Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નીમે
૪૭e
નુકસાનકર્તા, નુકસાનકારી-રક) નીમે ક્રિ.વિ. અડધે ભાગે; અડધોઅડધ
નીલગિરિ પું. દક્ષિણ ભારતનો એ નામનો પર્વત નીમેનીમ વિ. અડધોઅડધ [પોશાક; વરરાજનો જામો નીલગીરી ન. એ નામનું ઝાડ નીમો ૫. (ક.) વરરાજાને પહેરવાનો એક જાતનો નીલતા સ્ત્રી. (સં.) નીલ રંગનું હોવું તે નીયત સ્ત્રી. દાનત; વૃત્તિ
નીલમ ન. (ફા.) નીલા રંગનું રત્ન; નીલમણિ; લીલમ નીર ન. (સં.) પાણી; જળ (૨)(લા.)દમ; કસ (૩) આંસું નીલમણિ . (સં.) નીલમ; લીલમ નિરીરન્યાય પું. (સં.) હંસ જેમ પાણીવાળા દૂધમાંથી નીલરંગી વિ. નીલ રંગનું, આસમાની ભૂરા રંગનું
દૂધ પી લે છે અને પાણી રહેવા દે છે તેવો ન્યાય; નીલવર પુ. ગળીની ખેતી કરાવનારો (અંગ્રેજ) જમીનદાર સારગ્રાહી વૃત્તિ
નીલાશ સ્ત્રી. આછું નીલાપણું, નીલાઈ નીરક્ષીર વિવેક પું. (સં.) સારાસારનો ખ્યાલ નીલાંબર ૫. (સં.) બલરામ (૨) વિ. વાદળી કે શ્યામ નીરખ સ્ત્રી. નીરખવું તે; નિરીક્ષા
રંગનું વસ (૩) આસમાની રંગનું વસ્ત્ર પહેર્યું હોય તેવું નીરખવું. બજારભાવ (ચાલુ ભાવતાલ)
નીલિમા સ્ત્રી. (સં.) ભૂરાપણું; આસમાની ઝાંઈ નીરખવું સક્રિ. (સં. નિરીક્ષતે, પ્રા. નિરખઈ) બરાબર નીલી સ્ત્રી. (સં.) ગળી (૨) એક જાતની વાદળી માખી
જોવું; નિરીક્ષણ કરવું; નિહાળવું સ્વિચ્છ નીલું વિ. નીલ રંગનું (૨) લીલું નીરજ ન. (સં.) જલજ; કમળ (૨) ઇંદીવર (૩) વિ. નીલોત્પલન. (સં.) ભૂરું કમળ [ગાય પરણાવવાની ક્રિયા નીરણ ન. (દ. નીરણ) નીરેલું તે-ઘાસ
નીલોતાહ પું. (સં. નીલ+ઉદ્વાહ) મરનાર પુરુષની પાછળ નીરદ ન. પું. (સં.) વાદળ; મેઘ
નીવડવું અક્રિ. (સં. નિવૃત, પ્રા. નિવડ-નિવ્વડ ઉપરથી નીરધારા સ્ત્રી. (સં.) પાણીની ધાર (૨) આંસુની ધાર નામધાતુ) નીમડવું; નક્કી થઈ પ્રગટ થવું; ઘડાઈને નીરમ ન. વહાણને પાણીમાં સરખું રાખવાને રખાતું વજન રીટું થવું; સિદ્ધ થવું (૨) કસોટીમાંથી પાર ઊતરવું નીરવ વિ. (સં.) શાંત; અવાજ વિનાનું
નીવળ ન. (પ્રા. નિવ્વલ=જુદું પાડવું) દહીંમાંથી કાઢી નીરવતા શ્રી. અવાજરહિતતા; શાંતિ
લીધેલું પાણી નીરવું સક્રિ. (સં. નિગરયતિ, નીરઈ) ઢોરને ઘાસ નાખવું નીવાર ૫. (સં.) નવાર; સામો (એક ધાન્ય); મોરૈયો (૨) મારવું; ધીબવું.
નીવિ, (-વ) સ્ત્રી. (સં.) સ્ત્રીઓ કમ્મરે પહેરવાના નીરસ વિ. (સં.) રસ વગરનું (૨) શુષ્ક; સકું (૩) લૂખું લૂગડાને જે ગાંઠ વાળે છે તે (૨) મૂડી; ભંડાળ (૩)
(૪) સ્વાદ વિનાનું, બેસ્વાદ (શુષ્કતા ગોળ, ઘી, દૂધ વગેરે ન ખાવાનું જૈનોનું એક વ્રત નીરસતા સ્ત્રી. (સં.) રસનો અભાવ; રસહીનતા (૨) નીસરવું અક્રિ. (સં. નિસ્સરતિ, પ્રા. નિસરઈ) નીકળવું નીરંગ વિ. (સં.) રંગ વગરનું (૨) પ્રકાશને રંગ છૂટા (૨) બહાર ફરવું પાડ્યા વિના પોતાનામાંથી પસાર થવા દેતું; નીહાર છું. (સં.) જુઓ નિહાર' તેિજસમૂહો; “નેબ્યુલા' એકોમેટિક
નીહારિકા સ્ત્રી. નિહારિકા; આકાશમાં ફરતા હવામય નીરંદ્ર વિ. છિદ્ર વિનાનું કાણા વિનાનું (૨) ઘન; આખું નીં(-નિ)ગળવું અ.ક્રિ. (સં. નિર્મલતિ, પ્રા. નિષ્ણલઈ) નીરાજન ન. (સં.), (-ના) સ્ત્રી. આરતી ઉતારવી તે નીગળવું; ટપકવું; ઝરવું નીરાપાન ન. નીરો પીવો તે
નીં-નિ)દ સ્ત્રી. (સં. નિદ્રા, પ્રા. નિદા) નિદ્રા; ઊંઘ નીરો પં. ખજૂરીમાંથી ઝરતો તાજો રસ (જેમાંથી તાડી બને) નીં(-નિદણ ન. (દ. નિંદિણી=નીંદવું તે) નીંદવું છે કે નીરો પં. (“નીરવું” પરથી) નીરણ; ચારો
નીંદી નાખેલું નકામું ઘાસ નીરોગ વિ. (સં.) તંદુરસ્ત; નિરામયી (નીરોગી અશુદ્ધ) નીં(-નિ)દર સ્ત્રી. નીંદ; ઊંઘ; નિદ્રા નીરોગતાસ્ત્રી, નીરોગપણું; તંદુરસ્તી (નિરોગિતા અશુદ્ધ) નિ(નિ)દવું સ.ક્રિ. (નીંદણ ઉપરથી) ખેતરમાંથી રોપાની નીલ વિ. (સં.) વાદળી રંગનું; આસમાની (૨) કાળા આસપાસનું નકામું ઘાસ ખોદી કાઢવું
રંગનું; શ્યામ (૩) ૫. ગળીનો છોડ (૪) સેવાળ નીં(-નિ)દામણ ન. (-ણી) સ્ત્રી. નીંદવાની મજૂરી (૨) (૫) વાછરડાનું પૂજન (૬) રામની વાનરસેનાનો ખેતરમાંથી નીકળેલ નેદ; નીંદણ એક સેનાપતિ
નીં-નિ)ભર વિ. (૨) ક્રિવિ. (સં. નિર્ભર, નિર્ભર) નીલ સ્ત્રી. નાઈલ નદી (૨) વહેલ નામની માછલી મૂંઝાઈ ગયેલું; દબાઈ ગયેલું; મૂઢ નીલકંઠ પં. (સં.) મહાદેવ; શિવ (૨) મોર; મયૂર (૩) નીં(-નિ)ભાડો છું. નિમાડો; કુંભારની ભઠ્ઠી; પકવવા ચાસ પક્ષી
ગોઠવેલાં માટીનાં વાસણનો ઢગલો નીલકંઠમણિ . (સં.) નીલમ
નુક્સાન ન. (અ.) ખાધ; બગાડ; હાનિ (૨) ગેરફાયદો નીલગાય સ્ત્રી. ભૂરા રંગની ગાય જેવું એક વન્ય પ્રાણી નુક્સાનકર્તા, નુકસાનકારી (-૨) વિ. હાનિ કરનારું
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020496 |
| Book Title | Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mafatlal A Bhavsar |
| Publisher | Navbharat Sahitya Mandir |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 900 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 28 MB |