Page Text
________________
તાતે(-૪)ર-સું
તાતે(--)ર-સુ વિ. [+ ગુ. મું' ત. પ્ર.] તેત્તેરની સંખ્યાએ પહોંચેલું, તાંતર-મું
૧૦૯૬
તાતા હું. [કા, તેાતા] પાપઢ
તેાદરી સ્રી, [કાર] દીવાલ પર ઊગતા એક છેડનું ફૂલ તાનાર છું. તલવારના મ્યાનના માઢા ઉપરના ચાંદીની બનાવટના ખાભળા
તાર(-)ત
લેવામાં આવેલા દસ્તાવેજ
[ત્તાપ કરી એ તાબાર પું. ભૂલથી મચાવની ના પાડવી અને પછીથી પશ્ચાતેાખાહ જુએ ‘તેમા.' [પરાણે લાદેલું દબાણ કે આફત તેાખી સ્ત્રી. [જુએ ‘તેખા' + ગુ. ‘ઈ’ત, પ્ર.] તવાઈ, તાખા પું. ગધેડા
તેામડી સ્ત્રી, [જુએ તૂમડી.’] (લા.) તરબૂચમાંથી બનાવેલું અંદરથી પેલું વાસણ, (૨) પાલા વાસણમાં દારૂ ભરેલા હાય તેવી એક આતશભાજી
તાપ સી. [તુ.] સ્કેટક પદાર્થના કે યંત્રના બળે ગાળા દૂર સુધી ફેંકતી જાડા પડની ચાસ ઘાટની નાળ, ‘ગન.’ (૨) (લા.) ગપગેાળા. [॰ ચલાવવી (રૂ. પ્ર.) ગપ ફેલાવવી. • છેડવી, • દાગવી (રૂ. પ્ર.) તાપ સળગાવી ગાળા ફૂંકે એમ કરવું. ૦ મારવી ૩. પ્ર.) ગપ ચલાવવી. (૨) ડંકાસાય॰ ન. [સં.] પાણી
મારવી]
તેપ-ખાનું ન. [+ જએ ખાનું.] તેાના સરંજામ. (ર) સેનાની તપે ચલાવનારી ટુકડી, ‘આર્ટિલરી’ તાપ-ગાળા પું. [+ જુએ ગળે.'] તાપમાં દાગવાના ગેાળા. (૨) (લા.) ગપ-ગાળા
તે પચી વિ., પું. [+ તુર્કી, ચી' પ્ર.] તેપ ફાડવાનું કામ કરનાર સૈનિક, ગાલંદાજ, અનર.’ (૨)(લા.) ગપ્પીદાસ તા-પણ (તા-પણ) ઉભ. [જુએ ‘~' + ‘પણ,’] તથાષિ, એમ છતાં, છતાં પણ, તેાય [તાપથી લશ્કરની તાકાત તાપ-બળ ન. [+ સં. વ] સેનામાંનું તે પચીએનું લશ્કર. (૨) તેપમળિયું વિ. [+ ગુ. ‘થયું' ત. પ્ર.] તે પાનું બળ ધરાવનારું તાપમારા પું. [જુએ ‘તાપ' + ‘મારા.'] શત્રુસેના ઉપર કે શત્રુનાં સ્થાન ઉપર તાપેાના ગાળા સતત ફેંકવાની ક્રિયા. [॰ ચલાવવા (રૂ. પ્ર.) તેપગેાળાઓના સખત મારે કરવા] તાપેા પું. વાંક, ગુના, અપરાધ તાફા વિ. [અર. તાકહ] ઉત્તમ, શ્રેષ્ઠ [અર્પીતી ભેટ તાણા-તાયક્ પું. [ અર. ‘તાઇ′′ '] નજરાણું, રાજાઓને તેલ્ફાન ન. [અરાન્] ઘમસાણ, ભારે ઉપદ્રવ, (૨) પ્રબળ ધાંધલ, હુલ્લડ, (૩) ટાળાગીરી, ‘રાઉડિઝમ' તફાન-મસ્તી સ્ત્રી. [જુએ ‘તાફાન' + મસ્તી.] મસ્તીતાકાન, અડપલાં
તેામર ન. [સં., પું., ન.] એક ખાસ પ્રકારનું શસ્ર. (૨) પું. એ નામનેા એક છંદ. (પિં.)
તાન્યર (તાઃય) ઉભ. [જુએ ત॰' + ળ્ય.'] તેપણ, તથાપિ તેાય-જ વિ., ન. [સં.] કમળ, (૨) પોયણું. (3) શ્યામ કમળ તાય-દ, -ધર પું. [સં.] મૈધ. (૨) ન. [સ., પું.] વાદળું તૈય-નિધિ, તેય-રાશિ પું. [સં.] સાંગર, સમુદ્ર, દરિયા, ઉદધિ સાથે (તા:ચે) ઉભ. [જુએ ‘તૈય’+ એ.']જુએ તેાય.ૐ’ તેર પું. વણેલું કાપડ વીંટવા માટે વપરાતા લાકડાના રોલ તાર જુએ ‘તર.’ [(ર) આવેશ, ધન
તેાર
(તારા)પું. [અર. ત] મિજાજ, હુંપદ, અહંકાર.
તારકી સ્ત્રી, એ નામની એક વનસ્પતિ તારણુ ન. [સં., પું., ન.] એ સ્તંભ ઉપર સૌધા પાટડા કે કમાનના આકારે પથ્થર આડા પાડી કરવામાં આવેલું સુંદર સ્થાપત્ય, (૨) પાંદડાં ફૂલ કે ભરત-ગૂંથણવાળા લગડાના પટ્ટાની ખારણાને મથાળે યા રસ્તાઓ ઉપર આંધવામાં આવતી એવી શૈાભા, [॰ અવું (રૂ. પ્ર.) લગ્ન વખતે આવતાં સાસરીના બારણાના તેરણનું પાંદડુ તાડવું. હું આવવું, -ણે ચઢ(-)વું (રૂ. પ્ર.) વરનું લગ્નને માટે સેાંઢવું. (ર) સફળતા મેળવવા તત્પર થવું. લીલે તેારણે પાછું ફરવું (રૂ. પ્ર.) ઝઘડો થતાં વરનું પરણ્યા વિના પાછું ફરવું]
તેરણુ-ઘેાડો પું. [+ જએ ઘેાડે.'](લા.) વધેડો આવતાં આરેટ વગેરે માગણે!ને કન્યાના આંગણે અપાતે લાગે તારણુ-દ્વાર ન. [સં.] મુખ્ય દરવાજો તેારણ-પદો પું. [+જુએ ‘પડદા .’] મૈતી ચીડિયાં વગેરેથી ભરેલા તારણવાળા પડદા તારણ-માલા(-ળા) શ્રી. [સં.], તેારણ-માળ સ્ત્રી. [ + આ માળ,૨] તેારણ-દ્વાર ઉપર ખાંધેલી માળા, આર્કેઇડ’ તેારણ-સાંકળું ન. [ + જુએ ‘સાંકળું.’ ] તેારણના આકારનું સ્ત્રીઓનું પગનું એક ધરેણું તેારણુ-તંભ (-સ્તર) પું. [સં.] સ્થાપત્યના રૂપમાં ઊભેલા તારણના બે થાંભલા સહિતની એ આખી આકૃતિ તારણાકાર પું., તારણાકૃતિ શ્રી. + સં, માન્યાર, બા તિ] તારણના જેવા કમાનવાળે। આકાર. (ર) વિ. તારણના જેવા આકારનું
તફાની વિ. [અર. તૂફાની] તફાન કરનારું, ‘વાયેલન્ટ.' (ર) ધાંધલિયું, હુલ્લડખેર. (૩)(લા.) આરવીતડું, મસ્તી-ખેર તાકારી વિ. ભેળસેળવાળું
તારૂ। જુઓ ‘ત્રાકું.'
હજામની કાળા
તાક઼ા-દિયા હું. ઘરવખરી, રાચરચીલું [કરેલા વધારે તેખકડું ન. નક્કી કરેલ જમીનના મહેલમાં પછીથી તેાખરી શ્રી. [જએ તેમર' + .ગુ. ઈ’ સ્રીપ્રત્યય.] [(ગુસ્સા કે રીસના ભાવ ધરાવતું) તારું ન. [જુએ તેખરા.' લઘુતાદર્થંકરૂપ.] (લા.) મેહુ‘ તેાખરા પું. [ફા. તેાબરહ] ઘેઢાને ચંદી ખવડાવવાની ચામડાની શૈલી, [॰ ઊતરવેા (રૂ. પ્ર.) મેઢા ઉપરથી રીસ જતી રહેવી. ૦ ચ(-ઢ)વા (રૂ. પ્ર.)માં ગંભીર થવું. (ર) રીસ ચડવી. ૦ ચઢા(-ઢા)વવે। (રૂ. પ્ર.) રીસથી કે અણગમાથી તારણિયું ન. [+]. ‘ઇયું’· સ્વાર્થે ત, પ્ર.] પાંદડાં કળા મેઢ નાખુશીના ભાવ બતાવવા] [ઉદગાર વસ્ત્ર-પટ વગેરેનું નાનું તેારણ. (૨) (લા.) આંગણા તેાખા(હ) કે. પ્ર. [અર. તથ્યહ] ત્રાસ કંટાળા વગેરેના આગળના મહાલાના ભાગ [જૂના કરાર. (સંજ્ઞા.) તાબા-ખત ન. [+ જએ ‘ખત.] તાખા પાકરાવી લખાવી તેર(-રે)તન. [હિબ્રૂ. તત્ ] યહૂદી ધર્મનું મૂળ પુસ્તક,
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |