Page Text
________________
સત્ય
૨૧૧૫
સત્ય વિ. [8] વાસ્તવિક, સાચું, ખરું. (૨) યથાર્થ, શુદ્ધ ચારિત્રયવાળું, સદાચરણ
[પ્રયત્ન કરનારું વાજબી, બરાબર, ગ્ય, (૩) ન. ખરાપણું, સાચ, તથ્ય. સત્ય-શોધક વિ. [૩] સત્યને જનારું, સત્ય તારવવાનો (૪) સત્તત્વ, પારમાર્થિક સત્ય. (૫) પં. ચાર યુગેમનો સત્યશોધન ન. [સં.] મળમાં સાચું શું છે એ શેાધી પહેલો યુગ, કત-યુગ. (સંજ્ઞા.) (૬) એ નામને સાત હવે કાઢવાનું કાયે, સત્ય તારવી લેવાનું કામ લેમાને એક લોક. (સંજ્ઞા.)
સત્ય-સંક૯૫૯-સહ૫) વિ. [સં. બ.વી.] જેના બધા વિચાર સત્યજમાં વિ, [સંપું, બ. વી.] સાચું કામ કરનાર સાચા અને પ્રામાણિક હોય તેવું, સત્ય-કામ સત્ય-કામ વિ. [સં. બબી.] સાચી કામના કરનાર, (૨) સત્ય-સંધ (-સધ) વિ. સિં. બ.વી.] જ એ “સત્યમ્નતિજ્ઞ.” સત્યપ્રેમી. (૩) સદાચારી
સત્યા કી. સિં.] એ “સત્ય-ભામ.' (સંજ્ઞા) (૨) નગ્નસત્ય-દર્શન ન. [સં.] પરમ સત્યને ખ્યાલ, બહા-જ્ઞાન જિત રાજાની પુત્રી નાગ્નજિતી–શ્રીકૃષ્ણની આઠ પટરાણીસત્ય-દશ, સત્યદ્રષ્ટા વિ. [સં. મું] તસ્વ જોનાર. (૨) એમાંની એક. (સઝ.). બ્રહ્મજ્ઞાની
સત્યાગ્રહ . [+સ. અગ્ર સત્યના પાલનને આગ્રહ, સત્યનારાયણ પું, બ-૧. [સં.] સત્યનારાયણની કથામાં એક પ્રકારના સાનિક પ્રતીકાર. (૨) કાયદાનો સવિનય બતાવેલું ભગવાન નારાયણ–વિષ્ણુનું એક સ્વરૂપ
ભંગ, (ગાંધીજી.) (૩) સવિનય ભંગની લડત સત્યનિષ્ઠ વિ. [સં..બ.બી.] સત્યમાં જેને પાકી લગતી અને સત્યાગ્રહાશ્રમ ખું. [+સે, મા-શ્રમ) ૧૯૧૫ માં અમદાવાદની શ્રદ્ધા હોય તેવું, સત્ય-પરાયણ
વાયપે સાબરમતીના પશ્ચિમ કાંઠે મહાત્મા ગાંધીજીએ સ્થાપેલો સત્યનિષ્ઠા અપી. [૩] સત્યમાં પાકી લગની અને શ્રદ્ધા આશ્રમ (એમના સત્યાગ્રહની બધી પ્રવૃત્તિઓનું કેન્દ્ર).(સંજ્ઞા.) સત્ય-૫૨,૦૫, -રાયણ ન. [સં.] “સત્યનિષ્ઠ.”
સત્યાગ્રહી વિ. [સં.,] સત્યનું આરહી. (૨) સત્યાગ્રહ સત્ય-પૂત વિ. [સં.] સાચા અને પ્રામાણિક વ્યવહારથી કરનારું
નિીતિમય વર્તન શુદ્ધ થયેલું, સત્યમાંથી ચળાઈ ગળાઈને નીકળેલું
અત્યાચરણ ન. [+ સં. ચા-નાળ] સત્ય આચરવાની ક્રિયા, સત્યતિશ વિ. [સંબ.વી.] પ્રતિજ્ઞા કરીને પાળી સત્યાનાશ ન. [સંસ્કૃતાભાસી] સર્વ પ્રકારની તદન પાયમાલી બતાવનારું, એકવચની
[સત્યને ચાહનારું થવી એ, ખેદાનમેદાન થઈ જવું એ. [૦ કાઉં, ૦ વાળવું સત્ય-પ્રિય વિ. [સં. બ.વી.] સાચ જેને વહાલું હોય તેવું, (રૂ.પ્ર.) ખેદાનમેદાન કરી નાખવું. ૦ જવું, વળવું સત્ય-ભત વિ. સં.] સત્યને આશર કરી રહેલું, સત્યને ૦ નીકળવું (રૂ.પ્ર.) ખેદાનમેદાન થઈ જવું. ની પાટી વળગી રહેલું
[વળગી રહેવાપણું (રૂ.પ્ર.) પૂરી પાયમાલી] સત્ય-ભક્તિ સી. [સં.] સત્યનો પ્રબળ આશ્રય, સત્યને સત્યાગ્રુત વિ. સં. તરવ અનુ] સાચું અને ખોટું. (૨) સત્ય-ભામાં સ્ત્રી. [સં.] સત્રાજિત યાદવની પુત્રી અને - ન, સાચ-ખેટ. (૩) (લા.) વાણિજ્ય-વૃત્તિ, વેપારી-ગત શ્રીકૃષ્ણની બીજી પટરાણી, સત્ય. (સંજ્ઞા) [ નું રૂસણું સત્યાભાસી વિ. [સં. મું] સાચો આભાસ કરનારું (રૂમ) કર્કશા નું સ્વરૂપ]
[બોલાપણું સત્યાર્થ છું. [સં. તરણ અર્થ] સાચો અર્થ, ખરે માને. સત્યભાષિતા જી. [સં.] સત્યભાષી હેવાપણું, સાચા- (૨) સાચી હકીકત
[સત્ય-કામ સત્ય-ભાષી સિં.] સાચું બેલનારું, સાચાબેલું, સત્યવાદી સત્યાથી ! સિ. કલ્પ+અથવું] સાચો અર્થ ચાહનારું, સત્યમય વિ. [સં. સત્યથી પૂર્ણ
[હોય તેવું સત્યાસિ(-શિયું વિ. જિઓ “સત્યાસી(શી) + ગુ. “થયું” . (સં. બત્રી.] જેનું સમગ્ર સ્વરૂપ સમય ત.પ્ર.] સત્યાસીના વર્ષને લગતું સત્યમૂલક વિ. [સં.] જેના મૂળમાં સાચ પડવું હોય તેવું, સત્યસિ(-શિ) વિ. પું. જિઓ “સત્યાસિ(-શિ)યું.] કે સર્વથા સાચું
પણ સેંકડાના સત્યાસીમા વર્ષને દુકાળ સત્યયુગ પુ. સિં.] જુએ “સત્ય(૫).' (સંજ્ઞા.)
સત્યાસી-શી) વિ. [સં. સાત > પ્રા. શારી, સત્યયુગી વિ. સિં, ], ગીન વિ. સિં] સત્યયુગને લગતું, સી.] એસી અને સાતની સંખ્યાનું સત્યયુગનું, સત્યયુગના વારાનું
સત્યાંશ (સત્થાશ) પુ. સિં. સરસ્વંરા] સાચનો ભાગ, સત્ય-લોક છું. [સં.) એ “સત્ય(૬). (સંજ્ઞા.)
થોડું પણ સાચું સત્ય-વતા વિ. સ. પું] એ “સત્ય-ભાષી.”
સતરું જ “સોતરું– સિત્તોતડું.' સત્યવાદિતા સી., ૧ ન. [સં.] સત્યવાદી હોવાપણું સત્યોતેર જ “સત્તોતેર”- “સિત્તોતેર.' સત્યવાદી વિ. [સંપું.] એ “સત્યભાષી'-‘સત્ય-વતા.' સાપચાર છું. [સં. સરથ+૩પ-ગ્રા૨] સાચી સારવાર, સત્યવાન વિ. સં. “વાર, .]એ “સત્યનિષ્ઠ.” (૨) ૬. (૨) સારો ઉપાય
[(૨) સત્ય વિશેનો બેધ પૌરાણિક ગાથા પ્રમાણે શાહરદેશાધિપતિ ધુમસેનને પુત્ર સાપદેશ છું. [૩. સત્ય૩પ-રેરા] સાચે નીતિમય બેધ. અને અશ્વપતિ નામના રાજાની પુત્રી સાવિત્રીનો પતિ. સત્યપલબ્ધિ રહી. [સં. તરણ૩૫-ઇNિ] સાચની પ્રાતિ, (સંજ્ઞા.).
સાચું મળી આવવું એ, સત્ય તરી આવવું એ સત્યવ્રત વિ. [સ.,બ.વી.] જ “સત્ય-પ્રતિજ્ઞ.” (૨) સોપાસક વિ. [સં. તરંથરૂપાણ] સારો ઉપાસક.
ચંદ્રવંશી રાજા શાંતનુના પુત્ર–ભીષ્મ પિતામહ. (સંજ્ઞા) (૨) સત્યને ઉપાસક સત્ય-શીલ છે, [૪] સાચું જ ન વાળું. (૨) સત્ર ન. [સં.] યજ્ઞ કે એવા કોઈ કાર્યના આરંભથી
સય
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |