Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઉદ-ધ)માતી-તિયું)
૧ ૦ ૨
[ ઉદ્ધાટનક્રિયા ઉદ(-ધીમતી,(-તિયું) વિ. તોફાની, મસ્તીખોર (૨) ધમાલિયું ઉદાસીન વિ. (સં. ઉદ્ + આસીન) ઉદાસ; રસ ન ઉદયપું. (સં.) ઊગવું તે (૨) ઉન્નતિ (૩) પ્રાગટ્ય; ધરાવનારું; તટસ્થ (૨) બિનઅસરકારક
ઉદ્ભવ (૪) કર્મોનું ફળ દેવા તત્પર થવું તે (જૈન) ઉદાસીપંથ . શીખધર્મી સાધુઓનો એક પંથ
(૫) જૈનોના અનાગત ચોવીસ તીર્થંકરોમાંના સાતમા ઉદાહરણ ન. (સં.) દાખલો; દૃષ્ટાંત ઉદયકર્મ ન. (સં.) પ્રારબ્ધ કર્મ (જૈન)
ઉદાહરણાર્થ વિ., ક્રિ.વિ. ઉલ્લેખ માટેનું ઇલેસ્ટ્રેટિવ' ઉદયકાલ(-ળ) ૫. સૂર્ય-ચંદ્ર વગેરેનો ઉગવાનો કાળ-સમય ઉદાહત વિ. (સં.) કહેવાયેલું (૨) નામ દઈને બોલાયેલું (૨) ઉન્નતિનો-ચડતીનો સમય
(૩) દષ્ટાંતરૂપે અપાયેલું ઉદયગિરિ પું. (સં.) જેની પાછળથી સૂર્યચંદ્રાદિ ઊગે છે ઉદિત વિ. (સં.) ઊગેલું (૨) ખીલેલું (૩) જાગ્રત (૪)
એવો કલ્પિત પર્વત; મેર [થતું; ઉત્પન્ન થતું પ્રકાશવંતુ; ચળકતું (૫) જન્મેલું ઉદયમાન વિ. (સં.) ઊગતું (૨) ચડતી પામતું (૩) પ્રગટ ઉદિત વિ. કહેલું, બોલેલું (૨) ઉગેલું (૩) ખીલેલું ઉદયાચલ (સં.) (-ળ) પં. ઉદયગિરિ, મેર ઉદીચી સ્ત્રી. (સં.) ઉત્તર દિશા ઉદયાત વિ. સૂર્યોદય સમયે જે તિથિ હોય તેવી (તિથિ) ઉદીચીન વિ. (સં.) ઉત્તર તરફનું ઉદયાસ્ત મું. ઉદય અને અસ્ત (૨) ચડતી પડતી ઉદીચ્ય વિ. (સં.) ઉત્તર દિશામાં આવેલું (૨) પું. ઉત્તર ઉદર ન. (સં.) પેટ (૨) ગર્ભાશય (૩) બખોલ; પોલાણ ગુજરાતનો સરસ્વતી નદીની ઉત્તર અને પશ્ચિમનો પ્રદેશ (૪) આજીવિકા (૫) અંદરનો ભાગ
ઉદયમાન વિ. (સં.) ઊગતું; ઉદતિ થતું; વૃદ્ધિ પામતું ઉદરનિર્વાહ છું. આજીવિકા; ગુજરાન [અવયવ ઉર્દુ વિ. ખુલ્લા આસમાની રંગનું ઉદરપટલ ન. છાતી અને પેટના પોલાણને જુદા પાડતો ઉદુબર પું. (સં.) ઉદંબર; ઉમરડો (૨) બ્રાહ્મણોની એક ઉદરપીડા સ્ત્રી. પેટમાં થતી પીડા, ચૂંક વગેરે
જાત (૩) એશી રતીનું એક વજન ઉદરપૂર્તિ સ્ત્રી. (સં.) આજીવિકા; ગુજરાન
ઉદ પું. (. ઉદય) ઉદય (૨) ચડતી; ઉત્કર્ષ ઉદરસ સ્ત્રી. ઉધરસ; ખાંસી
ઉદેતી વિ. સ્ત્રી, જે તિથિમાં સૂર્યનો ઉદય થતો હોય તેવી; ઉદારંભરિ વિ. (સં.) પેટ ભરી જાણતું (૨) અકરાંતિયું ઉદયાત; ઉદયવાળી (તિથિ). ઉદરાગ્નિ પું. જઠરાગ્નિ
ઉદાઉદો શ... (સં. ઉદય ઉદય) ઉદય હો, ઉદય હો; ઉદવું અ.કિ. ઊગવું [(ઘરનો) (૩) હીજડો; ફાતડો જય હો જય હો - એવો ઉદ્દગાર ઉદંબર(-રો) પું. (સં. ઉદુમ્બર) ઉમરડો (૨) ઊમરો ઉ (સં.) ૧૫. સ્થાન, કલા, મંત્ર વગેરેમાં “ઊંચે કે ઉપર'; ઉદાત્ત વિ. (સં.) ઉચ્ચ; ઉન્નત (૨) સખી દિલનું; દાતાર અથવા અમુકમાંથી “અલગ’ કે ‘બહાર', એવો અર્થ
(૩) ઊંચા સ્વરવાળું (૪) પં. સ્વરના ત્રણ ભેદોમાંનો બતાવે છે. ઉદા. ઉદ્દગમ, ઉદ્ભવ, ઉડ્ઝીવ (૨) પહેલો (ઉદાત્ત, અનુદાત્ત અને સ્વરિત)
નઠારું” કે “ખોટું’ એવા અર્થમાં નામ પૂર્વે. ઉદા. ઉદાત્તતા સ્ત્રી. (સં.) ઉદાત્તપણું (૨) ખાનદાની
ઉન્માર્ગ
[(૩) ઊગેલું (૪) ઊંચું ઉદાન પું. (સં.) પાંચ વાયુમાંનો એક જે ગળા તરફ ઊંચે ઉત વિ. (સં.) ઉપર ગયેલું; ચડેલું (૨) બહાર નીકળેલું ચઢીને માથામાં જાય છે.
ઉદ્ગમ પં. (સં.) ઊંચે જવું-ચડવું તે (૨) ઊગવું-બહાર ઉદાર વિ. (સં.) સખીદિલનું દાનશીલ (૨) ખુલ્લા મનનું; નીકળવું તે; ઉત્પત્તિ (૩) ઉત્પત્તિસ્થાન; ઊગમ (૪) નિખાલસ (૩) સારું; ભવ્ય (૪) ઉમદા ઉદાત્ત
ફણગો ઉદારચરિત વિ. (સં.) ઉદાર ચરિત્રવાળું; વિશાળ દિલનું ઉદ્ગામી વિ. ઊંચી બાજુ-તરફ જનારું ઉદારચિત્ત વિ. (સં.) ઉદાર-નિખાલસ ચિત્તવાળું ઉદ્ગાતા . (સં.) સામવેદની ઋચાઓ ગાનાર બ્રાહ્મણ ઉદારતા સ્ત્રી. ઉદારપણું
ઉદ્ગાર પં. (સં.) ઉચ્ચાર; બોલ; શબ્દ ઉદારતાપૂર્ણ ક્રિ.વિ. ઉદારતાથી ભરેલું
ઉદ્ગારચિહ્ન ન. આશ્ચર્યની લાગણીભર્યો ઉદ્ગાર સૂચવતું ઉદારમતવાદ ૫. સ્થિતિચુસ્ત ન રહેતાં નવા સુધારા માટે !' ચિહ્ન; આશ્ચર્યચિહ્ન
મન ખુલ્લું રાખવાનો વાદ; ‘લિબરાલિઝમ' ઉગ્રીવ વિ. (સં.) ઊંચી કરેલી ડોકવાળું; ઉત્કંઠ ઉદારીકરણ ન. (સં.) ઉદાર બનાવવું તે; લિબરાલિઝેશન ઉદ્દઘાટક વિ. (સં.) ઉદ્દઘાટન કરનારું, પ્રસિદ્ધિમાં મૂકનારું ઉદાવર્ત પુ. (સં.) પેટમાં ગોળો ચડવાનો રોગ ઉદ્ઘાટન ન. (સં.) ખોલવું તે; કૂંચીથી ઉઘાડવું તે (૨) ઉદાસ વિ. (સં. ઉદ્ + આસ) નિરપેક્ષ; તટસ્થ; બેફિકર સ્પષ્ટ કરવું-સમજાવવું તે (૩) ઉઘાડવાનું સાધન (કૂંચી.
(૨) વૈરાગી; વિષય તરફ અપ્રીતિવાળું (૩) વગેરે) (૪) રેંટ
ગમગીન ખિન (૩) સ્ત્રી, ઉદાસીનતા ઉદઘાટનક્રિયા સ્ત્રી, પહેલ-પ્રથમ કાંઈ ઉઘાડવાની ક્રિયા: ઉદાસી વિ. (સં.) ઉદાસ (૨) પું. ઉદાસીપંથનો સાધુ વિમોચનવિધિ (૨) લોકાર્પણવિધિ
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020496 |
| Book Title | Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mafatlal A Bhavsar |
| Publisher | Navbharat Sahitya Mandir |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 900 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 28 MB |