Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 104

જાણે-પાણી
૧૧૩૯
દાદીમા
જાણે-પાણુ ન. જિઓ “દા” “પાણી.'] (લા.) અન- (૨) (લા.) વિ. ઓલદેલું, ઢંગ વિનાનું જળ, અંજળ, સ્થાનની લેણાદેણી
દારિયું ન. જિઓ “દાથરું' + ગુ. “ઈયું” ત.પ્ર.) જાઓ “દાથરું.” દાણા-વાટ . જિઓ “હાણે' + “વાટવું' + ગુ. “ઓ કુ.પ્ર.] દાથરી સ્ત્રી, જિઓ “દાથરું + ગુ. “ઈ' સ્ત્રીપ્રત્યય.] નાનું
(લા) વટાઈ જવું એ, ખુવાર થઈ જવું એ, કચરઘાણ દાથરું. [૦ ચડ(-4)-વી (રૂ.પ્ર.) મઢે અણગમે અને રોષ દાત (ત્ય) સ્ત્રી. જએ “દાંત.
દેખાવા દા.ત. ક્રિ. વિ. દાખલા તરીકેનું ટૂંકું રૂપ, “ઈ.જી. દાથરું ન. [દે. પ્રા. ટુથરમ.] ધાતની તાંસળીથી જરા મેટું દાતણ ન. [ સ. 7-વાવન>પ્રા. યંતળ] જએ દંત- માટીનું વાસણ. [૦ ચહ(૮)વું (રૂ.પ્ર.) મઢે અણગમે અને ધાવન. (૨) દંતધાવનમાં વપરાતી બાવળ વગેરેની છડીને રોષ બતાવવા] કટકે. [૦ કરવું (રૂ. પ્ર.) દાતણથી દાંત ઘસવા. ૦ની દાથરે છું. [જ એ “દાથરું.'](કાંઈક અણગમાથી) મટું હાથરું ચીરીએ તેવું (રૂ.પ્ર.) તદ્દન ભૂખ્યું હોવું. ની દીવી દાદ સી. [] ફરિયાદને ન્યાય મેળવવાની યાચના. (૨) જે (રૂ.પ્ર.) ખેટને, લાડકવાય. સાવ દાતણ (ઉ. પ્ર.) ઈન્સાફ, ન્યાય, “
રિસ્પોન્સ.” (૩) (લા.) વેવાઈવેલાં તેમજ હીણું, હલકટ (ન.મા.)] [કરી કેગળા કરવા એ ઢેલી વસવાયાંને અપાતી ઉત્સાહભેટ. (૪) રાહત, દાતણ-પાણી ન, બ વ. [જ દાતણ” + “પાણી.”] દાતણ રિલીફ.” [૦ આપવી, દેવી (રૂ.પ્ર.) ફરિયાદ સાંભળવી. દાતણ-ભ(-ભે) (-શ્ય) ક્રિ. વિ. [+જુએ “ભરવું.'] માત્ર (૨) ન્યાય આપ. ૦ માગવી (રૂ. પ્ર.) ન્યાય માગવો.
દાતણ કર્યું હોય એમ [પ્રત્યય.] દાતણિયાની સ્ત્રી કે સાંભળવી (રૂ.પ્ર.) ફરિયાદ ધ્યાનમાં લેવી. ૦ મળવી દાતણવાળી વિ, સ્ત્રી. [ જુઓ “દાતણવાળો' + ગુ. ઈ' (ર.અ.) ન્યાય મળ. ૦ મેળવવી (રૂ.પ્ર.) ન્યાય મેળવવો] દાતણ-વાળે વિ, . જિઓ “દાતણ + ગુ “વાળું' ત પ્ર.”] દાદ-કાગ કું. [દાદ' + જુએ “કાગ.'] (લા) એ નામનું દાતણ વેચવાનો ધંધો કરનાર માણસ (ગુજરાતમાં મોટે ભાગે એક પક્ષી વાપરી કામ ધંધે), દાતણિયે
દાદ-ખાહ વિ. ફિ.] દાદ માગનાર દાતણિયાં ન, બ.વ, જિઓ “દાતણું' + ગુ, “ઇયું' સ્વાર્થે દાદખાલી સ્ત્રી. [+ગુ. “ઈ' ત. પ્ર] ન્યાય મેળવવા માટેની [ત.પ્ર.] દાતણ. (પદ્યમાં)
અરજી
| [આપ એ દાતણિયે વિ., પૃ. [જઓ “દાતણું' + ગુ. “ઈયું” ત. પ્ર.] દાદ-વાહી સ્ત્રી, કિ.] ન્યાય આપવો એ, ઈન્સાફ દાતણ વેચનારો માણસ, દાતણવાળે
દાદ-ગર વિ. [ફા.] દાદને ન્યાય આપનાર દાતણે-દાતણ ક્રિ. વિ. જિઓ “દાતણ,”-દ્વિભવ.] માત્ર દાદ-ફરિયાદ સ્ત્રી. ફિ.] ન્યાય માટેની અરજ
દાતણભર, દાતણ સિવાય પછીનું કાંઈ પણ ન કર્યું હોય એમ દાદર' છું. [દે. પ્રા. ૩૧] પહોળાં પગની સૌડ, દાદરો દાતરા-પેરે પું. જિઓ “દાતરડું' + “વેરે.”] ઘાસ કાપનાર દાદર* સ્ત્રી. [સ. ૯દ્ર દ્વારા) દરાજ, ધાદર (એક ચર્મરોગ)
માણસ ઉપર દાતરડું વાપરવા માટે કર [દાતરડું દાદર-બારી સ્ત્રી. [જ એ “દાદર" + “બારી.” દાદરા ઉપરનું દાતરડી અકી. જિઓ “દાતરડું' + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] નાનું માળે જવાનું બારું અને ઉપરથી વસાતું યા ખેંચી દાતરડી-કુંભી (-કુમ્ભી) સ્ત્રી, [ + જ “કુંભી.'] (લા.) વસાતું બારણું, 'નાનું બારણું [નામને એક છોડ શિખર ઉપરને કરકરિયાંવાળા આકાર, આમલક. (સ્થાપત્ય) દાદરી . [જઓ “દાદરે”+ ગુ. ઈ ' સ્રીપ્રત્યય] એ દાતરડું ન. સિ. તાત્ર અ. તદભવ “દાતર' + ગુ. “હું દાદર ન. કાંકરા અને પથ્થરવાળી રતમડા રંગની જમીન
સ્વાર્થે તે, પ્ર.] ઘાસ કાપવાનું ગોળાકાર પાનાની અંદરના દાદરો છું. જિઓ “દાદર" ગુ. “એ' સ્વાર્થે ત..] જુઓ વળાંટની બાજુએ ધારવાળું હાથાવાળું ઓજાર
દાદર.' (૨) માળ. (૩) એ નામને એક તાલ, હીચના દાતગ્ય વિ. સ.] દેવા ગ્ય, આપવા પાત્ર, દેય
તાલ. (સંગીત,
[પથ્થર. (સ્થાપત્ય.) દાતા વિવું. [સં., પૃ.], ૦૨ વિ., . સિં. ઢાંત૨: ૫. વિ, દાદલી સ્ત્રી. દેવાલયના ધૂમની અંદર ઘાટવાળે ગળાઈ ને બ.વ. દ્વારા આપનાર, દેનાર, (૨) દાન દેનાર બક્ષિસ દાદવું વિ. જિઓ “દાદુ' નામને મધ્યકાલીન એક સંત + કરનાર
[...] દાતારપણું, ઉદારતા ગુ. “ઉ' સ્વાર્થે ત.ક.] (લા.) ઉદાર, દાતાર દાતાર-વટ (-2), 1 ટી સ્ત્રી. [ઓ “દાતાર”+ ગુ. “વટ દાદાગીરી સ્ત્રી, જિઓ “દાદ'+ ફા. ગીર' પ્ર. + ગુ. ‘ઈ’ દાતારી સ્ત્રી. [ઓ “દાતાર' + ગુ. 'ઈ' ત.પ્ર.] દાતારપણું, ત.પ્ર] (લા.) ગુંડાગીરી, ગુંડાશાહી, બળજબરી, જબરદસ્તી સખીપણું
જિઓ “દાતા.” દાદા-જ પું, બ.વ. [ ઓ “દાદ”+ “જી”] બાપને બાપ, દાતારી વિ, જિઓ “દાતાર' + ગુ. ‘ઈ’ સ્વાર્થે ત. પ્ર.] પિતામહ (માનાર્થે). (૨) કોઈ પણ વૃદ્ધ માણસ દાતાલી સ્ત્રી. લીલાશ ભારતી એક એ નામની માછલીની જાત દાદાર . [૩] ન્યાય આપનાર પરમેશ્વર દાનતા સ્ત્રી., -- ન. [સ.] દાતાપણું, ઉદારતા દાદી' સ્ત્રી. [જુઓ “દાદો' + ગુ. ‘ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] દાદાની દાતેડે મું. જિઓ “દાતરડું.'] એ દાતરડું.”
પત્ની, પિતામહી, બાપની માતા
[કરનાર દાત્રા ! હલેસાંવાળો માણસ. (વહાણ.)
દાદી વિ. [જઓ “દાદ' + ગુ. “ઈ' ત. પ્ર.] દાદ ફરિયાદ દારી વિ., સ્ત્રી. [૪] જુઓ દાતા’-દાતા સ્ત્રી
દાદી-જી ન, બ.. [જુઓ “દાદી”+ “જી....] (માનાર્થે દાદી. દાથરાદસ(-શ,સે, શેમ(-મ્ય) સ્ત્રી. [જ એ બાથરું' + “દસ (૨) પતિને પત્નીની અને પત્નીને પતિની દાદી (શ, સે, શે)મ.'] (લા.) ભાદરવા સુદિ દસમ. (સંજ્ઞા દાદીમા ન., બ.વ.[જ ઓ “દાદી' + “મા.'] જુઓ “દાદી.”