Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઊભો
૧ ૧ ૬
[ ઊલટ-ટપાલ (૨) ખેતરની લંબાઈ (૩) ખેતરમાં ઊભો કરેલો ઊર્જસ ન. (સં.) ઓજસ (૨) શક્તિ; બળ ચાડિયો
રિહેઠાણવાળો આદમી ઊર્જસ્વી વિ. (સં. ઊર્જસ્વિનું) તેજસ્વી (૨) શક્તિશાળી ઊભડ છું. મજૂર; દહાડિયો (૨) અસ્થિર વાસવાળો- (૨) જબરું; બળવાન ઊભડવેરો પં. બિનખેડૂત ઉપર લેવાતો કર
ઊર્જા સ્ત્રી. (સં.) ઊર્જસ; ઓજસ (૨) બળ; શક્તિ (૩) ઊભડું વિ. ઊભું (૨) ઊભા ચડાવનું; ઢોળાવવાળું ઉત્સાહ (૪) ગરમી [(૩) મહાન; ભવ્ય ઊભણી સ્ત્રી. ઘરના પરથારથી મેડા સુધીની ઊંચાઈ; ઊર્જિત વિ. (સં.) જબરું; બળવાન (૨) ઉમદા; સુંદર
પ્લિન્થ” (૨) ઘરનો પરથાર; ઘરની બેસણી ઊર્ણ ન. (સં.) ઊન (૨) કરોળિયાની જાળના તાંતણા ઊભર(-રા)વું અ.ક્રિ. (સં. ઉદ્ભરતિ, પ્રા. ઉભરઈ) ઊર્ણનાભ(-ભિ) પં. (સં.) કરોળિયો [વાળની રેખા
ગરમીના જોશથી ઊંચે આવીને બહાર નીકળવું (૨) ઊર્ભા સ્ત્રી. (સં.) ઊન (૨) આંખની ભમરો વચ્ચેની ન માવાથી બહાર આવવું-છલકાવું (જુસ્સો બહુ ઊર્ણાયુલિ. (સં.) ઊનનું; ઊની (૨) ૫. ઘેટો ૩) કરોળિયો ઊભરાઈ જાય છે.) (૩) અતિ મોટી સંખ્યામાં ટોળે ઊર્ધ્વ વિ. (સં.) ઊંચું કરેલું; ઉન્નત તિ વળવું
[(૨) લાગણીનો ઉછાળો ઊર્ધ્વગમન ન. (સં.) ઊંચે જવું તે; આકાશમાં ઊંચે ઊડવું ઊભરો છું. (સં. ઉભર, ઉન્મર) ઉમરણ; ઉભરાવું તે ઊર્ધ્વગામી વિ. (સં.) ઊંચે જનારું (૨) ઉન્નતિ તરફ ઊભવું અ.ક્રિ. ઊભા રહેવું – થવું (૨) થંભવું (૩) ટકવું; જનારું
નિજર (૩) મહત્ત્વાકાંક્ષા સામે ટક્કર ઝીલવી
ઊર્ધદષ્ટિ વિ. (સં.) મહત્ત્વાકાંક્ષી (૨) સ્ત્રી. આકાશ તરફ ઊભળવું અ.ક્રિ. જુઓ “ઊબળવું
ઊર્ધ્વમૂલ વિ. (સં.) ઉપરની બાજુ જતાં મૂળિયાંવાળું ઊભાઊભા સ્ત્રી. ઊભા ને ઊભા રહેવું તે (૨) ક્રિ.વિ. ઊર્ધ્વરેત(વસ, -તા) વિ. (સં.) જેના વીર્યનું પતન થતું
બેઠા વિના; નિરાંત વિના; ઊભાંઊભાં (૩) ઝપાટામાં નથી એવું (૨) નિત્ય બ્રહ્મચર્ય પાળનારું ઊભું વિ. (સં. ઊર્ધ્વ, પ્રા. ઉલ્મ) ઊભેલું (૨) થંભેલું; ઊર્ધ્વલોક પું. (સં.) ઉપરની દુનિયાનું સ્વર્ગ
થોભેલું; ચાલતું બંધ થયેલું (જેમ કે, વાહન ઊભું છે.) ઊર્ધવાહિની સ્ત્રી. મૂળે ચૂસેલા રસને ઉપર લઈ જનાર (૩) સ્ટાર (૪) સીધા એકદમ બહુ ઢાળના ચડાણવાળું નળી; ‘ઝાઈલેમ
સ્વિર્ગમાં જવું તે (જેમ કે, ઊભી ભેખડ) (૫) અપર્ણ: ચાલઃ આગળ ઊર્ધ્વરોહણ ન. (સં.) ઉપર-આકાશ તરફ ચડવું તે (૨) ચાલવાની કે પૂરું થવાની વાટ જોતું કે પૂરું કરવાનું ઊર્ધ્વકરણ ન. (સં.) આરોહણ; ઊંચે ચડાવવું તે (૨) બાકી (જેમ કે, આ કામ તો હજી ઊભું છે. (૬) ઊર્વે કરવું તે; ઉન્નતિ થવી તે સીધું; આખું એક લાંબા પટમાં પડેલું (ઊભી વાટ) ઊર્મિ સ્ત્રી. (સં.) તરંગ; મોજું (૨) પ્રવાહ (૩) (૭) યાત; મોજૂદ (ઊભો ધણી) (૮) સપાટીને લાગણીનો તરંગ-ઉછાળો (૪) સંગીતમાં એક અલંકાર લંબ દિશાએ આવેલું (જેમ કે, ઊભી લીટી; ઊલટું- ઊર્મિકાવ્ય ન. ઊર્મિથી ભરેલું-રચાયેલું કાવ્ય; “લિરિક' આડી લીટી).
ઊર્મિગીત ન. (સં.) ગેય પ્રકારનું ઊર્મિકાવ્ય ઊમગવું અક્રિ. સ્ફરવું; ઉત્પન્ન થવું (૨) ફૂલવું ઊર્મિલ વિ. લાગણીપ્રધાન; ઉત્કટ લાગણીવાળું હોમટો અ મિ (સ. ઉત્પષ્ટ ઉદ્ધઇ) ઊલટભેર ઊર્મિલતા સ્ત્રી, ઊર્મિલ હોવાપણું
ધસવું; એકસામટા જથામાં આગળ આવવું (૨) ઊર્મિલા સ્ત્રી. (સં.) રામચંદ્રજીના ભાઈ લક્ષ્મણની પત્ની પાકવું; ફળ ઊતરવું
ગડગડાટ ઊર્વ ૫. વાદળ (૨) પિતૃઓનો એક વર્ગ (૩) વડવાનલ ઊમડઘમડ કિ.વિ. ઘુમ્મટ જેમ છવાઈ જઈને (૨) પં. (૪) સમદ્ર ઊમડવું અક્રિ. (સં. ઉમ્મડઈ, પ્રા. ઉમ્મડઇ) જુઓ ઊલ સ્ત્રી. (દ. ઉલ્લી) જીભ ઉપર વળતી છારી “ઊમટવું'
[ઘરનો ઊમરો ઊલ સ્ત્રી. બેઠા ચૂલામાંનો એક નાનો ચૂલો; ઓલો ઊમર ૫. (સં. ઉંબર, પ્રા. ઉમ્મર) ઊમરો પં. ઉંબરો; ઊલક સ્ત્રી, ઊલટી; ઓકવું તે; બકારી ઊમરો છું. (સં. ઉદુંબર, પ્રા. ઉંબર) એક ફળઝાડ; ઉમરડો ઊલકું ન. ખાલી બુમરાણથી નાસભાગ ને ગભરાટ થવો ઊમલવું અ.ક્રિ. (સં. ઉન્મિત્યતે, પ્રા. ઉન્મિલ્લઈ) ખીલવું; તે (૨) બુમરાણ; ઘાંટાઘાંટ
વિકાસ પામવું (૨) (ઢોરનું) વિયાવાનું થવું (૩) ઊલગ સ્ત્રી, સેવાપૂજા (૨) સેવાચાકરી
પલળીને ભૂકો થવું (૪) કળીચૂનાનું પીગળવું ઊલઝવું અ.ક્રિ. ગૂંચવાવું; સપડાવું ઊરઝાવું અ.ક્રિ. મૂંઝાવું; ગૂંચવાનું
ઊલટ સ્ત્રી. હોંશ; ઉમંગ ઊરવા પુ. બદનામી; અપકીર્તિ
ઊલટ વિ. ઊલટું; અવળું પાછું [‘કાઉન્ટરચેક' ઊરુ પું. (સં.) જાંઘ; સાથળ [ઢાળવાળી જગા; પૈયું ઊલટચકાસણી સ્ત્રી. ચકાસણી સામે ચકાસણી; ઊર(-૨)ના કુવામાંથી કોસખેંચતી વખતે બળદને ચાલવાની ઊલટ-ટપાલ સ્ત્રી. વળતી ટપાલ
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020496 |
| Book Title | Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mafatlal A Bhavsar |
| Publisher | Navbharat Sahitya Mandir |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 900 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 28 MB |