Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 278

નિસર્ગ-સિદ્ધ
૧૩૧૩
કિંજરી
સર્જન
નિસર્ગસિદ્ધ વિ. [સ.] કુદરતી ક્રમે જ આવી પડેલું, સ્વાભા- નિસ્તર વિ. [સં.] કાંઠા વિનાનું. (ર) (લા.) અપાર વિક, કુદરતી
સિમિત અને મનોહર નિસ્તીર્ણ વિ. [સં.] પાર જવાયેલું, ઓળંગાયેલું (૨) (લા.) નિસર્ગ-સુંદર (-સુન્દર) વિ. [સં] સ્વાભાવિક રીતે જ છુટકાર પામેલું, મુક્ત નિસર્ગ-સૃષ્ટિ સ્ત્રી. સિં] સ્વાભાવિક ક્રમમાં જ વિકસતું નિસ્તૃણ વિ. [સં] જ્યાં ઘાસ ન હોય તેવું
[સર્જનનો સ્વાદ લેનારું નિતૃષણ વિ. [સં. નિન્ + વૃvi[, બ. વી..] તૃષ્ણા વિનાનું, નિસર્ગ-સેવી વિ. સં.] કુદરતની વરચે રહેનારું, કુદરતી (૨) વાસના વિનાનું. (૩) લાલસા-રહિત
નિલ + ૩પડ્યા રોગની કદરતને નિતેજ વિ. સં. નિઝ] તેજ વિનાનું, તે જોહીન, ઝાંખું. અનુકળ રહેણી-કરણીથી કરવામાં આવતી સારવાર, “નેચ- (૨) (લા.) જસ્સા વિનાનું, પે! રોપથી'
નિરાય વિ. [સં. જેમાં સત્વ રજસ અને તમસ એ નિસા જ “નિશારનીસા.”
પ્રકૃતિના ગુણ ન રહ્યા હોય તેવું, ગુણાતીત. (દાંત) નિસારે જ “નિશાતરે.”
નિસ્પદ (નિ-સ્પદ) જાઓ “નિઃસ્પંદ.' નિસાર (-૨) સ્ત્રી. એ “નિશાર'-નીસા.”
નિ-પંદર (નિ-સ્પદ) વિ. [સં.] થિર, ન હલતું નિસાસણી વિ., સ્ત્રી. જિઓ “નિસાસણું+. ‘ઈ' સૂકી- નિસ્પૃહ એ “નિ:સ્પૃહ.'
પ્રત્યય.] જ એ “સાસિયણ.' [નિસાસા નાખ્યા કરતું નિસ્પૃહ-તા જુઓ “નિ:સ્પૃહતા.” નિસાસણું વિ, જિઓ “નિસાસો' + ગુ. અણું ત..] નિરૂહિ-તા જ એ “
નિઃપૃહિ-તા.” નિસાસિક(-)ણ (-ય) સ્ત્રી, જિઓ “નિસાસ’ + ગુ. નિસ્પૃહી જ “નિઃસ્પૃહી.”
હું” ત... + “અ-(-એણ” પ્રત્યય.] નિસાસા નાખ્યા નિસ્બત સી. [અર.] લાગવા-વળગવાની સ્થિતિ, સંબંધ કરતી સ્ત્રી
નિસ્બતી વિ. [+ ગુ. ‘ઈ’ ત.ક.] નિસ્બતવાળું, લાગતુંનિસાસા ૫. સિ. નિરવારજ-> પ્રા. નિત્સાતમ- (અને વળગતું, સંબંધ ધરાવતું, સંબંધિત, “કન્સડે.' (૨) નાતા નીતાસ-)] નિઃશ્વાસ (નિરાશા દિલગીરી શોક વગેરેને નિયંદ (
નિસ્ય%) છે. [સં. ઝરીને પડો રસ. (૨) કારણે લેવાતે લાંબે શ્વાસ). [૦ના-નાંખ, ૦ મૂક સત્વ, અર્ક (રૂ.) આહ નાખવી. • લાગે, લે (રૂ.પ્ર.) શાપની નિસ્પંદન (નિ-સ્પન્દન) ન. [સં.] રસનું ઝરવું-ટપકવું એ અસર થવી)
[(જ, ગુ. માં માત્ર) નિયંદન-વિધિ (નિસ્યદન-) ૫. [સં.] ટપકીને કરવાની નિસૂણવું અ.દિ. સિં. ઉનાળો->પ્રા. નિરસુ-] સાંભળવું પ્રક્રિયા
ઝર્યા કરે તેવી નળી, પિપેટ” નિભ્રષ્ટાર્થ વિ. [સ. નિન + અર્થ] જેને માયન સૂઝી નિયંદિની (નિસ્યદિની) વિ, સી. [સં.] જેમાંથી પ્રવાહી
આ હોય તેવું. (૨) પું. પિતાની બુદ્ધિથી કામ કરનાર નિસ્વન . (સં.] અવાજ, વનિ દૂત. (3) વકીલ
નિરહંતા (-હતા) વિ. [સં., પૃ.] હણનાર, ધાતક, મારી નિસેટ-)ણુ સ્ત્રી. [જ એ “નિસયણ–નિસરણું.'] જ નાખનાર, વિનાશક
[(-૨)ણ.' નિસરણું.'
[‘નિસરણે.' નિહાકિયા)ણ (નિ સાકિય-એ-શ્ય) જુએ ‘નિસાકિયનિસે-એણે પું. જિઓ “નિસપણે' નિસરણે.'] એ નિહાકિયું નિસાકિયું) વિ. જિઓ નિહા' + “ઇયું નિસ્તબ્ધ જ એ “નિઃરતબ્ધ.”
ત...] જુઓ “નિસાસણું.”
[‘નિહાયિણ.” નિતબ્ધતા જુએ “ નિસ્તબ્ધ-તા.'
નિહાકિયણ (નાકિયું) જ નિસાકિય--ગણનિ-સ્તરણ ન. [સં.] પાર ઊતરવું એ. (૨) મુક્તિ, છુટકારે નિહાકે (નિ સાકા) કું. જિઓ “નિસાસો'>“નિસકોનું નિસ્તરવું અ.કિ. [સ. નિત્-7-૪] પાર ઊતરવું. (૨) કંઠથ અાષ “સ” ઉચ્ચારણ.] ઓ “નિસાસે.” [૦ લે
મુક્ત થવું, છુટકારો મેળવ. નિસ્તરવું ભાવે, કિ. (રૂ. પ્ર.) કેઈ ને દુઃખી થાય એવું કરવું. (૨) કોઈ ના નિતારવું છે, સક્રિ. નિસ્તરાવવું પુનઃ પ્રે., સ, ક્રિ. શાપના પાત્ર બનવું] નિતરંગ (નિસ્તર 8) વિ. [સં.] જેમાં તરંગે ન હોય નિહાર જુએ “નીહાર.'
તેવું, તદ્દન સ્થિર. (૨) (માનસિક) ચંચળતા વિનાનું નિહારિકા એ “નહારિકા.” નિસ્તરાવવું, નિસ્તરવું એ “નિસ્તરવું'માં.
નિહારી સ્ત્રી. [અર.] સવારને નાસ્તા, નેહારી [વાલ નિસ્તલ(ળ) વિ. [સં.] તળિયા વિનાનું. (૨) ગળાકાર નિહાલ વિ. [ફા.] બધી રીતે સંતુષ્ટ અને સમૃદ્ધ, સુખી, નિતા૫ન ન[સં.] ભંજવાની ક્રિયા, કેફિશનેશન' (અ.ત્રિ.) નિહાળવું સ.ક્રિ. [સં. નિ-મા->પ્રા. નિં-હા-] તાકી તાકીને નિસ્તર ૫. [સ.] જુએ ‘નિસ્તરણ.” (૨) નિવેડે, ઉકેલ. જોવું, નિરખવું. નિહાળવું કર્મણિ, ક્રિ. નિહાળાવવું (૩) જતું કરવું એ, “પાસ-એવર' (કિ.ઘ.)
છે, સ.ક્રિ. નિસ્તારવું જ નિસ્તરવું'માં. [ઉકેલ આયે હોય તેવું નિહાળાવવું, નિહાળવું જ “નિહાળવુંમાં. [રાખેલું નિસ્તારિત વિ. સિ.] પાર ઉતારેલું. (૨) મુક્ત કરેલું. (૩) નિહિત વિ. સિં.] નીચે મુકેલું. (૨) રાખી મૂકેલું, સાંચવી નિતારે છું. [સં. નિત્તાર + ગુ. “ઓ' સ્વાર્થે ત.ક.] એ નિહિતાર્થ છું. [+ સં. મર્થ] લેકમાં ચાલુ હોય તેવા
‘નિસ્તાર’–‘નિસ્તારણ.” [દિવસના અજવાળાવાળું અર્થને બદલે અપ્રસિદ્ધ અર્થ હોવાનો દોષ. (કાવ્ય.) નિતિમિર વિ. [સં] જેમાંથી અંધકાર દૂર થયે છે તેવું, નિંજરી (નિ-જરી) સ્ત્રી. જમીનને નામે કુકડો. (૨) નાનું
Jain Edust.-
mational 2010_04