Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh

SR No.: 020496
Original Sutra Author: N/A
Author: Mafatlal A Bhavsar
Publisher: Navbharat Sahitya Mandir
Publication Year: 2007
Total Pages: 900
Language: Gujarati
Classification: Dictionary
File Size: 28 MB

Page 118

ઉત્પલો
૧ - ૧
[ ઉદ(-)માત ઉત્પલ ન. (સં.) કમળ, નીલ કમળ
ઉત્સાહ પુ. (સં.) હોંશ; ઉમંગ (૨) આનંદ, હર્ષ (૩) ખંત ઉત્પાત પું. (સં.) કૂદવું તે (૨) ધાંધલ; ઉપાડો (૩) આપ- (૪) વીરરસનો એક સ્થાયી ભાવ-દઢતા (કા.શા.)
ત્તિનું ચિહ્ન (૪) વિનાશકારક આપત્તિ કરનારે ઉત્સાહક વિ. ઉત્સાહ આપનારું; ઉત્તેજન આપનારું ઉત્પાતક વિ. (સં.) ઉત્પાત મચાવનાર; તોફાન કે વિનાશ ઉત્સાહપૂર્વક ક્રિ.વિ. ઉત્સાહભેર; ઉત્સાહથી ઉત્પાતી, (-તિયું) વિ. જેપીને ન બેસે એવું (૨) તોફાની; ઉત્સાહી વિ. (સં.) ઉત્સાહવાળું; હોંશીલું મસ્તીખોર (૩) ઉત્પાત કરે એવું
ઉત્સુક વિ. (સં.) આતુર; ઉત્કંઠાવાળું (૨) અધીરું ઉત્પાદક વિ. (સં.) ઉત્પન્ન-પેદા કરનારું
ઉત્સુકતા સ્ત્રી. આતુરતા (૨) અધીરાઈ (૩) ઉત્કંઠા ઉત્પાદકતા સ્ત્રી. (સં.) ઉત્પાદકપણું [(૩) ફળ ઉસૂત્ર વિ. (સં.) સૂત્ર વિનાનું એકસૂત્ર નહીં એવું ઉત્પાદન ન. (સં.) ઉત્પન્ન કરવું તે (૨) પેદાશ; ઉત્પત્તિ ઉત્સુક છું. (સં.) છાંટવું તે (૨) નો વધારો થવોઉત્પાદનખર્ચ ૫.,ન, માલ ઉત્પન્ન કરવા થતો ખર્ચ-વ્યય ઊભરાવું તે ઉત્પાદિત વિ. (સં.) ઉત્પન્ન કરેલું
ઉસ્કુરણ ન. (સં.) ફુરણા; આંતરિક પ્રેરણા ઉત્પાઘ વિ. (સં.) ઉત્પન્ન કરવા યોગ્ય કે કરાય એવું ઉસ્ફોટન ન. (સં.) સ્ફોટન; સ્પષ્ટીકરણ ઉત્પીડન ન. (સં.) એકબીજાને દબાવવું તે (૨) પીડા કરવી ઉથડક વિ. બંધબેસતું કે ચોંટતું ન હોય તેવું; ઉપરચોટિયું તે (૩) સ્પર્ધા
ઉથરેટી સ્ત્રી, ખાતરનો ચોકી આકારનો ઢગલો ઉશ્વેક્ષા સ્ત્રી. (સં.) ધારણા; કલ્પના (૨) એક અલંકાર, ઉથલાવવું સક્રિ. ‘ઊથલવું’નું પ્રેરક; ગબડાવી દેવું;
જેમાં ઉપમેય અને ઉપમાન કેટલીક બાબતોમાં મળતાં ઊંધુંચતું કરી દેવું (૨) પદમૃત કરવું (૩) ફેરવવું આવતાં હોવાથી વસ્તુતઃ એક જ છે એવી સંભાવના ઉથલાવવું અ.ક્રિ. ‘ઉથલાવવું'નું કર્મણિ
વ્યક્ત કરવામાં આવે છે. (ઉદા. દાસી જાણે ઇન્દ્રાણી) ઉથાપ . ઉથાપવું-ઉલટાવવું તે ઉસ્લવ . (સં.) કૂદકો (૨) ઉછાળો; ઊભરો
ઉથાપન ન. (-ના) સ્ત્રી. (સં. ઉત્થાપન, -ના) જાગ્રત કરવું ઉન્મેક્ષિત વિ. (સં.) ઉન્મેક્ષા કરાયેલું
- તે (૨) મંદિરમાં દેવનું સૂઈને ઊઠવું તે (૩) ઉથાપવું તે ઉફુલ્લ વિ. (સં.) પૂર્ણ ખીલેલું (૨) પહોળું થયેલું (૩) ઉથાપવું સક્રિ. (સં. ઉત્થાપ) બદલી કે કાઢી નાખવું; રદ વિકસેલું
કરવું (૨) ઉલટાવવું (૩) ન માનવું; અનાદર કરવો; ઉત્સ . (ઇ.) સ્ત્રોત (૨) ઝરણું
સામા થવું ઉત્સરણ ન. (સં.) ઉપર જવાની ક્રિયા (૨) ગરમી, ઉથાપાવવું સક્રિ. ‘ઉથાપવું'નું પ્રેરક
પ્રકાશ, વીજળી વગેરે ગ્રહણ કરી બીજામાં લઈ ઉથાપાવું અ.ક્રિ. ‘ઉથાપવું'નું કર્મણિ જવાપણું; પરિવહન; “કન્ડકંશન'
ઉથામવું સક્રિ. (સં. ઉસ્થામયતિ, પ્રા. ઉત્થામઇ) આમથી ઉત્સર્ગ કું. (સં.) ત્યજી દેવું તે; ત્યાગ (૨) સમર્પણ (૩) તેમ ઊંચકવું ને મૂકવું; ઉપાડા ઉપાડ કરવું (૨) ઊંચું
શરીરમાંથી મળમૂત્રાદિ કાઢવાં તે (૪) સામાન્ય લાગુ નીચું કે આમતેમ કરી નાખવું (૩) ખોટી મહેનત
પડતો કાયદો કે નિયમ (અપવાદથી ઊલટું) કરવી (૪) આમતેમ ખોળવું; ઉથામીને જોવું તપાસવું ઉત્સર્જન ન. ત્યજી દેવું તે (૨) ઉપવીત - જનોઈ ઉથામાવવું સક્રિ. ‘ઉથામવું'નું પ્રેરક
બદલવાની વાર્ષિક ક્રિયા (૩) વેદાધ્યયન મુલતવી ઉથામાવું અદ્ધિ, “ઉથામવું'નું કર્મણિ વિલખું રાખતી વખતે કરવાની ક્રિયા (૪) મળમૂત્રનો ત્યાગ ઉથામો . ઉથામવા-ઉપાડવાનો પ્રયાસ (૨) ઉધામો;
કરવો તે [ઊંચાનીચા થવું તે (૩) ઉદય ઉદ ન. (સં.) પાણી (પદ્ય કે સમાસમાં) ઉત્સર્પણ ન. (સં.) ઊંચે સરવું જવું
ઉદક ન. (સં.) પાણી; જળ તિર્પણની ક્રિયા ઉત્સર્પિણી સ્ત્રી. (સં.) અવસર્પિણીના જેટલો લાંબો પણ ઉદકક્રિયા સ્ત્રી. (સં.) મૂએલાની પાછળ કરાતી જલની,
ઉન્નતિ તરફ વળતો સમય (જૈન) (૨) વિ. ઉત્સર્પણ ઉદગ્ર વિ. (સં.) ઊંચી ટોચવાળું (૨) ઊંચું (૩) આગળ કરનારી
નિો મેળાવડો; ઓચ્છવ પડતું; પ્રસિદ્ધ (૪) મોટી ઉંમરનું ઉત્સવ ૫. (સં.) આનંદનો દિવસ તહેવાર (૨) આનંદ- ઉદધિ છું. (સં.) સમુદ્ર, જલધિ રત્નોમાંનું એક) ઉત્સવિયો છું., વિ. ઉત્સવ કરનારો
ઉદધિ(૦કન્યા, તનયા, સુતા) સ્ત્રી. (સં.) લક્ષ્મી (ચૌદ ઉત્કંગ પું. (સં.) ઉછંગ; ખોળો (૨) મધ્યભાગ; વચગાળો ઉદધિમેખલા (સં.) (-ળા) સ્ત્રી. પૃથ્વી ઉત્સારક વિ. (સં.) દૂર કરનારું, ખસેડનારું
ઉદબત્તી સ્ત્રી. (અ. ઊદ + બત્તી) અગરબત્તી; ઊદબત્તી ઉત્સારણ સ્ત્રી. (સં.) ખસેડવું તે (૨) મળમૂત્ર, પરસેવો ઉદપાન ન. (સં.) વાવ, કૂવા, કુંડ વગેરે જલાશય (૨) વગેરેનો ત્યાગ કરવો તે [પોકાર (નાટ્યમાં) હવાડો કે પરબ
તિોફાન; મસ્તી ઉત્સારણા સ્ત્રી. (સં.) ઉત્સારણ (૨) “ખસો, ખસો' એવો ઉદ(-ધ)માત પું. (સં. ઉદ્દબાત = ધમધમી ઊઠેલું દ્વારા)
ક