Page Text
________________
પટિયું
૧૩૪૪
પદશક
બાંધવામાં વપરાતું તે તે ઉપાંગ
પટે(૨)વાણી સ્ત્રી, જિઓ “પટે(૨)લ' + ગુ. “આણી' સ્ત્રીપટિયું ન, સિં. પટ્ટ*-> પ્રા. પટ્ટામ-] વાળ ઓળીને પ્રત્યય. પટેલની પત્ની. (૨) સ્ત્રી-પટેલ સફાઈદાર કરવામાં આવતે વાળને પ. (૨) વાસણને પટે(૨)લિ પું. જિઓ પટે(૨)લ + ગુ. ‘ઇયું સ્વાર્થે પોલિશ કરવા માટેની પટી. [વાં પડવાં (રૂ.પ્ર.) વાળને ત. પ્ર.] જએ પટે-ટ) (૧-૨, ૪).’ પટિયાંની રીતે એળવા]
પટેલે પૃ. દંતાળ તરીકે વપરાતો લાકડાનો ટુકડો પટિલાવવું, પટિલાવું જુએ “પટીલનું'માં.
પટો છું. [સં. પટ્ટ-> પ્રા. ૫મ-] જમીનને જરા સાંકડે પ(-દી) સ્ત્રી. [સં. શા > પ્રા. દૃમા] નાનો પટે, લાંબે જતો વિસ્તાર. (ર) કાપડ ચામડું પ્લાસ્ટિક ધાતુ (૨) લાકડુ પ્લાસ્ટિક કાગળ કાપડ વગેરેની ચીપ. વગેરેની પાતળી લાંબી ચીપ (જેમકે ઘડિયાળને અને (૩) ધાતુની ચીપ, પકવાસી, બૅટન.” (૪) ચણતરમાં ચંદરવા વગેરે). (૩) (કેડે બાંધવાનો) કમરબંધ. (૪) કાનસને લાંબો સીધો પ. (૫) જમીનને સાંકડે લાંબે પટાવાળાએ ખભે નાખે છે તે બિલાવાળો પટો, (૫) પટે. (૬) પાનનું ચપટ બીડું. (૭) વણકરનું એક એન્જર. રંગની કે એવી કોઈ પણ સમાંતર ધારવાળી લાંબી આકૃતિ, (૮) (લા.) પાટી, હિસ્સો, ભાગ. (૯) હડી, દેટ. [૦ ૫વી ફેસિયા' (ગ.વિ.), (૧) (લા) મેદાનમાં લાકડી કે ઢાલ(રૂ.પ્ર.) કામ સિદ્ધ થવું, ફાવવું. પઢવી (.પ્ર.) કામ તલવારથી ખેલવાની એક પ્રકારની તાલીમ. (૭) પરવાને, સિદ્ધ કરવું. (૨) ધમકાવવું. ૦ મારવી (રૂ.પ્ર.) પટી ચેડવી સનદ, દસ્તાવેજ, “લીઝ.' [ ઉતાર (રૂ. પ્ર.)ને કરીમાંથી કે લગાવવી. • લગાઢ(વ)વી (ઉ.પ્ર.) ખુશામત કરવી) મુક્ત કરવું. એ લેવું (રૂ. પ્ર.) અમુક મુદત કે અમુક ભાડા પટી-માર વિપું. [+ જ મારવું '] લાકડા ઉપર અકીક- વગેરેની શરતે લેવું. ૦ કરી આપ (રૂ. પ્ર.) દસ્તાવેજ ની જડતર કરનાર કારીગર
કરી આપ, લખાણ કરી આપવું]. પાલવું સ. ક્રિ. [ જ એ “પટવું'ને વિકાસ.] એ પટેધર જ “પધર.'
પટ' પટિલાવું કર્મણિ, ક્રિ. પટિલાવવું પ્રેસ.ક્રિ. પટોબર -૨૫) સી. પટરાણી ૫૯ વિ. સિં.] ચપળ, ચાલાક, કાબેલ, હરિયાર પટોપટ જ “પટાપટ.' ૫૮ ન. [સ. * > પ્રા. પટ્ટમ દ્વારા ઊનનું બનાવેલું પટેળ ન. [સં. પરો] જુઓ પડેલું.” ઓઢવાનું સાધન, એક પ્રકારની રંગ
પટોળી સ્ત્રી, જિએ “પટોળું' + ગુ. “ઈ' પ્રત્યય.], -ળું ૫૯ઈ સ્ત્રી. સિ. પટુ દ્વારા છેડાની એક જાત
ન [સ. પટ્ટાછળ>પ્રા. પટ્ટાસ્ટ; સં. ઘટો કાશમાં ૫૯-કરણ વિ. સિં] સતેજ ઈદ્રિયવાળું, “સેન્સિટિવ'
છે, જે “પડોળું આપી શકે, “પટ' નહિ. સં. યુવકપટુહાઈ સ્ત્રી, [જ પડું' + ગુ. “આઈ'ત. પ્ર.] પટરા- માં “' અહીં સં. ઘટ્ટનમાં અભિપ્રેત છે.] વણતરમાં પણું, ખુશામત
ધારેલી ભાત ઉઠાવવામાં આવી હોય તેવું રેશમી એક વસ્ત્ર પહયા-., બ.વ. જિઓ “પટ' + “વડે.'] પહુડાઈ પદ ૫. સિ.] પથ્થરની પાટ, ચટાન. (૨) પથ્થર કે લાકડાને કરવાની આદત, ખુશામત કરવાની ટેવ
પાટડે. (૩) ધાતુનું લેખ-કામ માટેનું પતરું. (૪) મુખ્ય પટુ-હું વિ. [સં. ૧ટુ + ગુ. ‘ડું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.)(લા.) ખુશામત આસન. (૫) રાજાનું આસન, રાજગાદી, (૬) વિ. મુખ્ય, કરનારું, પ૨સી કર્યા કરતું
પ્રથમ, પહેલું
[સામાન્ય વસ્ત્ર. (૨) પટેળું ૫૯તા શ્રી. - ન. [સ.] ટુપણું
પદ-જલ-ળ) ન. સિ. એ “પટોળું માંની નોંધ] સર્વપટુશાળી વિ, ન. સૂતરની એક જાત
પટણ(-ન) ન. [સં. વત્તન>પ્રા. પટ્ટી; અત્યારે હવે ૨૮ કહું વિ. નાનકડું, બઠ, વામણું
નથી.] નગર, શહેર, પુર. (૨) ઉત્તર ગુજરાતનું તેમ પટેકરી સી. એ નામની એક રમત
સૌરાષ્ટ્રમાં સેમિનાથનું પાટણ (શહેર). (સંજ્ઞા.) પટેર ન. [એ. પિોટેટ] એ બટાટુ'-Nટાટે.' પદ વિ. [ + ગુ. “ઈ' ત..] જ “પટણી.” પટે-દાર જુઓ “પટા-દાર,' “લીકો'
પદ-ધર વિ, પૃ. [સં.) મુખ્ય ગાદી ઉપર પ્રતિષ્ઠિત થયેલ પટેદારી જુઓ “પટાદારી.'
પદન એ “પટ્ટણ.' પટેબાજ જ પટાબાજ.'
પદ-રાણી સ્ત્રી, સિ.] પટરાણી, મુખ્ય પાણી, વડી રાણી પટેબાજી જ “પટાબાજી.'
પદ-વસ્ત્ર ન સિ] એ “પ કલ(૧). પટેરી સ્ત્રી. પાનબાજરિયું, ધાબાજરિયું (એક વનસ્પતિ પદ-વાયક વિ. પું. સં.] રેશમ વગેરેનું વણાટકામ કરનાર પટે-ટલ પું. દિ. પ્રા. પટ્ટ] ગામનો મુખી. (૨) જ્ઞાતિના કારીગર, પટ
[ક્રિયા, રાજ્યાભિષેક પ્રમુખ. (૩) ગુજરાત વગેરેની કણબી કોમ અને એને પદાભિષેક પુ.સં. પટ્ટમિ -] રાજગાદી ઉપર બેસાડવાની પુરુષ, પાટીદાર (ગુજ.માં લેઉવા કડવા અને આંજણ, પદાવલિ-લી, ળિ, -ની) સ્ત્રી. [સ. ઘટ્ટ + માવજી,-સ્ટી) મુસ્લિમોમાં એમાંથી ધર્માંતરરિત થયેલી ધંધુકા વગેરેમાં ગાદી ઉપર એક પછી એક આવેલા આચાર્યો અને રાજારહેતી કોમ). (સંજ્ઞા.) (૪) (લા.) સર્વસામાન્ય ખેત એની કમ પ્રમાણે ચાલી આવતી વિગત પટે(૨)લાઈ જી. જિઓ ટે-૨)લ' + ગુ. “આઈ' ત.ક.] પદાસલામી સ્ત્રી.[જઓ “પદો' + “સલામી.”] નગીર વગેરે પટેલપણું, મુખીપણું. (૨) લા.) હું ડહાપણ અને આપતાં લેનાર જે નજરાણું ધરે તે ક્રિયા ધણીપણું
૫દાંશુક (પ શુક) ન. [સ. પટ્ટ + અંશુજ “પટ્ટ-ક્લ.”
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |