Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 738

માગર
૧૭૩
માજી
ચીરો, તડ, તરાડ. [ આપ (રૂ.પ્ર.) જગ્યા કરી વર્ષને કાર્તિક પછીના મહિને, માર્ગ-શીર્ષ. (સંજ્ઞા.). આપવી. (૨) તક આપવી. ૦ કર (ઉ.પ્ર.) વરચે સ્થાન માગા-સાગા ક્રિ.વિ. જિઓ “માગવું,”-દ્વિર્ભાવ.] માગી કરીને મેળવવું. ૦ મુકાવ (રૂ.પ્ર.) સામા ઉપર ચડિયાતાપણું માગી-તાગી, ને ક્રિ.વિ. [જ “માગવું' + “તાગવું' + ગુ.
સ્થાપવું. ૦મક (રૂ.પ્ર.) સામા પાસે ઊતરતાપણું બતાવવું] “ઈ' સં. ભૂ.ક. + ] ગમે તે રીતે મેળવીને માગ (૫) સી. જિઓ “માગવું.'] એ માંગ." મારું ન. જિઓ “માગવું' + ગુ. “ઉ” ક.મ.] સગાઈ કરવાને (માંગને અર્થ “મા” નથી આપતો; “માંગ' જ રૂઢ છે.) વરવાળા તરફથી કન્યાવાળા સમક્ષ કન્યાની માગણી ડિમાન્ડ
કરવી એ [ આવવું (રૂ.પ્ર.) સગાઈ માટે કન્યા વિશે માગણ વિ. [સં. મા >પ્રા. કપાળ, કર્તાવાચક] ભીખ માગણી આવવી. ૦કરવું, નાત-નાંખવું, મોકલવું
માગી જીવનારું, યાચક, જાચક, ભિખારી, ભિખારું (ર.અ.) સગાઈ માટે કન્યાની માગણીનું કહેણ મેકલવું. માગણ ન. [સં. મળ>પ્રા. માળ ક્રિયાવાચક] માગવું ઝીલવું (રૂ.પ્ર.) સગાઈની કબૂલત આપવી). એ (પરંતુ આ શબ્દ વ્યાપક નથી.)
માથું-તાર્શ્વ વિ. [જ “માગવું” “તાગવું' + ગુ. “યું” માગણિયાત વિ, જિએ માગણું” + ગુ. ઇયું” + આત” ભક] જયાં ત્યાંથી ભાગી લીધેલું તમ.] માગણાવાળું, લેણિયાત, ડિટર”
માઘ પુંસં.] કાર્તિકદિ હિંદુ વર્ષનો થો મહિને, મહા માસ. માગણ સ્ત્રી. [જ એ માગવું' + ગુ. “અણ' કૃમિ.] માંગ- (સંજ્ઞા) (૨) પ્રાચીન ગુર્જર દેશની રાજધાની ભિન્ન માલના કિયા, “ડિમાન્ડ,’ ‘કેલ.” (૨) માંગ, ખપત, જરૂરિયાત, છઠ્ઠા-સાતમી સદીને સંસ્કૃત ભાષાને કવિ. (સંજ્ઞા.) (૩)
કવિમિશન.” (૩) લીલામમાં વધારો કહેવો એ. (૪) (લા) ન. એ કવિનું શિશુપાલવધ-કાજે, માઘ-કાવ્ય. (સંજ્ઞા.) ગંજીફાનાં પાનાં રમતમાં ઉઘરાવવાં એ. [૦ આવવી (રૂ.પ્ર.) માઘ.મેળે . [+ મેળે.'] ઉત્તર પ્રદેશના પ્રયાગજરૂરિયાતનું કહેણ આવવું. ૦કરવી (રૂ..) ઉઘરાણુ (અલાહાબાદ)માં માધી પૂનમ ઉપર મળતે માનવ-સમુદાય કરવી. • માગવી (રૂ.પ્ર.) ખળામાં થયેલ પાકને બ્રાહ્મણ (ગંગા-યમુનાના સંગમ ઉપર) વસવાયાં વગેરેને એઓએ દાનને હિસ્સે માગવો] માઘ-વટે મું. [સં. માધ દ્વારા), માઘ-સ્નાન ન. [સં.] માગણી-દાર વિ. [F ફા. પ્રત્યય] લીલામમાં ખરીદવા ભાવ પોષ સુદ ૧૫ થી માઘ સુદિ ૧૫ સુધીનું સૂર્યોદય પહેલાં કહેનાર
સ્નાન કરવાનું એક હિંદુ વ્રત માગણી-પત્ર કું. [+ સં. ન.] વિનંતિ-પત્ર
માધી વિ. સિં૫.] માધ મહિનાને લગતું માગણું ન. [જએ માગવું' + ગ. “અણું કામ. તેમ સં. મંઘિી વિ., સ્ત્રી. [સં.] માઘ મહિનાની પૂનમ
મા ->પ્રા. માત્ર- બંને એક જ વસ્તુ છે.] માગવાની મા-ઘેલડું (-ઘેલડું), મા-ઘેલું (-ઘેલું) વિ. જિઓ “મા” ક્રિયા, ‘ડિમાન્ડ કેલ.' (૨) લેણું, કરજ, દેવું. (૩) પર- + “ઘેલું' + ગુ. ‘ડ' વાર્થે ત... મા વિના રહી ન શકે હાંમાંથી આરોપીને કોર્ટમાં હાજર કરવાનું મોકલાતું તેવું, મા મા’ કર્યા કરતું કહેણ, ‘એકસ્ટ્રેડિશન.” (૪) સરકાર તરફથી મકાનની
મા(-માં)ચડી સ્ત્રી. [જઓ “માચડો' + ગુ. “ઈ' પ્રત્યય.] માગણી, “રેકવિઝિશન'
[‘માગણિયાત.” ચણતરકામના પથ્થર ફેરવવાનું લાકડાનું ચાક માગતલ વિ. [જ “માગવું' + ગુ, “તલ” ક. પ્ર.] જુઓ મા-માં)ચડે કું. [સં. મખ્યપ્રા . નવ ગુ. “હું” સ્વાર્થે માગધ વિ. [સં.] મગધ દેશને લગતું. (૨) છું. મગધ દેશને તપ્ર.) ગાડાને આગળને માલ-સામાન ભરવાને ભાગ, ભાષા-પ્રકાર, પાલિભાષા. (૩) એક પ્રકારના ભાટ કે ગાડાને સાટ. (૨) લાકડાને ચાર પાયાને ધાટ, માંચે. ચારણ (પ્રાચીન યુગમાં)
(૩) “લૂંટ-ફેર્મ.” (૪) ઝાડ ઉપર આરામ લેવા કરેલો માગધી સી. [.] મગધ દેશની પ્રાકૃત ભાષા. (સંજ્ઞા.) ખાટલા જેવો ઘાટ ભાગ-નિસાર પં. [જ એ “માગv+ ચું, નિઃસાર મકાન ને માતમાં,ચણ (-શ્ચ) સ્ત્રી, [જ “માંચી' દ્વાર.] કમાનને ફળિયા વગેરેમાં બીજાંને જવા આવવાનો રસ્તો
મથાળે કમાનના પડખામાં કરાતું ચણતર. (૪) જેવાની માગપતું (માગ્ય-) ન. જિઓ “માગ' + “પતું.”] ગંજીફાની બારી કે બાકોરું રમતમાં ખેલવા માટે માગવામાં આવતું પતું
માચર, તેલ વિ. [સં. માર] લુચ્ચું મા-બાજી (માગ્ય) સ્ત્રી. [જ માગ' + “બાજી.] ગંજી- માંચવું અ.ક્રિ. જિ.ગુ.) એ “મચવું.' કાની ૨મતમાં પતું માગીને રમવું એ
મા-માં)ચા-તર વિ. જિઓ “મા-માં) + “તાઠવું.'] માગરણ ન., બ. જિઓ “માગવું' દ્વારા.] સૌભાગ્યવતી પિતાના પલંગ ઉપર જ ચીટકી રહેનારું. (૨) (લા) સ્ત્રીઓ વરને વાત કહે છે એ
[માગવું એ અફીણ ને આળસુ માગરણું ન. [જ “માગવું દ્વારા.] પતિ પાસે પત્નીએ માચિયારું જુઓ “માંચિયાર.” મા-માંગ સ.ક્રિ. (સં. મા –પ્રા. મr, iT] યાચવું, માચી જ માંચી.'
[દિવાસળીની પેટી જાચવું. (૨) ભીખવું, ભીખ માગવી. (૩) પાછું આપવાનું માચીસ કી., ન. [એ. માચી, ] દિવાસળીની દાબડી, કહેવું. (૪) વિનંતિ કરવો, વીનવવું. (મું)ગવું કર્મણિ, માચે જ એ “માં.' કિ, મ(મંગાવવું પ્રે.સક્રિ.
માલ પું. એ નામનું એક છે માગસ(-૨)ર પું. સ. મા-શિન્ >પ્રા. મifa] હિંદુ માન. [સં. મહ>પ્રા. ૪, પૃ. માછલું