Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(૧૨૩)
જાળિયામાંથી સૂર્યનું જે કિરણ પડે છે, તેમાં અપેક્ષાએ અધિક દેશમાં રહેલી હોય તે જાતિ જે સૂક્ષ્મ રજકણું દેખાય છે, તેનો છો ભાગ તે જાતિની અપેક્ષાએ ૫૨સામાન્ય કહેવાય તે પરમાણુ.
છે. અને જે જાતિ જે જાતિની અપેક્ષાએ - ઘરમાપૂર્વ-જ્યાં દર્શ અને પૂર્ણમાસ અ૫ દેશમાં રહેતી હોય, તે જાતિ તે જાતિની બન્નેનું સ્વર્ગપ્રતિજનકત્વ હોય તે પરમાપૂર્વ અપેક્ષાએ અરસામાન્ય કહેવાય છે. તેમાં કહેવાય.
પર સામાન્ય વ્યાપક હેાય છે અને અપરમોક્ષ-વિદેહમુક્તિ; દેહ છોડયા પછી સામાન્ય વ્યાપ્ય હોય છે. જેમ-દ્રવ્ય, ગુણ જે મોક્ષરૂપ સ્થિતિ છે.
અને કર્મ, એ ત્રણ પદાર્થોમાં સમવાય ઘરWાધા -સ્વપરિત વાર્તા સંબંધથી રહેલી સત્તા જાતિ છે; એ સત્તા સપ: પિતાનાથી બનેલા પદના વાચ્ય- જાતિ, દ્રવ્ય માત્રમાં જ રહેનારી દ્રવ્યત્વજાતિની પણારૂપી સંબંધ તે પરંપરાસંબધ. જેમતથા ગુણમાત્રમાં જ રહેનારી ગુણત્વજતિની દ્વિરે (ભમરો) પદને શાર્થ બે કાર છે. તથા કર્મમાત્રમાં જ રહેનારી કર્મત્વ જતિની તે બે કારેથી બનેલું પદ અમર છે. એ અપેક્ષાએ કરીને દ્રવ્યગુણકર્મરૂપ અધિક ભ્રમર પદનો વાગ્યાર્થ મધુકર (ભમરો) નામે દેશમાં રહેનારી છે, માટે તે સત્તા જાતિ પરજંતુ છે. આવી રીતે એકનો સંબંધ બીજા
| સામાન્ય કહેવાય છે અને એ જ રીતે સત્તા સાથે અને બીજાને સંબંધ ત્રીજાની સાથે જાતિના વ્યગુણકર્મરૂપ દેશની અપેક્ષાએ
* કરીને દ્રવ્યરૂપ જૂન દેશમાં રહેનારી દ્રવ્યત્વ એમ હોય ત્યાં પરંપરા સંબંધ જાણો.
જાતિ, તથા ગુણરૂપ જૂન દેશમાં રહેનારી ૨. સવિનઃ સન્યઃ પિતાની સાથે !
| ગુણવ જાતિ તથા કર્મરૂપ જૂન દેશમાં સંબંધવાળાનો જે (બીજાની સાથે) સંબંધ તે
રહેનારી કર્મત્વ જાતિ, એ અરસામાન્ય પરંપરાસંબંધ.
કહેવાય છે. એ જ પ્રમાણે છે કે પૃથ્વીત્વ, परलोकः-लोकान्तरम्-स्थूलशरीराभिमान
જલત્વ, વગેરે દ્રવ્યોની અપેક્ષાએ વ્યવજાતિ રિયાઃ સ્થૂલ શરીરના અભિમાનને ત્યાગ
પર સામાન્ય છે અને પૃથ્વીત્યાદિ અપર સામાન્ય તે પરલક. એનેજ કાતર કહે છે.
છે, તથાપિ સત્તા જાતિની અપેક્ષાએ બધીજ ૨. પારવિસ્થિતિસ્થાન-પરલોકસંબંધી
જાતિઓ અપસામાન્ય છે; માટે સત્તા સ્થિતિનું સ્થાન.
જાતિનેજ પરસામાન્ય અને બાકીની બધીને परवैराग्यम्-गुणेषु वैतृष्ण्यं परवैराग्यम् ।
અપર સામાન્ય કહેવાને સંપ્રદાય છે. સત્વ, રજસુ, અને તમસ, એ ત્રણ ગુણના
__ पराजयत्वम् - कृत्यसाध्यत्वधीप्रयुक्तप्रवृत्यપરિણામરૂપ જે આ લોક અને પરલોકના !
આ લોક અને પરલોકના | માવવવમ્ ! કોઈક કાર્ય કરવું અસાધ્ય છે વિષય છે, તે વિષયોની તૃષ્ણથી રહિતપણું છે એવી બુદ્ધિથી તે કાર્ય કરવામાં પ્રવૃત્તિનું ન તે પરવૈરાગ્ય.
હોવાપણું તે પરાજયd. ૨. (પતંજલિને મતે) તતઃ પૂરે પડ્યા- રામ–ચાવિષચક્ષતાજ્ઞાન - તેતૃoથા પ્રત્યક્ આત્માના જ્ઞાનથી મા હેતુ વિષે સાધ્યની વ્યાપ્તિને તથા પક્ષગુણેના પરિણામરૂપ વિષયમાં મનુષ્યનું જે વૃત્તિત્વ ધર્મતાને વિષય કરનારું જે જ્ઞાન છે, તૃષ્ણાથી રહિતપણું, તે પરવૈરાગ્ય. તે જ્ઞાન પરામર્શ કહેવાય છે. જેમ–અગ્નિની
સામાન્ય અને પરવામચ- વ્યાપ્તિવાળો જે ધૂમ છે, તે ઘૂમવાળે આ અધિક્કેરાવૃત્તિત્વ પર સામાન્યર્નમ્ gશત્તિā પર્વત છે.' આ જ્ઞાન ઘૂમરૂપ હેતુમાં અગ્નિરૂપ અપસામાન્યત્વમ્ ! જે જાતિ જે જાતિની સાધ્યની વ્યાપ્તિને વિજ્ય કરે છે, તથા પર્વત
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020174 |
| Book Title | Darshanik Kosh Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chhotalal N Bhatt |
| Publisher | Gujarat Varnacular Society Ahmedabad |
| Publication Year | 1938 |
| Total Pages | 134 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 9 MB |