Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પંચનામું
૫૦ ૬
[ પંચાતનામું પંચનામું ન. પંચ સમક્ષ કરેલી તપાસણીની નોંધ પંચમી વિ., સ્ત્રી. (સં.) પાંચમી (૨) પાંચમી તિથિ; પંચપાતક ન બ.વ. (સં.) બ્રહ્મહત્યા, ચોરી, મદ્યપાન, પાંચમ (૩) પાંચમી વિભક્તિ
ગુરુસ્ત્રીસંભોગ અને આ ચાર પાપ કરનાર સાથેનો પંચમુખી વિ. પાંચ મુખવાળું
સંબંધ આ પાંચ પાપ નિળાકાર પ્યાલો પંચમુષ્ટિ સ્ત્રી, કેશ ચૂંટી કાઢવાનો એક પ્રકાર (જૈન) પંચપાત્ર ન. (સં.) (સંધ્યા વગેરેમાં વપરાતું) પ્યાલું; પંચરત્ન ન.બ.વ. (સં.) સોનું, મોતી, હીરો, માણેક અને પંચપાપ ન.બ.વ. (સં.) પાંચ મહાપાપ : બ્રહ્મહત્યા, નીલમ
એિ પાંચ રસ સુરાપાન, ગુરુતલ્પગમન, ચોરી અને આ પાપ પંચરસ પુ.બ.વ. કડવો, તીખો, તૂરો, ખારો અને ગળ્યો કરનારો સંગ (૨) ખાંડણી, ઘંટી, ચૂલો, ઘડો અને પંચરંગ પુ.બ.વ. રાતો, લીલો, પીળો, ધોળો અને કાળો એ
સાવરણી – એને કારણે થતાં પાંચ પાપ; પંચપાતક પાંચ રંગ (૨) પંચવર્ણ મિશ્રણવાળું; સેળભેળિયું પંચપુષ્પ ન.બ.વ. (સં.) પૂજાનાં પાંચ ફૂલ (ચંપો, આંબો, પંચરાઉ વિ. પરચૂરણ (વેચાણ) (૨) ચારપાંચ જાતના ખીજડી, કમળ, કરેલ)
પંચરાશિ સ્ત્રી. બેવડી ત્રિરાશિ પંચપ્રાણ પુ.બ.વ. (સં.) પ્રાણ, અપાન, બાન, ઉદાન પંચવફત્ર પું. (સં.) મહાદેવ (૨) પંચમુખવાળા મહાદેવ અને સમાન એ શરીરમાંના પાંચ પ્રાણો
પંચવટી સ્ત્રી. (સં.) ગોદાવરીને કિનારે આવેલું એક સ્થાન પંચબાણ પું. (સં.) કામદેવ (અરવિંદ, અશોક, નવમાલિકા, (૨) પીપળો, બીલી, વડ, આંબલી અને અશોક એ
આંબામોર અને નીલોત્પલ એ પાંચ પુષ્પ જેનાં બાણ પાંચ ઝાડનો સમૂહ (૩) જ્યાં પાંચ રસ્તા મળતા હોય છે તે). કોઈ વળી કમળ, આસોપાલવ, આંબામોર, એવું મોટું ચકલું સરસવનું ફૂલ અને ભૂરું કમળનો પાંચ બાણોમાં તો પંચવદન પં. (સં.) મહાદેવ; પંચમુખ[પાંચ જાતિ-વર્ણ કોઈ વળી ચંપો, કેવડો, આંબામોર, નાગકેસર અને પંચવર્ણ વિ. (સં.) પંચરંગી (૨) રંગબેરંગી (૩) પુ.બ.વ.
બીલીનું ફૂલ એ પાંચનો સમાવેશ કરે છે. પંચવર્ષી, (૨) વિ. (સં.) પાંચ વર્ષના સમયને લગતું પંચભદ્ર પું. (સં.) કાળજું, મોં, પીઠ, પડખું અને કેડ પંચવાયકા સ્ત્રી. લોકવાયકા; લોકોદ્ગાર આગળ ભમરો હોય તેવો ઘોડો
પંચવાર્ષિક વિ. (સં.) દર પાંચ વર્ષે આવતું પંચભાગ ૫. રસોઈ માટે કાઢેલા સીધામાંથી બ્રાહ્મણને પંચવિધ વિ. પાંચ પ્રકારનું; પાંચ તરેહનું
આપવા કાઢેલોભાગ (લોટ, ચોખા, દાળ, ઘી અને મીઠું) પંચશર પું. (સં.) (પાંચ બાણવાળા) કામદેવ પંચભૂતન.બ.વ. (સં.) આકાશ, વાયુ, અગ્નિ, પાણી પંચશામક પું. (સં.) કામદેવ
અને પૃથ્વી એ પાંચ મહાભૂત વિશ્વનાં મૂળ ઘટકતત્ત્વ પંચશીલ ન. (સં.) બુદ્ધ ઉપદેશેલો આચાર ધર્મ (૨) પંચમ વિ. (સં.) પાંચમું (૨) હિંદુઓના ચાર વર્ણ જૈનોમાં પાંચ મહાવ્રત (૩) પાંચ આંતરરાષ્ટ્રીય
ઉપરાંતની વનવાલી નિષાદ વગેરે જંગલી લોકોની સિદ્ધાંતોનો સમૂહ જાતનું-વર્ણનું ગણાતું (૩) પું. સ્વરસતકમાંનો પંચસત્તા સ્ત્રી. (સં.) પંચની સત્તા પાંચમો 'પ' સ્વર (૪) પંચમ વર્ણનો માણસ (૫) પંચહન્દુ, (-ધ્યું) વિ. પાંચ હાથના માપનું (૨) પાંચ એક રાગ (સંગીત)
જણની સત્તા નીચેનું (૩) પંચની સત્તા હેઠળનું પંચમવેદ પું. (સં.) મહાભારત
પંચાક્ષર વિ. (સં.) પાંચ અક્ષરોનું બનેલું; પાંચ શ્રુતિવાળું પંચમહાકાવ્ય ન.બ.વ. (સં.) રધુવંશ, કુમારસંભવ, પંચાગ્નિ .બ.વ. ગાઈપય, આવનય, દક્ષિણ, સભ્ય
શિશુપાલવધ, કિરાતાજુંનીય અને નૈષધીયચરિત એ અને આવસથ્ય એ પાંચ અગ્નિ (૨) ચાર બાજુ ચાર પાંચ મહાકાવ્ય
ધૂણીનો અને પાંચમો માથે સૂર્યનો તાપ પંચમહાપાતક ન બ.વ. (સં.) જુઓ “પંચપાતક' પંચાજીરી સ્ત્રી, સૂંઠ, ખસખસ, અજમો, કોપરું અને સવાના પંચમહાયજ્ઞ પુ.બ.વ. (સં.) પાંચ મુખ્ય યજ્ઞો : દેવયજ્ઞ, ભૂકામાં ખાંડ મેળવીને કરેલું મિશ્રણ; પંજરી પિતૃયજ્ઞ, ભૂતયજ્ઞ, બ્રહ્મયજ્ઞ, અતિથિયજ્ઞ
પંચાણ વિ. (સં. પંચાનવતિ, પ્રા. પંચાણઉઇ) નેવું વત્તા પંચમહાવ્યાધિ પુ.બ.વ. મસા, ક્ષય, કોઢ, પ્રમેહ અને પંચ (૨) ૫. પંચાણુનો આંકડો કે સંખ્યા; ‘૯૫” નિષાદ એ પાંચ ભયંકર રોગ
પંચાત સ્ત્રી. (સં. પંચ દ્વારા) તકરારનો નિવેડો લાવવા પંચમહાસાગર પુ.બ.વ. આટલાન્ટિક, પ્રશાંત, હિંદી, નીમેલી પાંચ કે વધુ માણસોની મંડળી, પંચાયત (૨) ઉત્તર અને દક્ષિણ એ પાંચ મોટા સમુદ્ર
તેણે કરેલી તપાસ (૩) તેણે આપેલો ફેંસલો-નિકાલ પંચમાસી સ્ત્રી, ન. પહેલી વારની ગર્ભવતી સ્ત્રીને પાંચમે (૪) ઊહાપોહ; ભાંજગડ (૫) ગૂંચવાડો; મુશ્કેલી માસે કરવામાં આવતો સંસ્કાર
પંચાતનામું ન. પંચે કરેલા ઠરાવ કે ફેંસલાનો લેખ (૨) પંચમાંશ કું. પાંચમો ભાગ
પંચાત કરવાની સત્તા આપનારો લેખ
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020496 |
| Book Title | Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mafatlal A Bhavsar |
| Publisher | Navbharat Sahitya Mandir |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 900 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 28 MB |