Students English Paiya Dictionary

SR No.: 016089
Original Sutra Author: N/A
Author: Hiralal R Kapadia
Publisher: Hiralal R Kapadia
Publication Year: 1941
Total Pages: 202
Language: English
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 6 MB

Page 93

વાયુનગિરિ
૮૪
યાજ્ઞવય
અગત્યના શાપથી જે અજગર થઈ પડયો હતો તેણે આની પાસે કરાવતા હતા: અર્થાત તે શાખા આ પકડો. ભીમસેને ઘણા પ્રયત્ન કર્યો પણ તેના શીખતા હતા. તૈત્તિરીય શાખા, શાખા કહેવાય મુખમાંથી છૂટી શકયો નહિ. ભીમસેનને અરણ્યમાં છે એટલું જ, બાકી તે કેવળ સમમ યજુર્વેદની જ ઘણે વિલંબ થયે જઈને યુધિષ્ઠર તેને શોધવા પ્રતિમા રૂપ હેઈ, તેની કહેણું અતિશય મનોહર નીકળ્યા અને શોધ કરતાં કરતાં જુએ છે તે હેવાથી તે યાજ્ઞવલયને શીખવવાનું કારણ એ તેને અજગરે પકડેલે દીઠે. યુધિષ્ઠિરે અજગરની હતું કે, એક તે તે વૈશંપાયન ઋષિને ભાણેજ ઘણી સ્તુતિ કરી. તે સાંભળી અજગરે મનુષ્ય હતો, અને તે ઉપરાંત તે ઉત્તમ આચારસંપન્ન હતે. વાણી વડે તેને કેટલાક પ્રશ્નો કર્યા; તેના ઉત્તર એક વેળા એવું બન્યું કે, સર્વ મોટા મોટા યુધિષ્ઠિર તરફથી મળતાં જ, નહુષની સપદેહથી ઋષિઓને એક સ્થળે, અમુક વેળાએ સવેએ મુક્તિ થઈને તે સ્વર્ગમાં ગયા. ભીમસેન પણ આવવું, ને જે ન આવે તેને બ્રહ્મહત્યાનું પાપ તેનાથી મુક્ત થયા. | ભારવન અ૦ ૧૭૮–૧૮૧. એ સંદેશો મળ્યો. આ ઉપરથી સર્વ ઋષિઓ વાયુનગિરિ (૨) ગંગા અને યમુના એ બેના મય નિયમિત સ્થળે નિયમિત વખતે ભેગા થયા. તેમાં
ભાગ-દોઆબમાં આવેલ એક પર્વત. આની વૈશંપાયન ઋષિને પણ આમંત્રણ હતું. પણ તે તળેટીમાં પ્રવે પર્વશાલ નામનું એક ગામ હતું. કાંઈ કારણને લીધે આ સમાજમાં જઇ શકયા યમુનદેશ પૂર્વે શૂરસેન અને પશ્ચિમે બ્રહ્મવત દેશ, નહિ. તેથી નિયમનું ઉલ્લંઘન કર્યા માટે તેમને એ બેની વચ્ચે યમુનાતીરે આવેલે દેશવિશેષ | બ્રહ્મહત્યા લાગી. તેનું નિવારણ કરવા તેમણે ભાગ ૧ &૦ અ૦ ૧૦, - 1 8 9 બ૦ ૧૦,
પિતાના સર્વ શિષ્યને આજ્ઞા કરી. આ સવેએ યામુનિ એક બ્રહ્મર્ષિ. (કશ્યપ શબ્દ જુઓ.) માન્ય કરીને તે પ્રમાણે સર્વ નિવારણ કરવા લાગ્યા, યાયાવર જરકારુ વંશકર્તા ઋષિઓ | ભાર૦ આ૦ તે પ્રમાણે યાજ્ઞવલ્કય પણ નિવારણ કરવા લાગ્યો ૩૩–૧૮, આ૦ ૪૫–૧૬.
હેત તે તે ઠીક, પણ તેણે વૈશપાયનને કહ્યું કે વાસ્ક યસ્ક ઋષિને પુત્ર અને તેના વંશજો (૩. આપના પાતકનું નિવારણ કરવા માટે આ બીજા
ભગુ શબ્દ જુઓ.) એક યાસ્કે વૈદિક મન્ટો ઉપર શિષ્યો બાળક હેવાથી અસમર્થ છે. હું જ સ્વતઃ ટકા લખી છે. તે વૈયાકરણ પાણિનિના પહેલાં એકલે તેનું નિવારણ કરીશ; કારણ કે હું તે થયો હોવો જોઈએ કેમકે પાણિનિ આના ગ્રંથ
સર્વથી વયે મોટે હાઈ સશક્ત છું. યાજ્ઞવલ્કયનું માંથી પિતાના ગ્રંથમાં અવતરણે આપે છે.
આ બેલવું જોકે બીજાઓની દયાની ખાતર હતું યાજ્ઞવલ્કય યજ્ઞવલ્કય ઋષિ તે જ, (૩. વસિષ્ઠ શબ્દ પણ ઈતર બ્રાહ્મણના અપમાન કરવા જેવું જુઓ.)
હેવાથી વૈશંપાયનને તેના પર કોલ આવ્યો ને યાજ્ઞવય વસિષ્ઠ કલોપન યાજ્ઞવલ્કય ઋષિનો તરત જ તારી શીખેલી શાખા પાછી આપી દે. જ આ પુત્ર હોવો જોઈએ અને તેથી જ આનું આવી આને આજ્ઞા કરી. આ સાંભળી યાજ્ઞવલકથ આ નામ પડ્યું જોઈએ. સ્વાયંભૂ નામના ભયભીત થઈને પ્રાર્થના કરતો કહેવા લાગ્યું કે વ્યાસના સંપૂર્ણ ચારે વેદનું અધ્યયન કરનારા આ મારે અપરાધ ક્ષમા કરે. હવે ફરીથી હું ચાર શિષ્યમાં સમગ્ર યજુર્વેદ ભણેલા વૈશંપાયન આવું કરીશ નહિ. પરંતુ વૈશંપાયન બોલ્યા કે ઋષિને આ યાજ્ઞવલકય શિષ્ય હતા. વૈશંપાયન જે હું આજ તારો આ અપરાધ ક્ષમા કરું, તે યજુર્વેદની ઋાશી શાખા કરી તેમાંથી પ્રત્યેક આ સર્વ બ્રાહ્મણે મને પક્ષપાતી ધારશે, કેમ કે તે એક એક ઋષિને શીખવતા હતા. જેનું પ્રસ્તુત હું તારે મામા થાઉં છું. માટે હવે વિશેષ તત્તરીય શાખા એવું નામ ચાલે છે તેનું અધ્યયન કશું પણ ન કહેતાં મારી કરેલી આજ્ઞા પ્રમાણે