Gujarati Sahitya Kosh Part 02

SR No.: 016104
Original Sutra Author: N/A
Author: Chandrakant Topiwala, Raman Soni, Ramesh R Dave
Publisher: Gujrati Sahitya Parishad
Publication Year: 1990
Total Pages: 654
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 21 MB

Page 279

દેસાઈ હરિપ્રસાદ વ્રજરાય –દોડિયા હરિસિંહ કલ્યાણસિંહ
ક...
કર્તા.
જિલ્લામાં ડેપ્યુટી ઈન્સ્પેકટર, પછી નિવૃત્ત. આરોગ્યશિક્ષણ એમણે આપ્યાં છે. અને પ્રૌઢશિક્ષણમાં એમની વિશેષ કામગીરી.
ચં.. ‘ઠંડા પહેરની વાત' (૧૯૫), ‘વિધિના લેખ અને બીજી વાતા' દેસાઈ હર્ષદરાય ઝવેરભાઈ : કવિ ન્હાનાલાલની કતિઓનું (૧૯૫૪), ‘ચાતુરીની વાતો' (૧૯૫૮), રમૂજી વાર્તાઓ' (૧૯૫૯),
આસ્વાદલક્ષી સમીક્ષા કરતું વિવેચનાત્મક પુસ્તક “ચારુશીલાને ‘સેનેરી સફરજન' (૧૯૬૧) વગેરે એમનાં બાળસાહિત્યનાં પુસ્તકો પત્રો' (૧૯૬૬), કેટલાક સાહિત્યકારોનાં જીવન-કવનને પરિચય છે. આરોગ્ય શિક્ષણ અને આરોગવિજ્ઞાન અંગે પણ એમણે
આપનું પુસ્તક “શબ્દ-પુષ્પાંજલિ' (૧૯૬૬), પશ્ચિમની નવલકથાવિવિધ પુસ્તકો લખ્યાં છે.
ઓની માહિતી આપતી વિવેચનલક્ષી કૃતિ ‘પાશ્ચાત્ય નવલકથા' .રો.
(દિગીશ મહેતા સાથે, ૧૯૭૫) અને ઇતિહાસ વિષયક પુસ્તક દેસાઈ હરિપ્રસાદ વ્રજરાય (૨૦૧૧-૧૮૮૦, ૩૧-૩-૧૯૫૦) : ‘આણહીલવાડનું રાજભ' (૧૯૮૦)ના કર્તા. નવલકથાકાર, ચરિત્રલેખક. જન્મ ગોધરામાં. વતન અલીણા.
નિ.વા. અમદાવાદથી મૅટ્રિક. અમદાવાદ મેડિકલ સ્કૂલમાંથી આસિસ્ટન્ટ
દેસાઈ હસુમતી ધીરજલાલ : ગીતસંગ્રહ ‘રાસરિતા'-ભા. ૧ સર્જન અને પછી કલકત્તાથી એલ.સી.પી.એસ. આજીવન
(૧૯૩૬) અને અમર બાપુ' (૧૯૪૯)નાં કર્તા. ખાનગી મેડિકલ પ્રેકિટસ. ગુજરાતના સાંસ્કૃતિક અને રાજકીય.
નિ.વા. જીવનમાં ઓતપ્રોત રહેનાર અને અમદાવાદના વિકાસમાં રસ લેનાર આ અગ્રણી નાગરિક છવ્વીસ વર્ષ સુધી અમદાવાદની
દેસાઈ હીરાલાલ ગેપાળદાસ : આત્મનિતિ સાધનારે ધમીવાળા નગરપાલિકાના સભ્ય અને એક કાળે પ્રમુખ રહેલા. ૧૯૪૪ના
વૈદ્યનું ચરિત્ર ‘શીયુકત બાપુરામ' (૧૯૧૪)ના કર્તા. કુમારચંદ્રક પ્રાપ્ત. અમદાવાદમાં અવસાન. એમણે ચરિત્રકથા ‘દાદાભાઈ નવરોજી' (૧૯૧૬), નવલકથા.
દેસાઈ હીરાલાલ ગોરધનદાસ : નવનકથા ‘અનંતકા' (૧૯૧૫)ના ‘જીવનસંગીત' (૧૯૩૫), સંસ્મરણકથા ‘નાના હતા ત્યારે
નિ.વે. (૧૯૪૬) ઉપરાંત ચીન, જાપાન, ઈરાન ઇત્યાદિ પડોશી દેશોની કલા તેમ જ ભારતીય કલા પરનું પુસ્તક “કલાને ચરણે' (૧૯૪૭)
દેસાઈ હીરાલાલ દાદાભાઈ : રોમાંચભરી કથા “અદભુત આગબોટ'અને સાહિત્યવિષ્યક પુસ્તક ‘સાહિત્યને ચરણ' (૧૯૫૦) આપ્યાં કર્તા.
નિ.વા. ‘સંસારનાં સુખ' (૧૯૨૧), ‘ભારતીય શિલ્પ અને સ્થાપત્ય' દેસાઈ હેમન્ત ગુલાબભાઈ (૨૭-૩-૧૯૩૮) : કવિ, વિવેચક. (૧૯૪૦), ‘ઉચજીવન' (૧૯૪૧), ‘આરોગ્ય તનનું, મનનું અને જન્મ વલસાડ જિલ્લાના ગંધરમાં. ૧૯૫૭માં ગુજરાતી વિષય દેશનું' (૧૯૪૪) વગેરે એમનાં પ્રકીર્ણ પુસ્તકો છે. ‘આનંદશંકર સાથે બી.એ. ૧૯૬૦માં એ જ વિષયમાં એમ.એ. ૧૯૭૮ માં ઘવ સ્મારક ગ્રંથ' (૧૯૪૪) એમનું સંપાદન છે; તો ‘પાપીની પીએચ.ડી. વર્ષો સુધી સાબરમતી આર્સ એન્ડ કોમર્સ કોલેજમાં દશા' (૧૯૬૨) તાસ્તોયની વાર્તા “ફોર્ટી ઈયસ'એમણ કરેલું ગુજરાતીના અધ્યાપક. અત્યારે સૌરાષ્ટ્ર યુનિવર્સિટીના ભાષાગુજરાતી રૂપાંતર છે.
ભવનમાં ગુજરાતીના રીડર.
ચં.ટા. રંગદશિતા અને રંજકતાનાં તવાથી મુખરિત એમના ‘ઇગિત’ દેસાઈ હરિલાલ માણેકલાલ (૪-૯-૧૮૮૧, જુલાઈ ૧૯૨૭): (૧૯૬૧), ‘મહેક નજરોની મહેક સપનેની' (૧૯૭૫), “સાનલગદ્યકાર. જન્મ કપડવંજમાં. ગામઠી શાળામાં પ્રારંભનું શિક્ષણ. મૃગ' (૧૯૭૬) જેવા કાવ્યસંગ્રહોમાં પરંપરામાં રહીને સિદ્ધિ સુરતની મિશન હાઈસ્કૂલમાં મૅટ્રિક સુધીનો અભ્યાસ. ૧૯૦૩માં મેળવવાના પ્રયત્ન જોવાય છે. સેન્ટ ઝેવિયર્સ કોલેજમાંથી ઇતિહાસ-અર્થશાસ્ત્ર વિષયો સાથે બી.એ. કવિતાની સમજ (૧૯૭૪) અને 'કાવ્યસંગતિ' (૧૯૮૩) ૧૯૮૫માં પ્રાગજી શૂરજીની પેઢીમાં જોડાયા. ૧૯૦૬ માં ઉમરેઠની વિવેચનગ્રંથોમાં એમની કાવ્યવિષયક સમજ અભિવ્યકિતની જયુબિલી હાઈસ્કૂલના આચાર્ય. ફ્રેન્ચ ભાષાના શિક્ષક તરીકે
કક્ષાએ સ્પષ્ટ અને તેથી ધ્યાનપાત્ર છે. “અર્વાચીન કવિતામાં ખ્યાતિ. ગાંધીજીના દર્શન–સંપર્કથી જીવનરીતિ પ્રભાવિત. પ્રકૃતિનિરૂપણ' (૧૯૮૨) એમને શાધપ્રબંધ છે. ઉપરાંત, ‘સુદામા૧૯૨૦માં ગાંધીજીના સેક્રેટરી.
ચરિત' (૧૯૬૭), 'ગુજરાતી ખંડકાવ્ય : સ્વરૂપસિદ્ધિ અને સખીના પત્ર’ એમના કાલ્પનિક પત્રાની પુસ્તિકા છે, તેમાં વિસ્તાર' (૧૯૭૨) વગેરે એમનાં સહસંપાદનો છે. નિબંધાની નજીક સરતા પત્રનું કલેવર છે. ‘સ્વ. હરિભાઈના
ચં.ટી. પત્રો’ એમનું મરણોત્તર પ્રકાશન છે. વળી, ‘દેશ દેશની માર્મિક દડિયા હરિસિહ કલ્યાણસિહ (૨૩-૬-૧૯૩૬) : વાર્તાકાર, નવલવાતા' (૧૯૫૪), ‘દેશ દેશની રસમય વાતા’ (કલ્યાણરાય નથુભાઈ કથાકાર. જન્મ ધરમપુરમાં. ૧૯૧૬ માં વિનીત. ૧૯૫૬ માં ચિત્રજોષી સાથે, ૧૯૧૪), કેટલીક વાર્તાઓ અને એની નવી આવૃત્તિ કળામાં ઈન્ટરમિડિયેટ. ૧૯૭૦થી સર્કલ ઈન્સ્પેકટર. વિદ્યાર્થીની વાર્તાઓ (મરણોત્તર, ૧૯૬૩) તથા એક ગ્રેજ્યુએટની વાર્તાસંગ્રહ ‘મેઘનશ્યામ' (૧૯૬૫), નવલકથાઓ ‘ધૂમ્રપૂતળી' કથા અને એક વિચિત્ર સ્વપ્ન' (૧૯૧૯) જેવાં પુસ્તકો પણ (૧૯૬૮) અને ‘શ્વત સ્વર્ગ: કાળા રસ્તા' (૧૯૭૮) તથા લઘુ
૨૬૪: ગુજરાતી સાહિત્યકોશ-૨