી. (ઈ.) માતા (૨) ખ્રિસ્તી-વૃદ્ધા; સાધ્વી મધ્યપ્રદેશ પું. (સં.) ભારતનો મધ્યમાં આવેલો પ્રદેશ; એક મધરટંગ સ્ત્રી. (ઇ.) માતૃભાષા
મધ્યબિંદુ ન. (સં.) કેન્દ્ર (૨) કોઈ પણ પદાર્થમાં બરાબર મધરલૅન્ડ સ્ત્રી. (ઈ.) માતભૂમિ
વચ્ચેનું કેન્દ્ર મધરાત સ્ત્રી. (સં. મધ્યરાત્રિ) અરધી રાત; નિશીથ મધ્યમવિ. (સં.)વચલું (૨) મધ્યમસરનું(૩) પં. સંગીતના મધલાળ સ્ત્રી. ખોટી લાલચ; ભ્રામક વાસના
સ્વરસપ્તકમાંનોચોથો સૂર-મ' (૪)ન.સરાસરી; “મીન' મધુ વિ. (સં.) મીઠું; ગળ્યું (૨) ન. મધ (૩) પં. દારૂ; મધ્યમપદ ન. (સં.) વચલું પદ (ત્રિરાશીમાં) [સમાસ
મદ્ય (૪) વસંત ઋતુ (૫) ચૈત્રમાસ (૬) એ નામનો મધ્યમપદલોપી પું. (સં.) જેનું મધ્યમ પદ લોપાય છે એ એક પ્રાચીન પૌરાણિક અસુર (જેનો વિષ્ણુએ વધ મધ્યમમાર્ગ છું. ભગવાન બુદ્ધ બતાવેલો સાધનાનો કર્યો હતો.)
મધ્યમમાર્ગ (૨) કોઈ બાજુના અતિપણા વગરનો મધુ(-)ક પું. (સં.) મહુડાનું ઝાડ; મહુડો
વચલો, સોનેરી માર્ગ મધુકર છું. (સં.) ભમરો (૨) મધમાખનો નર મધ્યમમાર્ગી વિ. મવાળપક્ષી; ‘લિબરલ' (માનવસમૂહ મધુકરવૃત્તિ સ્ત્રી. મધુકર(ભ્રમર)ના જેવી સારું સારું લઈ મધ્યમવર્ગ છું. (સં.) નહિ તવંગર કે નહિ ગરીબ એવો સંગ્રહ કરવાની વૃત્તિ
મધ્યમસર કિ.વિ. મધ્ય રીતે; મર્યાદિત પ્રમાણમાં મધુકરી સ્ત્રી. (સં.) ભમરી; મધમાખ (૨) માધુકરી; મધ્યમા સ્ત્રી. (સં.) વચલી આંગળી (૨) વયસ્ક કન્યા;
મધમાખ અનેક ફૂલોમાંથી જેમ મધ એકઠું કરે છે તેમ મધ્યમિકા (૩) વાણીની ત્રીજી સ્થિતિ (૪) વાપિકાનો બ્રાહ્મણે, બ્રહ્મચારીએ કે સંન્યાસીએ ઘેરઘેરથી થોડું થોડું એક પ્રકાર લઈને ભિક્ષા ભેગી કરવી તે; પાંચ ઘેરથી માગેલી મધ્યમિકા સ્ત્રી. (સં.) અંગૂઠા પાસેની બીજી આંગળી; ભિક્ષા
દિારૂડિયો મધ્યમા; જયેષ્ઠા (૨) વિવાહ યોગ્ય થયેલ કન્યા; મધુપ . (સં.) ભમરો (૨) મધમાખીનો નર (૩) વયસ્ક કન્યા મધુપર્ક છું. (સં.) દહીં, ઘી, પાણી, મધ અને ખાંડ એ મધ્યરાત્ર, (-ત્રિ, ત્રી) સ્ત્રી. મધરાત
પાંચનું મિશ્રણ (સત્કાર, પૂજનમાં વપરાતું) મધ્યરેખા(-ષા) સ્ત્રી, વિષુવવૃત્ત-રેખા મધુપાન ન. (સં.) મદ્યપાન [એપિયરિસ્ટ મધ્યવર્તી, મધ્યસ્થ (સં.) વિ. વચમાં આવેલું (૨) તટસ્થ મધુપાલક પું. (સં.) મધવાડાનો રક્ષક; મધમાખ ઉછેરનાર; (૩) બે પક્ષનું સમાધાન કરનાર કે ન્યાય તોળનાર મધુપ્રમેહપું. (સં.) પેશાબમાં સાકર જવાનોરોગ, ડાયાબિટિસ' મધ્યસ્થી સ્ત્રી, મધ્યસ્થ હોવું તે (૨) લવાદ; પંચ મધુભાર . (સં.) એક માત્રામેળ છંદ
મધ્યાન(-હુન) પું. (સં. મધ્યાહ્ન) બપોર [‘ઇન્ટર્વલ મધુમક્ષિકા સ્ત્રી. (સં.) મધમાખી
મધ્યાન્તર છું. (સં.) કાર્યક્રમની વચ્ચે આવતો વિરામ; મધુમાલતી સ્ત્રી. (સં.) એક ફૂલવેલ; મધુમલ્લિકા મધ્યે ક્રિ.વિ. વચ્ચે; મધ્યમાં (૨) માં; અંદર મધુમાસ પું. ચૈત્ર મહિનો
મન ન. (સં.) જયાંથી લાગણીઓનો ઉદ્ભવ થાય છે તે મધુર વિ. (સં.) મધુરું; ગળ્યું (૨) મીઠું; પ્રિય (૩) સુંદર; અદશ્ય એક અવયવ; સંકલ્પવિકલ્પ વગેરે કરનારી મનોરંજક (૪) શાંત; સૌમ્ય
ઇન્દ્રિય (૨) અંતઃકરણ; દિલ (૩) ઇચ્છા; મરજી મધુરજની સ્ત્રી. (સં.) નવદંપતીની પ્રથમ રાત્રિ કે પ્રથમ મનખાદેહ પું, સ્ત્રી. મનુષ્યનું શરીર; માનવદેહ મિલનનો સમય; સુહાગરાત; હનીમૂન
મનખો છું. મનુષ્ય તરીકેની જિંદગી; જીવતર [કાટેલું મધુરતા, મધુરિમા સ્ત્રી. મધુરપણું; મીઠાશ [(સ્ત્રી) મનગ(-ધ)ડંત વિ. (હિં.) તરંગતુક્કાવાળું (૨) ઉપજાવી મધુરભાષિણી વિ., સ્ત્રી. (સં.) મીઠું મધુર બોલનારી મનગમતું વિ. મનને ગમતું; મનપસંદ
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020496 |
| Book Title | Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mafatlal A Bhavsar |
| Publisher | Navbharat Sahitya Mandir |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 900 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 28 MB |