Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 62

તરંગ ૧૦૯૭
તાંડ તરંગ (તેર) ૫. [સં. તર] જુઓ “તુરંગ.' તેલ છું. [ફા. તેલ] રૂપિયાભાર વજન અને એટલા તેરીલું (તેરીલું) વિ. [જ ને “તેર + ગુ. “હું” ત. પ્ર.] વજનનું કેટલું મિજાજી, અહંકારી. (૨) આવેશી, ધૂની
તશા-ખાનું ન. [ફા. શહ + જુઓ “ખાનું.'] રાજય કે તેરું જુએ “તારું' (પદ્યમાં).
શાહુકારના મહાલયમાંનું કિંમતી જર-ઝવેરાત તેમજ રાચતારેત જ “તારત.”
રચીલું રાખવાનું સ્થાન કે વખાર તેરો છું. લાવણીને એક ભેદ. (સંગીત.)
તેષ છું. [] પ્રસન્નતા, ૨પ, ખુશી. (૨) સંતોષ તેરે પું. [અર. તુરરહ] ૫ઘડીના છેડાને કસબ. (૨) તોષક વિ. [સં.) પ્રસન્ન કરનારું. (૨) સંતુષ્ટ કરનારું કલોનો બનાવેલો દાંડીવાળા ગુચ્છ, ગજરો [પક્ષી તેષણ ન. [સં] જુઓ “તેષ.” (૨) લાંચ રુશવત, “ચેટિતરો-બગલે [+ જુએ “બગલો.] (લા.) ૫. એ નામનું એક ફિકેશન' તેલ . સિ.] વજન, ઇટ.' (૨) વજન કરવાનું કાટલું. તેષ૬ સ. ક્રિ, સિં. સુટ સોલ્ તસમ] પ્રસન્ન કરવું. (૨) (૩) (લા.) વજદ, મોભે, પ્રતિષ્ઠા, આબરૂ, વર. [-લે સંતુષ્ટ કરવું. તેષાવું કર્મણિ, ક્ર. તેષાવવું છે., સ. ક્રિ. હેવું (રૂ. પ્ર.) સરખામણીમાં સરખા ઊતરવું, સમાન હોવું તેષાવવું, તેષાવું જ ‘તેવું'માં. તેલ કે ન. [ તેલું ' + ગુ. “ક” સ્વાર્થે ત. પ્ર] માથું તાષિત નિ. [૪] જેને પ્રસન્ન કરવામાં આવ્યું છે તેવું તલડ વિ. [જુઓ “તોલડું.'] (લા.) (મખ, કમઅક્કલ, (૨) જેને સંતોષ આપવામાં આવ્યું છે તેવું બુદ્ધિહીન
તેસ (-સ્ય) સ્ત્રી. તરસ, તૃષા તેલડી સ્ત્રી, [જ એ તેલડું' + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] રાંધવો તેસ-દાન ન. . શહ-દાન 1 કિંમતી વસ્તુઓ રાખવગેરે માટેનું માટીનું નાનું વાસણ, દેણકી
વાને ખેલતે કે ખલેચી. (૨) દારૂગોળો રાખવાની સૈનિકની તાલ ન. માટીનું નાનું હાંડવું, દેણ
ખલેચી તેલ-ટાળણું જ તળણટાળણ.”
તેસ્તાન ન. જિઓ “તાસ-દાન] (લા.) જેમાં અનેક પદાર્થ તેલ-દાર વિ. જિઓ ‘તલ’ + ફો. પ્રત્યય.] તેલવાળું, પડયા રહે તેવું જખર બાંધકામ કે મોટી તોતિંગ ચીજ
વજનદાર, ભારે વજનનું. (૨) (લા.) પ્રતિષ્ઠિત, આબરૂદાર તેતાલ વિ. બહુ વજનદાર, ઘણું ભારે અને મેટું તાલદારી સ્ત્રી. [+ ગુ. “ઈ” ત, પ્ર.] (લા.) પ્રતિષ્ઠા, આબરૂ તેસ્તાલે . [+ ગુ. “ઓ' ત. પ્ર.] (લા) માથું, મંડ તેલન ન. (સં.1 તાળવું એ, તેલ, વજન, (૨) તુલના, તાહમત (તે મત) જાઓ “તહોમત.”
સરખામણી. (૩) (લા.) આકણી, મધ્ય, કિંમત તેહમત-દાર (તે મત- જુઓ તહોમતદાર.” તોલમ-સાર (-૨) સતી. એક જાતની તલવાર
તેહમતદાર(-૨) (ત મતદાર(-)-૩) એ “તહેમતતાલ-માપ ન., બ.વ. [સ. + જ “માપ.”] કાટલાંથી દાર(-)ણ.' વજન કરવાનું અને પાલા વગેરે માપિયાથી માપ કરવાનું, તેહમતદારી હૈ.મતદારી) જ એ “તહોમતદારી.' એવું કાર્ય
[ઉપરના ભાગ તેહમતદારે મતદારેશ્ય એ તહોમતદારેણ.” તેલ-માળ પું. કશ ખેંચવા સારુ ઊભા કરેલા મંડાણને તેહમતી (તે મતી) જાઓ “તહોમતી.' તેલ-યંવ (-યન્ત્ર) ન. [સં.] વજન કરવાને માટે કાંટે, તેnણ-ટાળણ ળણ-)'ન. [જ “તાળવું + “ટાળવું' + વેઇટબ્રિજ'
બેઉને ગુ. “અણ” ક. પ્ર.] વજન કરતાં ટાળવામાં તેલવાડી સ્ત્રી. કિનારી
[ટ્રેઈલૂ-આર્મ આવેલો છે તે પદાર્થ-છેલ્લે પડતર માલ (ન. મા.) તેલ-શસ્ત્ર ન. [સં.] પગાડી નીચેનું આધાર-રૂપ સાધન, તળવું (ૉળવું) સ. ક્રિ. [ સં. તરુ >પ્રા. તો >પ્રા. તલાટ જ “તળાટ,’ ‘વઈ-મેન.”
તો-] વજન કરવું, જે ખવું. (૨) તુલના કરવી, સરલાઠ-દાસ પું. [જ તલો' દ્વારા + સં] માથે તેલ ખાવવું. (૩)(લા.)ન્યાય કરવો. તેળવું (તળાવું) કર્મણિ. કરાવ્યો હોય તેવો માણસ (કટાક્ષમાં)
દિ. તળાવ (તળાવનું) પ્રે., સ. ક્રિ. તેલિયું ત. ઉધના છેડા ઉપર કઠેડે રાખવાનું લાકડું તળાટ (તળાટ) ૫. જિઓ ‘તોળવું' + ગુ. “આટ' ક. પ્ર.] તેલિયો મું. રાંધવાનું માટીનું હાંડવું, પાટિ
તોળવાનું કામ કરનાર (દલાલ), અપાર, તોલાટ, ઈ-મેન' તેલી સ્ત્રી. જિઓ “તેલું ' + ગુ. 'ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] ઘીને તેળામણ (તળામણ) ન, અણી સ્ત્રી, જિઓ “તાળવું' + ઘાડ, વાઢી
ગુ. આમણ-આમણ” . પ્ર.) તોળવાનું મહેનતાણું, તેલું ન. [સં. તો + ગુ. ‘ઉં' ત. પ્ર., અહીં “ળ” નથી જોખામણી થતેનું વજન કરવાનું કાટલું, વજનિયું. લાં ગણવાં, ગલાં તળાવવું, તળાવું (તૈોળા) એ “તાળવુંમાં. જોખવાં (રૂ. 4) ઝોકાં ખાવાં].
તળે (કૂળે) ૫. જિઓ “તળવું' +ગુ. “એ” ક..] તેલું. જુઓ તેલો.'
જ તેલ-તળાટ.” તેલું ન. ધીનું વાસણ, ઘીને ઘાડ, પરિયું
તળ્યું-ગળ્યું (ૉળ્યું) વિ. [જુઓ “તળવું+ગાળવું'બંનેને તેલ(-) ૫. [સં. તોર નું ક્રિયારૂપ + ગુ. “એયો' ઉ. ગુ. “યું ભૂ ક] (લા.) ટૂંકું કરી નાખેલું, અલ્પાક્ષરી પ્ર.] તળવાનું કામ કરનાર, તળાટ, તળાટી
તેગઢ (તગડ) વિ. જિઓ તેણું' + ગુ. “ડ' સ્વાર્થે ત. પ્ર.]. તેલો છું. બેડું કરાવેલું માથું. (૨) (લા.) માથું
ટી મેટાઈ રાખતું. (૨) અવિનયી, અવિવેકી,