SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 74
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir शाताधर्म कथाङ्गसूत्रे थोक्तं-मार्गणावं सद्भूतार्थविशेष निर्णयाभिमुखमेवान्यधर्मपरित्यागेन 'तदसत्वे तदसत्वं व्यतिरेकः' इति व्यतिरेक धर्माध्यास समालोचनं यथा-'अस्मिन शिरः शरीर कण्डूयनादयः पुरुषधर्मा न दृश्यन्ते' इति । एतेषां समाहारे ईहापोहमार्गणगवेषणानि, तैरर्थशास्त्र अर्थोपार्जननिमित्तं शास्त्रमर्थशास्त्र, तत्र या मति: मननं तया विशारदः-निपुणः स तथोक्तः। तथा 'उप्पत्तियाए वेणइयाए कम्मयाए पारिणामियाए चउबिहाए बुद्धीए उववेए' औत्पत्तिक्या, वैनयिक्या, कर्मजया, पारिणामिक्या, चतुर्विधया बुद्धया उपपेतः, तत्र-औत्पत्तिक्या-उत्पत्तिरेव-शास्त्रा. भ्यासकर्मपरिशीलनादिकं विहाय प्रयोजनं यस्या सा औत्पत्तिकी-पूर्वमदृष्टाश्रुता. ननुभूतविषयतयाप्यकस्मादवनशीला, तया, अत्र रोहकदृष्टान्तःप्रसिद्ध एव। है जैसे ऐसा विचार होना-कि यह स्थाणु ही है- पुरुष नहीं-कारण पुरुषगत जो शिरः कण्डूयन आदि धर्म हैं वे यहां प्रतीत नहीं हो रहे हैं। 'तदसत्त्वे तदसत्वम्' यह व्यतिरेक का लक्षण है। अभयकुमार जिस तरह सामआदि नीति के प्रयोग करने में विशेष पटु थे उसी प्रकार वे ईहा अपोह मार्गण, गवेषण द्वारा अर्थशास्त्र के विचार करने में भी विशेष विशारद थे। (उप्पत्तियाए वेणइयाए कम्मायाए पारिणामियाए चउबिहाए बुद्धीए उत्रवेए) औत्पत्ति की, वैनयिकी कर्म जा तथा, परिणामिकी, इस तरह चार प्रकार की बुद्धि से वे अभयकुमार युक्त थे। जो बुद्धि स्वतः इस जीव को विना किसी शास्त्राभ्यास आदि के उत्पन्न होती है वह औत्पत्ति की बुद्धि है। यह बुद्धि पूर्व में अदृष्ट अश्रुत तथा अननुभूत हुए विषय को अकस्मात जान लेती है। इस विषय में रोहक का दृष्टान्त प्रसिद्ध ही [અભાવ ધર્મ ઉપર વિચાર કરવામાં આવે છે. દા. ત. એમ વિચાર થે કે આ સ્થા જ છે, પુરુષ નથી. કારણ કે પુરુષગત જે શિર કમ્દયન વગેરે ધર્મો છે, તેઓની मडी प्रतीति थती नथी. 'तदसत्त्वे तदसत्त्वम्' मा व्यतिरेनु सक्षY छ. हम અભયકુમાર સામ વગેરે નીતિને પ્રવેગ કરવામાં વિશેષ કુશળ હતા, તેમજ “હા, અપહ. માગણ, ગષણ વડે અર્થશાસ્ત્ર ઉપર વિચાર કરવામાં પણ વિશેષ હાશિया२ उता. (उप्पटियाए वेणइयाए कम्मयाए परिणामियाए चउबिहाए बुद्धिए उज्वेर) योत्पत्तिठी, वैनाय:।' म अने परिमिती २॥ शते या२ पानी બુદ્ધિથી અભયકુમાર સંપન્ન હતા. જીવને પિતાની મેળે કેઈ પણ જાતના શાસ્ત્રાભ્યાસ વગરજે બુદ્ધિ ઉદ્ભવે છે તે ઓપત્તિકી બુદ્ધિ છે. આ બુધ્ધિીપહેલા કોઈપણ વખત જોવામાં નહિ આવેલા, સાંભળવામાં નહીં આવેલા તેમજ અનુભૂતિના વિષયમાં નહિ આવેલા વિષયને અનાયાસ સમજી લે છે. આ બાબતમાં રેહકનું દષ્ટાંત પ્રસિદ્ધ થયેલ જ છે. For Private and Personal Use Only
SR No.020352
Book TitleGnatadharmkathanga Sutram Part 01
Original Sutra AuthorN/A
AuthorKanhaiyalalji Maharaj
PublisherA B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year1963
Total Pages762
LanguageSanskrit
ClassificationBook_Devnagari & agam_gyatadharmkatha
File Size24 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy