Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઊતરી
૧ ૧૫
[ઊભ, (2) ઊતરી સ્ત્રી. ગળાનું એક ઘરેણું
ચોખ્ખી આવક ઊતરેલવિ. ઊતરી ગયેલું (માણસ); હલકટ[‘સેકન્ડ-હેન્ડ ઊપજવું અ.ક્રિ. (સં. ઉત્પઘતે, પ્રા. ઉપૂજઈ) ઉત્પન્ન ઊતરેલું વિ. વાપરવામાંથી દૂર કરાયેલું (જેમ કે, કપડું); થવું; પેદા થવું; જનમવું (૨) નીપજવું; નીવડવું ઊતવું અ.ક્રિ. પાણી કે હવા લાગવાથી (લાકડું) વાંકુંચૂકું (૩) મળવું; સધાવું; મળતર કે આવક થવી (૪) થવું (૨) વસૂકી જવું (૩) સડી જવું
કિંમત તરીકે મળવું (૫) સાધી શકાયું; ચલણ હોવું ઊતળું વિ. ઊંડું નહિ એવું; છીછરું નુિં માપ ઊપજવેરો છું. આવકવેરો ઊથલ પું. ખેડૂતે ખેતરમાં એક ચાસ જેટલી માટી ઉથલાવ્યા- ઊપટવું અક્રિ. (સં. ઉત્પતિ) (રંગનું) ઝાંખું પડી જવું ઊથલપાથલ વિ. (દ. ઉત્થલ્લા - પત્થલ્લા) ઊંધુંચતું (૨) (૨) સક્રિ. નાહતાં શરીરે તેલ ચોળવું; ઊગટવું સ્ત્રી. ઊંધુંચતું થવું તે; અવ્યવસ્થા
ઊપટો છું. ઊકટો; દુખતી આંખની એક દવા ઊથલ(-લા)વું અ.ક્રિ. (સં. ઉત્થભૂતિ, પ્રા. ઉત્થલઈ) ઊપડવું અ.ક્રિ. (સં. ઉત્પતતિ, પ્રા. ઉપ્પડઇ) ઊપસવું;
ઊંધા થઈને પડવું; ઊંધુંચતું-ઉપરતળે થવું; ઊંધું કે ઊંચું થવું (૨) ઊંચકાવું (૩) પ્રયાણ કરવું; નીકળવું
ઊલટું થવું (૨) પરિવર્તન થવું; ગબડી પડવું વગેરે (૪) એકાએક શરૂ થવું (દુઃખ, રોગ વગેરેનું) (૫) ઊથલો છું. (દ. ઉત્થલ્લઅ) ઊંધાચતા થઈને બીજી બાજુ ચોરાવું; ઉપાડાવું (૬) નાણાં ઉપાડવાં; ઉપાડ થવો
પર પડવું તે (૨) ગયેલો મંદવાડ પાછો આવે તે (૭) ખપવું; વેચાવું (જેમ કે, “હમણાં હથિયારો ખૂબ (૩) (પશુમાં) ગર્ભધારણ નિષ્ફળ નીવડે તે (૪) ઊપડે છે.) (૮) એકદમ ધસવું; કૂદી પડવું (જેમ આખ્યાનકાવ્યના કડવાના અંતભાગમાં આવતું વલણ કે, તે મગનને મારવા ઊપડ્યો.).
(૫) સામો જવાબ (૬) ગબડી પડવાની ક્રિયા ઊપણવું સક્રિ. (સં. ઉત્પનાતિ, ઉપ્પણઈ) (અનાજને) ઊથો છું. ઊની કપડામાં સડો લાવનાર જંતુ (૨) કપડાનો પવન નાખી ચોખ્ખું કરવું; વાવલવું
સડો (૩) લાકડાને સડાવતો જંતુ પિરચૂરણ કામ ઊપસાવું અ.ક્રિ. “ઊપસવુંનું કર્મણિ ટૂિંકું લાકડું ઊથોથો પુ. નાની મોટી કચુંબર (૨) નકામી મહેનતનું ઊપણું(-ળુ) ન. ખાટલાના માથા અથવા પાંગથ આગળનું ઊદ ન. (અ.) અગરનું સુગંધીદાર લાકડું
ઊપણી(-મું) ના ઊપખવાની ક્રિયા (૨) ઊપખવાનું ઊદબત્તી સ્ત્રી. ઉદબત્તી, અગરબત્તી
મહેનતાણું [થવું (૨) જન્મ ધારણ કરવો ઊધ સ્ત્રી. (સં. ઊદ્ધિ) ઊંધ; (ગાડાનો) ધોરિયો ઊપનવું અક્રિ. (સં. ઉત્પન્ન, પ્રા. ઉપ્પના) ઉત્પન ઊધઈ સ્ત્રી. (દ. ઉપદેહિકા) ઉધેઈ; જમીનમાં રહેતું લાકડું ઊપસ(-સા)વું અ.ક્રિ. (સં. ઉત્પતિ, ઉપુસઈ) બહાર ખાઈ માટી કરતું એક સફેદ જીવડું
નીકળવું; ઊંચું થવું (૨) ફૂલવું (૩) સોજો આવવો; ઊધડ વિ. ભાવતાલ કે વજન કર્યા વગર એમનું એમ સૂજવું
આપેલું-રાખેલું કે અંદાજે ઠરાવેલું (જેમ કે, ઊધડ ઊપળું ન. જુઓ “ઊપણું' ભાવ, માપ, ખરીદી); ઉધ્ધડ
ઊફરું વિ. (સં. ઉલ્ફરક, પ્રા. ઉષ્ફરસ) ઉપરું; પાસાભેરઊધડું વિ. ઊધડ (૨) ન. ઊધડો; ઊધડું કામ
પડખાભેર ઊભું (જેમ કે, ખાટલો ઊફરો કરવો) (૨) ઊધડો છું. ઊધડું કામ (૨) ઠપકો
ઊલટું થઈ ગયેલું (૩) ઉપરાંતનું ઊધરવું અ.ક્રિ. (સં. ઉદ્ધતિ, પ્રા. ઉદ્ધરઈ) ઉદ્ધરવું (૨) ઊબ સ્ત્રી. (સં. ઉષ્મા, પ્રા. ઉન્બા) ફૂગ; ઉબાટ; કંટાળો
દૂર થવું; ટળવું (૩) ઊછરવું ટિળવું ઊબક સ્ત્રી. (-કો) (સં. ઉમ્બક્ક) પં. બકારી; ઊલટી ઊધર(-રા)વું અ.ક્રિ. ઉધાર ખાતે લખાવું (૨) દૂર થવું; થવાનો ઉછાળો
થિવી ઊધલ વિ. ઊતરી ગયેલું; બગડી ગયેલું (ગુણલક્ષણથી) ઊબકવું અ.ક્રિ. ઊબકો આવવો; ઊલટી થવાની ખણશ ઊન વિ. (સં. ઊન, પ્રા. ઉન્ના) ઊણું (૨) ઊણપવાળું ઊબટ વિ. ઉબાઈ-બગડી ગયેલું (૨) ખોરું ઊન ન. (સં. ઊર્ણા, પ્રા. ઉન્ના) ઘેટાંના વાળ (૨) ઊંટ ઊબટવું અ.ક્રિ. વાસી થઈ જવું; ઊતરી જવું - બકરાંના વાળ
ઊબડખાબડ વિ. ખાડાટેકરાવાળું, સમતળ નહીં એવું ઊનતા સ્ત્રી. ઊણપ; ઓછપ; ન્યૂનતા (૨) ખોટ ઊબડું વિ. અધૂકવું; અધ્ધર બેઠેલું; ઉભડક (૨) ઊંધું ઊનતાપૂર્તિ સ્ત્રી. (સં.) ઊણપની પૂરણી
ઊબવું અ.ક્રિ. ઉબાવું; ઊબ લાગવી ઊનવા પું. (સં. ઉષ્ણવાત, પ્રા. ઉન્હવાઅ) એક મૂત્રરોગ ઊબળ પું. ઊલટો વળ; વળ ઉલટવો તે ઊનું વિ. (સં. ઉષ્ણ, પ્રા. ઉન્ડ) ગરમ (૨) તાવભર્યું ઊબ(-ભ)ળવું અ.ક્રિ. (વળનું) ઊકલી જવું (૨) (રૂઝ . (૩) ગરમ મિજાજનું; ક્રોધી
વળ્યા પછી અથવા મટવા આવ્યા પછી) ફરી ઊપજ સ્ત્રી, પેદાશ (૨) આવક મળતર (૩) નફો
ઊપડવું; ઊથલો ખાવો ઊપજ-નીપજ સ્ત્રી. ઉત્પન્ન અને વૃદ્ધિ (૨) પેદાશ (૩) ઊભ, (2) વિ. જરાક ઊંચું હોય એવું; ઊભું; પાંસરું
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020496 |
| Book Title | Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mafatlal A Bhavsar |
| Publisher | Navbharat Sahitya Mandir |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 900 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 28 MB |