Gujarati Sahitya Kosh Part 02

SR No.: 016104
Original Sutra Author: N/A
Author: Chandrakant Topiwala, Raman Soni, Ramesh R Dave
Publisher: Gujrati Sahitya Parishad
Publication Year: 1990
Total Pages: 654
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 21 MB

Page 78

કવીશ્વર જુગલકિશેર – કંથારિયા બાલાશંકર ઉલ્લાસરામ
કવીશ્વર જુગલકિશોર : બીબાઢાળ પૌરાણિક વસ્તુ ધરાવતા ‘ભાષા કસબાતી દાદુ કાસમ ડી. કે. બારબર: ભાવનગરના રાજવી સુખહનુમાન મહ'નાટક' (૧૮૮૩) ના કર્તા.
સિહજીના મૃત્યુ સમયે લખાયેલું કાવ્ય 'તખ્તવિલાપ' (૧૮૯૬), કંઠેપકંઠ જળવાયેલી વાર્તાઓ છેલ જરર અને રાણી બુમનની વાત
(૧૯૬૬) અને બાપુ ભાલાળાની વાર્તા (ત્રી. :. ૧૯૩૫)ના. કવીશ્વર દલપતરામ (૧૯૩૩, ૧૯૩૪, ૧૯૪૯, ૧૯૪૧): ત્રણ ભાગ
કર્તા. પણ ચાર દળદાર ગ્રંથમાં કવિ ન્હાનાલાલે લખેલું પિતૃચરિત્ર. ઉપલબ્ધ બધી પ્રકાશિત સામગ્રી ઉપરાંત કવિએ, પિતાએ અંતિમ અવસ્થામાં પેતાના જીવનપ્રસંગે વિશ કરાવેલી નાંને ઉપયોગ
કસુંબીને રંગ: સંસારના વિવિધ અનુભવ સાથે સંકળ:તા રંગને કરી અમપૂર્વક એ તૈયાર કર્યું છે. કુટુંબના પૂર્વજો, દલપતરામને
રંગદર્શી વેગથી રજૂ કરતું ઝવેરચંદ મેઘાણીનું જાણીતું ગીત. ઉછેર, તેમના પિગળનો અભ્યાસ અને કવિતાલેખનને પ્રારંભ,
રાં... તેમનું અમદાવાદમાં ડગમન, ફૉર્બસને ગુજરાતી શીખવવા ઉપરાંત કસેટિયા વૈકુંઠલાલ મદનલાલ, ‘કીકુંઠ': કીર્તનસંગ્રહ ‘ભાવના' ‘રાસમાળા’ની ધારસામગ્રી મેળવી આપવાની તેમની સહાય, ' (અન્ય સાથે)ના કર્તા. તમનું ગુજરાતભમણ, સરકારી તથ: ગુજરાત વર્નાકયુલર સેસાયટીની તેમની સેવા, તેમનું જીવનના પૂર્વાર્ધનું કલુષિત પણ ઉત્તરાર્ધનું
કસ્તુરબાઈ (વિમળાદેવી) (૧૮૬૮,-): ૨૦૫ ભકિતપૂર્ણ પદને. મીઠું દાંપત્યજીવન, તેમણે બજાવેલી સ્વામીનારાયણ સંપ્રદાયની
સંગ્રહ ‘વિજ્ઞાનચન્દ્ર (ત્રી. અ. ૧૯૨૪)નાં કર્તા. તથા ગુજરાતી સાહિત્યની સેવા- સર્વની પ્રમાણભૂત વીગતપ્રચુર મહિતી : ચરિત્ર આપે છે. ફૉર્બસ સાથેના પિતાના
કસ્તુરવિ : જૈનધર્મવિષયક સ્તુતિ, બત્રીસી અને ૩૧૫ બેધક આત્મીય સંબંધને કવિએ પ્રસ્તુત ચરિત્રમાં સારી એવી જગ્યા ::પી છે તે, દલપતરામના જીવન અને કાર્યને તે બન્યાં તેવાં
સુવાકધો. સંગ્રહ ‘બેધસુધા(૧૯૩૫)ના કર્તા. બનાવવામાં ફૉસને મહત્ત્વને ફાળે જોતાં ઉચિત કરે. દલપતરામના કાર્યની મુલવણી કરતાં તેમને માટે “પ્રજાના પુરે હિત', કળસાકર નારાયણજી ગોવર્ધનરામ : શ્રીમદ્ ભાગવતમાં નિરૂપિત દેશમાળી', “નવયુગના વાલ્મીકિ', “સુધારાની વેલીઓના ઉદ્ધવજી અને ગેપીના સંવાદને લેખનું કાવ્ય ‘પ્રેમગીત’ સંસ્થાપક', અર્વાચીન ગુજરાતના ‘હવારના સૂર્ય” જેવા પ્રશસ્તિ- (પરમ:નંદ મણિશંકર ભટ્ટ સાથે, ૧૯૨૩) તથ: સાક્ષરી શૈલીમાં શબ્દો વાપરતા ન્હાનાલાલને નર્મદના પગ એવી પ્રશસ્તિના સમાન લખાયેલી નવલકથા ‘ચિંતામણિ' (૧૯૩૬)ના કતાં. અધિકારનો ખ્યાલ હોવાથી નર્મદને પણ : ચરિત્રમાં એમણે
નિ.વી. ઘણાં પૃષ્ઠો આપ્યાં છે. નર્મદની અને દલપતરામની વચ્ચે બેય.
કંચનસાગર : શત્રુંજય પર્વતનું માહાસ્ય કર ગ્રંથ “શત્રુંજય, ભેદ ન હતો, શૈલીભેદ હત” એમ જણાવી નર્મદને ‘વીર અને
ગિરિરાજદર્શન' (૧૯૭૯) ના કર્તા. દલપતરામને ધીર, નર્મદને ‘ક્રાંતિવાદી' અને દલપતરામને ‘વિકાસવાદી', નર્મદને રજોગુણીન: અર્થમાં “
રધિ' અને
કંટક પ્રેમાબહેન : જીવનચરિત્રકર્મયાગી નારણદકાકા' (૧૯૭૮)નાં દલપતરામને ‘બ્રહ્મપિ' એવાં વિશેષણોથી નવાજી કવિએ પિતાની સરસઈ સ્થપવા પ્રયાસ કર્યો છે તેમાં તેમ જ પિતાની એમની અતિસ્કૃતિમાં તથ્થાંશ છે. નથી. આ ચરિત્રમાં તેના નાયકના
કોળિયા માહનલાલ ગપાળજી (૫-૮-૧૯૨૩) : તન્મ ચાગ પિતા કહ્ય: વેદિય: તથ: પ્રથમ પત્નીનાં તેમ જ ફૉર્બસ અને નર્મદ
(જિ. ભાવનગર) માં. ૧૯૬૪માં એસ.એસ.સી. તલાટી-સહઉપરાંત કરસનદાસ મૂળજી, રાયચંદ શેઠ :દિ વ્યકિતઓનાં
મંત્રી અને પછીથી ગ્રામસેવક. ૧૯૮૪ માં નિવૃrt. રેખ:ચિત્ર; પણ પર: ઉદાવ પામ્યાં છે. અંદર પૃષ્ઠભૂ તરીકે ૧૯ માં
એમણે ‘કી શકિત બિરદાવલી-ભા. ૧-૨ (૧૯૬૪, ૧૯૭૨) શતકન: ગુજરત: સાંસ્કૃતિક ઇતિહાસ-કવિન શબ્દોમાં,
મની પાકવિ જેવી છે. દવા ગુણ કી દીધેલું ર૯પ ર. સુરદા” વિસ્તારથી રજુ થયેલ છે, જે દર વેજી છે. હસમુડ ડાનું હે ઈ તેને ૨ : રરિત્રહી ::ગવી વિશિષ્ટત: ગલી પડે તેમ છે. કં.રિયા ત્રિપુર શંકર બાલાશંકર, દત.': ૭૪ ગઝલ, દિલક. એવી જ વિશિષ્ટતા આ ગ્રંથના વાચનને એકંદરે આસ્વાદ્ય 'પારઈ' નામનું દીર્ઘકાવ્ય અને હાફિઝની અનૂદિત ગઝલોને બનાવતી તેના કવિ-લેખકની અલંકારપ્રિય, રામાપ્રચુર અને ! મરણોત્તર પ્રકાશિત સંચય “મસ્તાની' (૧૯૭૦) ના કર્તા. વાગ્મિતાન: સારા-માઠા બેઉ અંશાવાળી લાક્ષણિક ગદ્યશૈલીની . . . પણ ગણાવાય. પથરાટ અને પુનરુકિતના દોષ છતાં આ બૃહત્ કંથારિયા બાલાશંકર ઉલ્લાસરામ, 'કલાન્તકવિ', ‘બલ’, ‘નિજાનંદ' દલપત ચરિત્ર ગુજરાતી ચરિત્રસાહિત્યની એક મૂલ્યવાને ' ૧૫-૧૧૮, ૧-૪-૧૮૯૮): કવિ, ગઝલકાર, અનુવાદક. કૃતિ છે.
દમાં જન્મ. મંદિકે પછી પ્રિવિયસ સુધીનો અભ્યાસ. સંગીત, ૨. એકબી-ફારસી ભાષા, વ્રજભાષા અને પિગળનું શિક્ષણ. મણિલા લ
કર્તા.
ગુજરાતી સાહિત્યકોશ -૨ : ૧૯