Darshanik Kosh Part 02

SR No.: 020174
Original Sutra Author: N/A
Author: Chhotalal N Bhatt
Publisher: Gujarat Varnacular Society Ahmedabad
Publication Year: 1938
Total Pages: 134
Language: Gujarati
Classification: Dictionary
File Size: 9 MB

Page 11

(૧૨)
૨. માત્રામાવરક્ષાનસામગચમા પર્વગુર–પરત્વ ગુણ બે પ્રકારને જે જ્ઞાનની સામગ્રી આગંતુક એવા ભાવરૂપ છેઃ (૧) દૈશિક પરત્વ, અને (૨) કાલિક કાર્યની અપેક્ષા રાખતી હોય તે વડે જે પરત્વ. એ ગુણ પૃથ્વી, જળ, તેજ, વાયુ જન્ય હોય તે.
અને મન એ પાંચ મૂર્તવ્યોમાં રહે છે. તે રૂ. શાસ્તુમાવવાનળસતજ્ઞાનપ્રાગજી- પણ કાલિકપરત્વ તે જન્ય મૂર્ત દ્રવ્યોમાં રહે શક્યત્વમાં આગંતુક એવા ભાવરૂપ કારણની ! છે. પરત્વ ગુણ અનિત્ય છે. સહાયવાળા જ્ઞાનરૂપ પ્રાજક વડે જે વડે | Guત્વન-વૈદ્યત્વે સચપરોક્ષગ્નપ્રયોજ્યપણું તે પરત ઉત્પત્તિકત્વ અથવા વારાજયમાં પોતે બીજાથી વેદ્ય ( જણાવા પરત: પ્રામાણ્ય કહેવાય.
એગ્ય) હાઈને અપરોક્ષ વ્યવહારને વેગ્ય તત્રત્વપૂ–áરસત્તાધનસત્તત્વમ્ I હેવાપણું. બીજાની સત્તાને અધીન સત્તાવાળા હોવાપણું ઉત્તમમહવ- અનાશ્રયરિમાત્વમાં ઉદા-જેમ જગતની સત્તા (અસ્તિત્વ, ચૈત- જે પરિમાણ છાપણાને આશ્રય નથી, ન્યની સત્તા (અસ્તિત્વ) તે અધીન છે. (એટલે કે કોઈનાથી ઓછું ન હોય) એવું
પુરતા શાદ્યત્વF-સ્વાશ્રયતિરિ- પરિમાણપણું તે પરમમહત્વ. સામાઘસ્વમ્ અપ્રમત્વ ધર્મના આશ્રય परमहंसः- एकदण्डधरो मुण्डाऽयज्ञोपवीति ભૂત જે અપ્રમાજ્ઞાન, તેની ગ્રાહક જે !
ચરસર્વત્મનિgઃ સઃ એક દંડને ધારણ સામગ્રી, તે સામગ્રીથી ભિન્ન સામગ્રી વડે જે કરનારો, જેણે આખું માથું મુંડાવી નાંખ્યું ગ્રાહ્યત્વ, એજ અપ્રમાત્વમાં પરત ગ્રાહ્યત્વ છે. છે એ, યજ્ઞોપવીત વગરનો, તમામ કર્મો, જેમ-છીપમાં આ રૂ૫ છે એવા પ્રભાવ ! એટલે વેદોક્ત વર્ણાશ્રમ કર્મો ] જેણે તજી જ્ઞાનનો આશ્રયભૂત ‘આ રૂપું' એવું અપ્રમાજ્ઞાન છે. તે અપ્રમાજ્ઞાનનું ગ્રાહક સાક્ષિચૈતન્ય
| દીધાં છે એ અને આત્મામાં સ્થિતિવાળે છે. તે સાક્ષિચંતન્ય તે અપ્રમા
છે જે હોય તે પરમહંસ.
ધર્મને ! ગ્રહણ કરતું નથી, પણ તે સાક્ષિચૈતન્યથી
- ૨. વર હંસ ગામ ચર્ચ સદા જેને ભિન્ન જે અનુમાનરૂપ સામગ્રી છે તેનાથી તે પિતાને આત્મા એજ પરમ બ્રહ્મ છે, એવો અપ્રભાવ ધર્મ ગ્રહણ કરાય છે. એજ એ છે જે જ્ઞાની તે પરમહંસ. પરમહંસના બે ભેદ અપ્રમાત્વમાં પરત ગ્રાહ્યત્વ છે.
(૧) વિવિદ૬ (બ્રહ્મને સાક્ષાત્કાર કરવાની વાત માત્વ-માત્રાયણમૂત્રમાં- | ઈચ્છાવાળ–અથવા જાણવાની ઈચ્છાવાળો ) પેક્ષત્રમાણમ્ વેદરૂ૫ મૂળપ્રમાણુની અપેક્ષા. અને (૨) વિદ્વાન (બ્રહ્મ સાક્ષાત્કાર જેને વાળું જે પ્રમાણપણું તે. જેમ-સ્મૃતિ આદિકનાં થયો છે એ.) વચને મૂળ પ્રમાણરૂપ વેદની અપેક્ષા રાખે
–મને મિન્ન પતિ પરમાણુર્વછે માટે તે વચને પરતઃ પ્રમાણુ કહેવાય છે. પરિમાળવાન વરમાણુ જે દ્રવ્ય મનથી ભિન્ન
પરત્વમૂ–પુરવ્યવહારવિષયવૃત્તિશુરવવ્યાપ્ય હોય અને સમવાય સંબંધે કરીને પરમ જાતિમત્વમાં “પર” એવા વ્યવહારના અણુવ પરિણામવાળું હોય; તે પરમાણુ વિષયમાં વર્તનારી તથા ગુણત્વ જાતિની ! કહેવાય છે. વ્યાપ્ય જાતિ (પરત્વ7) તે પરત્વ. (ge | ૨. મૂર્વ સતિ નિરવયવદા જે મૂર્ત દ્રવ્ય એટલે બિષ્ટ, દૂર, વૃદ્ધ ઇત્યાદિ ).
હેઇને અવયવરહિત હોય તે પરમાણ. પરવ્યવારાણાધારણ સર વર્તમ “પર” | રૂ. નાસૂમરાઈવચ્ચે ચટૂમં દર તે રન:I એવા વ્યવહારનું અસાધારણ કારણ તે પરત્વ. | ત ષષ્ઠતમે માન: પરમાણુ: ૩રતે ૧૫