Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 306

પછવાડું
૧૩૪૧
પટક
અર્વા.ગુ.માં લેખનમાં દીર્ધ] પાછળ, પછવાડે, પાડી પછીનું વિ. જિઓ “પછી + ગુ. “હું” છે.વિ.નો અનુગ] પછવાડું ન. [સં. -વાટવા->પ્રા. પૂછવામ-] પાછળને | (સમય તેમજ ક્રમની દૃષ્ટિએ) પછી આવેલું કે પાછળ રહેલું ભાગ, પીઠ પાછળનો ભૂ-ભાગ, પઠ પાછળ અવકાશ. (૨) (‘પોસ્ટ ડેઈટેડ' વગેરે) છેવાડું, છેલે આવેલું સ્થાન (ભૂ-ભાગ)
પછે(છે) એ “પછી.” પછવાડે ક્રિ.વિ. [+ગુ. ‘એ' સા.વિ.,.પ્ર.] જુઓ ‘પછવાડી.' પછેટા-ભાત (-ત્ય) સ્ત્રી. [જ એ પછેડો'+ ભાત.] લુગ[૦ ૫ણું, ૦ મંછું, , લાગવું (રૂ.પ્ર.) પાછળ રયા-પચ્યા ડાન પછેડામાં જેવી ભાત હોય તેવી લાકડાના થાળામાં રહેવું, લગનીથી કામમાં મચ્યા રહેવું. (૨) સતાવવું
કતરાતી ભાત પછવું સક્રિ. અફીણ મેળવવા ખસખસના ડોડવા છેદવા. (-૫િ) છેડી સ્ત્રી. [જ “પછેડ' + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] (૨) ખેતર ખેડવું. (૩) નસ્તર મકવું. પછાણું કર્મણિ,કિં. ખેસ, દુપટ્ટો. [ જેવડી (કે પ્રમાણે) સેટ (-ડય) (રૂ.પ્ર.) પછાવવું છે.સ.િ
ત્રેવડ પ્રમાણે ખર્ચ. ફાટવી (રૂ.પ્ર.) જીવન કેટલું લંબાવું]. પછાટ કું., (-ય) સ્ત્રી જ “પછાડ.”
પછેડી-ટંક (૨૮) વિ. [+ જ “ઢાંકવું.'] પછેડી ઢંકાય પછાટી" સી. [ + ગુ. “ઈ' વાર્થે ત...] એ ‘પા.” તેટલું
[છેટે રહેલું પછાટી શ્રી. . - > પ્રા. પ દ્વારા] લોડાને પાર્લે પછેડી-વા ક્રિ.વિ [+ જુઓ “વા.૨] પછેડીની લંબાઈ એટલે પગે બાંધવાનું દેરડું
પછેડે મું. [સં. - > પ્રા. ઋથ-અઢમ] ખંભેથી ૫છાપું, (ડ) સ્ત્રી. જિઓ “પછાડવું.'] પછડાટ, પછાડે, પીઠ ઉપર ઢળતું નાખવાનું વસ્ત્ર, સાદે કે ભાતીગર ઓઢ. [, ખાવી, - (રૂ.પ્ર.) બેભાન થઈ જવું].
(૨) (લા.) સંતાનના જન્મ પ્રસંગે સગાંઓ તરફથી અપાતી ૫છાવું સ.. [સં પ્રછાટ-> પ્રા. પછટ અથડાવવું] વસ્ત્રની ભેટ. (૩) એવા નિમિત્તે અગાઉ રજવાડાંઓ (લા.) જમીન ઉપર પટકાય એમ અફળાવવું, પટકવું. (૨) તરફથી નખતે કર (લા.) રોગે હુમલો કરવા. (૩) નુકસાન કરવું. (૪) હરાવ- ૫છેલ . સ્ત્રીઓના કાંડામાં પહેરવાનું એક જાતનું ઘરેણું ૬. પછઠાણું કર્મણિ, ફ્રેિ. પછતાવવું છે. સક્રિ.
પછે કિં.વિ [જ “પછી.'] જ “પછી.” [‘પછીથી.' પછાડી સ્ત્રી. [જઓ “પછાડું? + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] (લા.) પછે-થી કિ.વિ. [+ગુ. “થી' પાં.વિ. ને અનુગ] જાઓ જ એ “પછાટી.”
પછયું ન. (સં. પશ્ચ> પ્રા. પછ-ર] બ૨ડાને ભાગ, પીઠ પછાડી .વિ. [જ એ પછવાડી.'' જ એ પછવાડી.” પછવું સ.ક્રિ. વાવલવું. પછાલું કર્મણિ, ક્રિ. ૫છડાવવું
[પવું, ૦ વાગવું (રૂ.પ્ર.) જાઓ “પછવાડે પઢવું.']. પછાડું જુએ “પછવાડું.'
[‘પછાહ.' પછટાવવું, પછવું જ “પછાડવુંમાં. પછાડે મું. જિઓ ‘પછાડ' + ગુ. “એ' સ્વાર્થે ત.પ્ર. એ પજવણી સ્ત્રી. [જ નીચે “પજવણું' + ગુ. “ઈ' સીપછાત લિ. (સં. પુત્ર->પ્રા છે દાર] સંસ્કાર વગેરેમાં પ્રત્યય.], શું ન. જિએ “પજવવું' + ગુ. અણું' કુ.પ્ર.] પાછળ રહી ગયેલું, પૂરા સંસ્કારને લાભ નથી મળ્યો તેવું, પજવવાની ક્રિયા, સતાવણી, હેરાન કરવું એ. (૨) સ્ત્રીની
કિાઇબ” છેડતી, “મેલેસ્ટેશન' [કિ. ૫જ વાવવું . સક્રિ. પછાત-જાતિ સ્ત્રી. [+ સં.) પછાત રહી ગયેલ કેમ, “બૅકવર્ડ પજવવું સક્રિ. સતાવવું, હેરાન કરવું પજવાવું કર્મણિ, પછાત-જ્ઞાતિ સ્ત્રી [ સં.) પછાત રહેલી નાત, બેકવર્ડ કાસ્ટ પજવાવવું, પજવવું જ પજવવું'માં. પછાતવર્ગ કું. [+ સં.) પછાત લોકો, “બેકવર્ડ કલાસ' પાળવું જ “પ્રજળવું' પાળવું કર્મણિ,ક્રિ. પાળવું, પછી ઉભ. [સ. પશ્ચ-> પ્રા. છે- અપ. શું સાવિ, પ્ર.– પળાવવું છે,સ.કિ. જ.ગુ. પછઇ'-પછU] (સમયની દષ્ટિએ) પાછળથી, ડી પળાવવું, પજાવું જ એ “જળવું “પ્રજળjમાં. વારમાં જ પછીથી, કેડે, પછવાડે. [૦ કેઈસ' (રૂ.પ્ર.) મુ. પારી સ્ત્રી. ઓસરી, પડાળી, રવેશી લતવી રાખેલ મુકદમે, “અવેઇટ કેઈસ’
પજાળવું જ “પાળવું-પ્રજળમાં. પછીત (ત્ય) સ્ત્રી. [સં. પશ્ચમિત્તિ>પ્રા. હતી] મકાન- પજા પું. ફા પજાવહ ] જુઓ “લીભાડે.' ની પાછલી દીવાલ. (૨) (લા.) મકાનની પાછલી દીવાલને પજુસણ ન. [૪. પર્યુષ> પ્રા. પકga] જ “પર્યુષણ.” અને જમીનને ભાગ
૫૮ પં. [સં.] લુગડાને વિસ્તારેલો ભાગ. (ર) પડદે, પછીતપાટી સ્ત્રી, [+ જ એ “પટી.'] ઘરનાં આગલાં બાર- ચક (૩) નદીના તળનો વિસ્તાર (પહોળાઈની દષ્ટિએ). [ણાંની આસપાસ ટાંગવાનું ભરત-ભરેલું લગડું
(૪) જમીન ખેતર વગેરેની લંબાઈ-પહોળાઈ ને વિસ્તાર, પછીતિયું ન. [+ ગુ. ઈયું ત. પ્ર.] પછીતની દીવાલમાંનું (૫) ખાનાં ચીતરેલું પાટિયું કે કાપડને લાંબે રે તળિયું. (૨) બંને મકાનની પછીતે વચ્ચેની સાંકળી ગાળી. પટ૨ ન. [સં. ઘટ્ટપું ન.] વસ્ત્ર, લુગડું (૩) પાલા કે હાંકણવાળા ગાડાનું પાછલું પાટિયું
પટj. [સ. પુટ, અર્વા. તદભવ પુટ, પાસ. (૨) અસર, પછી-થી વિ. જિઓ “પછી + ગુ. થી પ.વિ.ને અનુગ] પાસ
[(રૂ.પ્ર.) તરત જ] (સમયની દષ્ટિએ) પાછળથી
પટ* કિ.વિ. [વા.] “પટ' એવા અવાજથી. [૦ દઈને પછી-દાન ન. જિઓ પછી' + સં] મરનારની પાછળ તેર- પટક (W) સી. જિઓ “પટકવું.'] પટકવું કે પટકાવું એ, માને દિવસે અપાતું દાન
પછડાટ, પટકી