Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 649

ભાષા બદ
ભાષા-બદ્ધ વિ. [સં.] દેશી ભાષામાં બંધાયેલું કે રચાયેલું ભાષા-અવ(-ળ) ન. [સં.] ભાષાની અભિ-વ્યક્તિ, ‘એકસ્પ્રેશન’ ભાષા-બંધ (અન્ય) પું. [સં.] દેશી ભાષામાં કરેલી રચના ભાષા-ભક્ત વિ. [સં.] જએ ‘ભાષા-પ્રિય,’ ભાષા-ભક્તિ સ્ત્રી. [સં.] જુએ ‘ભાષા-પ્રેમ.’ ભાષા-બંઢાર (-ભણ્ડાર) પું. [સં. જએ ‘ભંડાર.’] વાપરવા કે ઉપયેગમાં લેવા માટે અનેક શબ્દોના સમૂહ ભાષા-ભાષી વિ. [સં.,પું.] તે તે ભાષાનું બેાલનાર ભાષાભિજ્ઞ વિ. [+ સં. મનિન્જી] તે તે ભાષાનું જ્ઞાન ધરાવનાર ભાષાભિજ્ઞ-તા શ્રી. [સં.] તે તે ભાષાનું જ્ઞાન ધરાવવાપણું ભાષાભિમાન ન. [+ અમિ-જ્ઞાન, પું.]•પેાતાની ભાષા માટેનું ગૌરવ [રાખનાર ભાષાભિમાની વિ, [સં., પું.] પાતાની ભાષા માટેનું ગૌરવ ભાષા-ભૂત (-ય) દી. [સં, + જુએ ‘લ,’] ભાષાના પ્રયાગ કે પ્રયોગામાં કરવામાં આવતી ચૂક (ન્યાકરણ-ઉચ્ચારણ વગેરેને લગતી)
ભાષા-રૂઢિ શ્રી. [સં.] ભાષામાં પ્રચલિત રૂઢિપ્રયોગા, ભાષાના પ્રયાગની તે તે લાક્ષણિકતા
૧૬૮૪
ભાષ્યકર્તા
ભાષા-શુદ્ધિ ી. [સં.] તે તે ભાષાનાં ઉચ્ચારણ તેમજ પ્રયાગના વિષયમાં સ્વાભાવિકતા
ભાષાશૈલી શ્રી [સં] ભાષામાં શબ્દપ્રયોગોની ખાસ પ્રારની ડંખ, ‘ડિક્શન' (ન. ભેટ.) ભાષા-સમ ન,, પું. [સં.] એવી જાતની શ્લાક વગેરેની રચના કે જેમાંના અક્ષર-શમ્ફ્રાનાં સ્વરૂપ ઉપરથી એકથી વધુ ભાષાના તે તે શ્લાક કે લેખન છે એવા અનુભવ થાય. (કાવ્ય.) ભાષા-સમિતિ શ્રી. [સં] ભાષાના વિષયમાં ઊઠતા પ્રશ્નાના અભ્યાસ કરી એને યથાસ્થિત કરવાનું કામ સોંપાયું હાય તેવી વિદ્વાનાની મંડળી. (ર) ખેલવામાં સાવધાની રાખવી એ, (જેન.)
ભાષા-સંકર (સÝર) પું. [સં.] એક ભાષાના શબ્દની સાથે સમાસમાં બીજી ભાષાના શબ્દનું જોઢાણ ચા ીછ ભાષાના કૃદંત કે તહિત પ્રત્યયેાના પ્રયાગ [હોવાપણું ભાષા-સંકરતા સી., -૦૧ (-સÝર-) ન. [સં] ભાષા-સંકર ભાષા-સામ્ય ન. [સં.] સમાન કુળની ભાષા કે ભાષાઓના શબ્દાનું તે તેના કુળની દૃષ્ટિએ મળતું સમાન સ્વરૂપ ભાષા-સાંશ્ચર્ય (સાપ્ફુર્ય) ન. [સં.] જુએ ‘ભાષા-સંકરતા,’ (૨) એક ભાષાના પ્રવાહમાં મૌજી ભાષાએના શબ્દો કે કવચિત્ વાકય-ભંડાના ઉપયેગ કરવા એ ભાષાન્સૌષ્ઠવ ન. [સં] ભાષાના પ્રયોગોની મધુરતા, મીઠા લાગે તેવા શબ્દસમૃદ્ધ ભાષાપ્રયોગ
ભાષા-સ્વરૂપ ન. [સં.] ભાષાનાં અંગોપાંગાની લાક્ષણિક તસવીર [ધરાવનાર ભાષા-સ્વામી વિ. [સં., પું.] તે તે ભાષા ઉપર પ્રભુત્વ ભાષાંતર (ભાષાન્તર) [+ સેં, અન્તર્] એક ભાષામાંથી ખીંછ ભાષામાં કરાતું રૂપાંતર, અનુવાદ, તરજુમા, ‘ટ્રાન્સલેશન’
G.
ભાષાંતર-કર્તા (ભાષાન્તર-) વિ. સં. માયાન્તર્વ વર્તા,પું.] ભાષાંતર કરનાર, અનુવાદક, ‘ટ્રાન્સલેટર’ ભાષાંતર-કલા(-ળા) (ભાષાન્તર-) સી. [સં.] અનુવાદ-કલા ભાષાંતર-કાર (ભાષાન્તર-) વિ. [સં.] જએ ‘ભાષાંતર-કર્તા.’ ભાષાંતર-ખાતું (ભાષાન્તર-) ન. [+ જએ ‘ખાતું.'] જ્યાં એક ભાષામાંથી બીજી બીજી ભાષામાં અનુવાદ કરવા કરાવવાનું કામ થતું હોય તેવું તંત્ર (મેટે ભાગે સરકારી) ભાષાંતર-શાખા (ભાષાતર-) મી. [સં.] ભાષાંતર-ખાતામાંના ભાષાંતર કરવાનું કામ સિદ્ધ થતું હોય તે વિભાગ ભાષાંતરિત (ભાષા-તરિત) વિ. [સં.] ભાષાંતરરૂપે થયેલું, અનુવાદ પામેલું, અનૈિત
ભાષિત વિ. [સં.] ખેલવામાં આવેલું. કહેલું. (ર) ન. વચન, ઉક્તિ [કટુ-ભાષી' વગેરે) -ભાષી વિ. [સં., પું.] ખેલનાર. (સમાસમાં ‘ભાષા-ભાષી’ ભાષ્ય ન. [સં.] જેમાં વિષય શંકા પૂર્વપક્ષ ઉત્તરપક્ષ અને છેવટ નિર્ણય એવી રીતે તે તે શાસ્ત્રના ખંડોનું વિવરણ આપવામાં આવ્યું હોય તેવી ટીકા ભાષ્ય-કર્તા વિ. [સં. માથ્થવ્ જ્ઞ, પું.], ભાષ્ય-કાર વિ. [સં] ભાષ્યપ્રકારની ટીકાનું લેખન કરનાર
ભાષાલક્ષી વિ. [સં., પું.] ભાષાને લક્ષ્યમાં રાખવામાં આવી હાય તેવું, ભાષાને ઉદ્દેશીને રહેલું ભાષા-વર્ગા સ્ત્રી. [સં.], શ્રી સી. [ગુ.] ભાષાઓનું આનુવંશિક તેમજ સ્વરૂપ પરત્વે કરવામાં આવતું વર્ગીકરણ ભાષા-વર્તુલ(-ળ) [સ.] તે તે ભાષાની પ્રધાનતા સાથેના પેટા ખોલીએના સમૂહ [આપવાના મત-સિદ્ધાંત ભાષા-વાદ પું, [સં.] પાત-પેાતાની અમુક ભાષાને પ્રાધાન્ય ભાષાવાદી વિ. [સં.] ભાષાવાદનું આગ્રહી ભાષા-વિશ્વાસ પું. [સં.] તે તે ભાષાની ઉત્તરેત્તર થતી ખિલવણી
ભાષા-વિજ્ઞ વિ. [સં.] જુએ ‘ભાષાતત્ત્વજ્ઞ.' ભાષા-વિજ્ઞાન ન. [ર્સ ] ભાષાનાં ઉત્પત્તિ વિકાસ અને વિભાજનને લગતી વિદ્યા, ‘લિંગ્વિસ્ટિક્રસ' ભાષા-વિદ વિ. [+સં. °વિદ્ ] તે તે ભાષાનું જ્ઞાન ધરાવનાર ભાષાવિજ્ઞાની વિ. [સં, પું.] ભાષાવિજ્ઞાન વિશે પ્રબળ શાસ્ત્રીય જ્ઞાન ધરાવનાર, ‘લિગ્લિસ્ટ’ ધરાવનાર ભાષા-વિશારદ વિ.સં.] ભાષાના પ્રયાગ વગેરે ઉપર પ્રભુત્વ ભાષાવેશ પું. [સં.] જુએ ‘ભાષા-પ્રવાહ,’ ભાષા-વૈચિત્ર્ય ન. [સં.] ભાષાના પ્રયાગની ચમત્કૃતિ ભાષા-વૈજ્ઞાનિક વિ. [×.] જઆ ‘ભાષાશાસ્ત્રી(૨).’ ભાષા-વૈભવ પું. [સં.] ભાષા-સમુદ્ધિ (ભાષાડંબર' જુદી વસ્તુ છે.) થવાની તાકાત ભાષા-શક્તિ સ્ત્રી. [સં.] ભાષામાં રહેલો વિચારીને વ્યક્ત ભાષાશાસ્ત્ર ન. [સં.] ભાષા-તવના ઐતિહાસિક સંબંધવાળા વિકાસની વિદ્યા, ટ્રાઇલાલૅજી.’ (૨) જએ ‘ભાષા-વિજ્ઞાન,’ ભાષા-શાસ્રી વિ. [સં., પું.] ‘ભાષા-રાસ(૧)'નું જ્ઞાન ધરાવનાર, ‘કિલાલૅજિસ્ટ.’ (ર) ભાષાવિજ્ઞાની, લિંગ્લિસ્ટ' ભાષાશાસ્ત્રીય વિ. [સં.] ભાષાશાસ્ત્રને લગતું, ‘ફિલે લોજિકલ,’ લિંગ્વિસ્ટિક્ર' મિનિસ્ટિક એજ્યુકેશન' ભાષા-શિક્ષણુ ન. [સં.] ભાષાના પ્રયાગાની તાલીમ, હ્યુ
Jain Education International2010_04