Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 310

પરિ(ટી)શ(-સ)
[હથિયાર
.
(૧).' (૨) અંગ્ ́ા, ટુવાલ, ધૂમચા પદ્મિ(-ઢી)શ(-સ) ન. [સં.] એક જાતનું પ્રાચીન સમયનું યુદ્ધનું પદી સી. [સં. પટ્ટા> પ્રા. ટ્ટિ] જએ ‘પટી,’ બૅટન,’ [॰આપવી (૧. પ્ર.) ભરમાવવું.૦ પાડવી (૧. પ્ર.)
ધમકાવીને કામ કાઢવું. (૨) લાભ સાધી લેવે, ॰ લગાર (-૧)વી (રૂ. પ્ર.) કામ કાઢી લેવા ખુશામત કરવી. (૨) લાલ સાધી લેવા] પટ્ટી-૧(-૫)હું ન. [ + જએ પટ્ટીસ જ ‘પશિ’
પટ્ટી’ડી હી. [+ જુઓ પ૬ ન. [હિં.] જુએ પતુ.ર પટ્ટો છું. [સં. વઢ્ઢ> પĚl; પğ(-હું) વિ. [સં. પુ- > પ્રા. પુ. (૨) જવાની ફૂટી આવી હોય તેવું પઢણુ જએ ‘પરઠણ.'
પઠન ન. [સં.] વાંચવું .એ. (૨) અભ્યાસનું કે પાઠનું માઢથી પરિ-શીલન કરવું એ, સુખ-પાઠ, ‘રિસાઇટલ.’(૩) અભ્યાસ કરવા એ, શિક્ષા, તાલીમ, ભણતર
પઠન-પાન ન. [સં.] વાંચવું અને વંચાવવું એ. (૨) ભણવું અને ભણાવવું એ [(૩) ભણવા જેવું પઢનીય વિ. [સં.] વાંચવા જેવું. (૨) પાઠ કરવા જેવું. પડ(-૩)મ (-) જએક્ ‘પેઠે,’
૧૩૪૫
પઢવું સ. ક્રિ. સં. ૧, તત્સમ; પરંતુ ગુ.માં વ્યાપક નથી.] વાંચવું. (૨) પાઠ કરવેશ. (૩) ભણવું. પઠાણું કર્મણિ, કિ. પઢાવવું છે.,સ.ક્રિ.
પતંગ, ગા (પ, −ઢંગે!) પું. સહવાસ, પરિચય, પડિંગા પઠાણુ ` ન. [સં. g> પ્રા. પટ્ટુ દ્વારા] [લા.] નમતા પીઢિયાને ટેકા આપવાને આડું નાખેલું લાકડું. (૨) વહાણની પીઠ. (વહાણ.)
પઠાણુૐ હું. [પુછ્તા, પુખ્તાન’—પુછ્તા ભાષા બોલનાર] પુફ્તા ભાષા જ્યાં ખાલાય છે તે પ્રદેશના રહેવાસી (અફધાનિસ્તાન અને પેશાવરના વિશાળ પ્રદેશ ના), કાબુલી. (સંજ્ઞા.)
પઠાણ-ઘેડા હું. [જુએ ‘પઠાણÖ' + વડા.’] (લા,) એ નામની સૌરાષ્ટ્રનો એક મત [પઠાણને લગતું પઠાણી વિ. [જએ ‘પઠાણ' + ગુ.‘ઈ’ત. પ્ર.] પઠાણનું, પઢાવવું` જએ ‘પઢવું’માં.
પઢાવવું? સ, ક્રિ. [સં. પ્રસ્યા-> પ્રા. પટ્ટાવ] પ્રસ્થાન કરાવવું, મેાકલવું, પાઠવવું. પડાવાવું કર્મણિ, ક્રિ. પઠાણું જુએ ‘પહેલું માં.
પઠિત વિ. [સં.] વાંચેલું. (ર) મેઢેથી પાઠ કરેલું. (૩) ભણવામાં આવેલું
પહું જુએ પૃદ્ધ ’
પઢ ન. [સં. છુટ> પ્રા. પુરુ] સ્તર, થર. (૨) ગડી. (૩) ખેાળ, (૪) ઢાંકણ, આચ્છાદન. (૫) પડિયું (ઘંટીનું)
[પુ, લૅપ બોર્ડ’પાર ન. [સં. z>પ્રા. ઇ છું., ન.] યુદ્ધનું કે રમતનું -૫)હું.'] આવરણવાળું મેદાન કે પઠું, [માં આવવું (૩. પ્ર.) યુદ્ધે ચડવું. [ગયાં હૈાય તેવી ચિઠ્ઠી ૦ જગવવું (રૂ. પ્ર.) ફલેશ કરવા] [પડતી, પતન
‘હૂંડી.’] જેમાં નાણાં ચૂકતે થઈ [હેલે] જએ ‘પટા.’' ‘પાટા’ થવાને ખદલે સચવાઈ પુન્નુમ] અલમસ્ત,
પા (ડષ) શ્રી. જિઓ પડવું.' પડવું એ. (૨) પઢ(-)િ*મણું ન. [સં. પ્રત્તિ-મળ-> પ્રા. ટિનમનમ-] જુએ ‘પ્રતિ-ક્રમણ.’ (જૈન.) હુષ્ટ-પ(-ઢિ)ક્રમવું અ. ક્રિ. [સં. પ્રતિ-સ્< > પ્રા.પત્તિવામ-] પ્રતિક્રમણ કરવું. (જૈન.) પદ્મ(-ઢિ)કમાવું ભાવે., ક્રિ, પઢ(c)કમાવવું પ્રે., સ. ક્રિ. પઢ(-ડિ)કમાવવું, પઢ(-)કમાવું જએ ‘પડ(-ડિ)કમનું’માં. પઢવું અ. ક્રિ. [સં. પ્રતિ-> પ્રા. ૐિ-- (‘' લુપ્ત નથી થયા.) અર્થ ‘પ્રતિક્રિયા'ના છે. જ. ગુ.] પ્રતિબિંબ પામવું પદ્મકાર(-) પું. [સં. પ્રતિ-ાર્--> પ્રા. વાિર્-મ-(અહીં મૈં લુપ્ત નથી થયા,)] પ્રતિ-ક્રિયાના અવાજ.(૨) આહ્વાન. (૩) માટેથી સંએધન
પતિન્ય વિ. [સં.] જએ ‘પઢનીચ,’
ડિંગા (પિઠંગે) પું. જુએ ‘પ ંગા' (ન. મા.) પ ન, બકરીનું મેઢું બચ્ચું
પરું ન. [સં. પ્રથń-> પ્રા. વકૃઅ ] યુદ્ધમાં કે રમતમાં દાવ શરૂ કરવાનું સ્થાન. [॰ બાંધવું (રૂ. પ્ર.) દાવ શરૂ કરવાની જમીન સ્થિર કરવી]
કોન્ટ Jain Education international_2010_04
પડ-ગારવ
પડે, પડે(-૭)મ (મ્ય) જુએ પેઠે.’ પઢારી (-૨૫) સ્રી. જવાન છતાં નહિ વિચાયેલી બકરી પઢાર ન. ઘેટી ખકરી અને મરધીનું બચ્ચું
પદ્મકારવું સ.ક્રિ. [જએ ‘પડકાર.’ “ના.ધા.] પઢકાર કરવા, આહવાન કરવું. (ર) સાવચેત કરવું. (૩) ઉશ્કેરવું, પર કારવું કર્મણિ,ક્રિ, પઢકારાવવું છે.,સ.ક્રિ. પઢકારાવવું, પડકારાવું જુએ ‘પડકારવું’માં, પકારી જુએ ‘પડકાર.’
પઢકી સ્ત્રી. [જુએ ‘પડકવું’ + ગુ. ‘ઈ ” કૃ.પ્ર.] (લા.) ચાળા. (ર) (સામાની) નાલેસી, નિંદ્યા, બગાઈ પડકું જુએ ‘પરડકું’–પૈડકું.'
પખવું સક્રિ. [સં. પ્રતિ-* = ત્રી>પ્રા. પવિત્ત-] રાહ જોવી. (૨) ધીરજ ધરવી. (૩) અનુમાન કરવું (આ ધાતુ જગુ.માં મર્યાદિત)
પદ્મખિયું ન. [જ પડખું' + ગુ. ‘યું' ત. પ્ર.] પખે રહેનારું, સાથીદાર, સેાખતી. (૨) પક્ષ-કાર
.
પદ્મખું ન. કોઈ પણ ચીજ વસ્તુ પ્રાણી પદાર્થોની બેઉ ખાજ એની પ્રત્યેક ખાજ, પાસું. (ર) મકાનની બાજુ, ‘જમ્પ' (ગ.વિ.) (૩) (લા.) હૂં, સહાય, મદદ. [-ખાં ઊંચકવાં (રૂ. પ્ર.) નિંદા કરવી. -ખાં સેવવાં (રૂ. પ્ર.) આશ્રય રાખવા, સહારા મેળવતા રહેવું. દેવું (રૂ.પ્ર.) બાળકને ધવડાવવું. (૨) સહાયક બનવું, -ખે ઊભું રહેવું (-રેવું) (રૂ. પ્ર.) પડોશમાં વસવું. (૨) મદદમાં ઊભા રહેવું. આડે પડખે થવું (રૂ.પ્ર.) લેટતાં આશાયેશ લેવી પડખેપડખ (-મ્ય) ક્રિ.વિ. [જુએ ‘પડખું'—દ્ગિાઁવ + ગુ., સા.વિ.ના જ.ગુ. ‘ઇ' લેખનમાં લુપ્ત છતાં લધુપ્રયત્ન સ્વરૂપે ઉચ્ચારિત થાય છે.) તદ્ન લગાલગ પગી સ્ત્રી, જુઓ પડધી
પઢ-ગેરવ ન. [સં. પ્રતિ-ચૌરવ > પ્રા. હિ-ોરવ; ગ’ સચવાયા છે.] ગૌરવ જમણના ખલામાં સામે પક્ષેથી