Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 307

પટક-દડો
૧૩૪૨
1 લા) એ વધ જિઓ પડવું.'
હાડ પ્રદેશ)
પટક-દડી (પટક) સી. [+ જ “દડી.] (લા) એ નામની એક રમત પટકવું સક્રિ. [રવા.] પછાઢવું. પટકાવું કર્મણિ, જિ.
પટકાવવું છે. સ.ક્રિ. ૫ટકાવવું જુએ “પટકવું'-પાટકવું'માં. (૨) (લા.) લહેરથી
મેમાં નાખી ખાવું. (૩) શખથી પહેરવું પટકાયું જુઓ “પટકવું' “પાટકવું'માં. પટકી સ્ત્રી. [જ “પટકવું + ગુ. “ઈ'ક.પ્ર.] જઓ પટક. ( પાડવી (.મ.) સખત ઠપકો આપ. (૨) અપજશ
આપ]. પટકું વિ. પૂરું, પૂર્ણ, આખું
[મત, પરસી પટકાઈ સ્ત્રી. [જ એ “પટ' + ગુ. “આઈ' ત.પ્ર.] ખુશાપહા- મુંબ.વ. જિઓ “પટકડું' + વેડા.'] ખુશામત
બેરી, પરસી કરવાની આદત પટક(-)ળ ન. [સ, પટ્ટ-૪, અર્વા. તદભવ રેશમી વસ્ત્ર. (૨) સ્ત્રીઓની સર્વસાધારણ સાડી ટક વિ. [સં. પટુ દ્વારા] ખુશામત કરનારું, પરસી કરનાર પટો છું. . + ગુ. “કે' સ્વાર્થે ત...] લુગડાનો ફરફરતે ટુકડો, છોગલો. (૨) લુગડાના ટુકડાની માથે બાંધેલી નાની પાઘડી પટકળ (કૈોળ) જુએ “પટકૂળ.” પટ-ગૃહ ન. સિ. પું] તંબુ, પાલ, ડેરે, મેટી રાવટી પટ-ચિત્ર ન. [સં.] પડદા ઉપર ચીતરેલું ચિત્ર પટડી સી. લાડાની પીઠ ઉપરનું હલે નહિ તેવું પલાણ પટવું જ પડું.' પટ ૫. સિં. ઘટ્ટ + ગુ. ‘ડું. સ્વાર્થે ત.પ્ર.] હાથમાં પહેર- વાન ડો. (૨) દાંતાળ તરીકે વપરાતું લાંબું પાટિયું. (૩) લોટ મસાલા માટેનું પાટિયું પટી વિ. ઉત્તર ગુજરાતનું તેમજ સૌરાષ્ટ્રમાં સોમનાથનું
પાટણ' + ગુ. “ઈ' ત.ક., પરંતુ અપ. “પટ્ટા' (< સં. પત્તનને કારણે “પ'માં “અસચવાઈ રહ્યો છે.] પાટણનું રહેવાસી. (૨) પું. એવી એક અટક અને એને પુરુષ (સંજ્ઞા.)
ઝટપટ, જહદી પટ પટ કિ.વિ. [રવા.] “પટ પટ’ એવા અવાજથી. (૨) પટપટ* (પટ-પટ) સ્ત્રી. [૨વા.] બોલ બેલ કરવું એ પટપટ અ.કિ.જિ એ “પટ પટ, –ના.ધા.] “પટ પટ’ એવા
અવાજ કરવો. (૨) બલબલ કર્યા કરવું. (૩) આંખની પાંપણોનું ઉઘાડ-બંધ થવું. પટપટાવું ભાવે છે. પટ- પટાવવું પ્રેસ.ક્રિ. પટપટાટ પું. [જ “પટપટવું” + ગુ. “આટ' કુ.પ્ર.) પટ-
પટવું એ. (૨) (લા.) બોલ બોલ કર્યા કરવું એ, બખાળા. (૩) વાકપટુતા પટપટાટિયું વિ. [+]. “ઇયું ત...] પટપટાટ કરનારું પટપટાવવું, પટપટાવું એ “પટપટવુંમાં. પટપટિયું વિ. જિઓ “પટપટS + ગુ. ઇયું' કુ.પ્ર.] પટ પટ
એવો અવાજ કરનારું. (૨) પટપટાટ કરનારું. (૩) ન. લાકડાનું એક રમકડું. (૪) લાકડાની બે ચીપનું એક
વાઘ. (૫) વાળંદનું ટપલું ૫ટ-પર છું. [સં. + એ “પઢવું.'] વરસાદ પડ્યા પછીથી
સુકાઈ ગયેલી કારી જમીન (રણ જેવો ઉજજડ પ્રદેશ) પટ-૫ . [+ગુ. “ઓ” સ્વાર્થે ત...] એકસરખાપણું.
(૨) લીસાઈ પટ-બરડી સ્ત્રી. [સં. ઘટ્ટ + જુઓ ‘બરડી.'] એક જાતની બોરડી
[કે મુખ્ય સાથીદાર પટ-ભેરુ પુ. [સ. ઘટ્ટ + જુએ “ભેરુ.'] રમતમાંના આગેવાન પટ-મં૫(-મણ૮૫) પું, પેટ મંદિર -મદિર) ન. [સં.) તંબુ પટમઈ સ્ત્રી. મકાનમાંની આગલી પસાળ [રાણી પટરાણી સ્ત્રી. [સં. પટ્ટ-૨fશNT > પ્રા. ઘટ્ટiામા] મુખ્ય ૫ટરગણ સ્ત્રી. [સં. ઘટ્ટ + જ એ “રીંગણી.'] એક જાતની વનસ્પતિ પટલ પું,ન. [૪] પડદો. (૨) ૫૦. (૩) અરછાદન, પટલ* (પટલ) જ “પટેલ.' પટલ(લે)ણ ( ) . [જ પટેલ' + ગુ. (એ)
અપ્રિત્યય.] જુએ “પટલાણું.' પટલનું સ. જિ. જિઓ “પલટવું,’–‘લ’ ‘ટ’ નો વ્યત્યય.] બદલવું (ખાસ કરીને કપડું). પટલનું કર્મણિ, ક્રિ, પટલાવવું છે. સ.જિ. પટલાઈ જુઓ “પટેલાઈ' પટલાણી જ પટલાણી.' પટલાવવું, પટલાવું જ “પટલવુંમાં. પટલિયા જુઓ “પટેલિયે.” પટેલેણ (-શ્ય) જાઓ “પટલણ.' પટલેગ કું. પહેળા પાયજામાવાળા ચારણે પટવ(-)ણ -શ્ય) . [જ “પટ”+ ગુ. “અ(એ)ણ”
સ્ત્રી પ્રત્યય.] પટવાની સી. (૨) માલણ પટવારી ૫. [હિ.] તળાટી. (૨) એવી એક મેગલાઈથી
ચાલી આવતી અટક અને એને પુરુષ. (સંજ્ઞા) ૫ટ(રા)વવું જ “પટવું"માં. પટવું સક્રિ. છેતરવું, કેસલાવવું, ધૂતવું. પટાવું કર્મણિ,
ક્રિ. પટ(રા)વવું પ્રેસ. ક્રિ. પટવું? અ.કિં. ખેતરને પાણી મળવું. (૨) પૈસા મળવા. (૩) પવિત્ર કારણ માટે પ્રાણ આપવા, શહીદ થવું. પટાવું ભાવે,ક્રિ. પટાવવું' પ્રે.સ.કિ પટ-જેમ ન. [સં] તંબુ ૫ છું. [સ. પટ્ટાવાળ] કાપડ વણનાર કારીગર. (૨) રેશમી દેરીઓ ગંથવાનું તેમજ ખેતીની બંગડીઓ રેશમી દેરીથી ગંઠવાનું કામ કરનાર કારીગર. (૩) એવી એક
અટક અને એને પુરુષ. (સંજ્ઞા) પટહ છું. [૪] મોટું નગારું. (૨) મેટો ઢોલ પટંતર (પટઃ૨) ન., નર પું. [સ, પટાતર (Tટ + અન્તર) +ગુ. “એ” સ્વાર્થે ત...] (લા.) જદાઈ. (૨) ખાનગીપણું, ચાસન, પરોક્ષ સ્થિતિ પટેદે (પટ) સ્ત્રી. બહુ જ ટાપટીપ કરનારી સ્ત્રી પટાઈ . કુતરાની એક પ્રબળ ધ્રાણેદ્રિયવાળી શિકારી જાત