Page Text
________________
લાગીના ખાતુ ૧૧૩s.
દા(૯૪)હવું દગીના-ખાતું ન. [ઓ “દાગીને' + “ખાતું.'] દાગીના દાદાટ છું. જિઓ “દોટ+રવા.] ડરામણીના શબ્દ, રાખવાનું સ્થળ. (૨) ચેપડામાં લખેલાં દાગીનાનાં ખરીદ- ધમકી, ડારે, ડાર-ડપટ વેચાણની ખાતાવહીમાંની નોંધ
દાટણ ન. જિઓ “દાટવું' + ગુ. “અણ” ક. પ્ર.] દાટવાનું કામ દાગીને પું. અલંકાર, ઘરેણું. (૨) કિંમતવાળે માલ-સામાન
. જિઓ [દાટવું' + ગુ. “અણું” ક. પ્ર.] દાટણ. પ્રત્યેક નંગ (અંગત કે વેપારી પ્રકારનાં પોટલાં ગાંસડા (૨) ઢાંકવાનું કઈ પણ સાધન. (૩) બારસાખની ઉપર ગાંસડી પેટીઓ વગેરે પ્રક)
પાટડે (લાકડાને કે પથ્થરને). (સ્થાપત્ય.) દ ૯ (ફય) સ્ત્રી. એ નામની માછલીની એક જાત દાટવું સક્રિ(ખાડામાં નાખી એના ઉપર માટી ધૂળ કસ્તર દાઘ જઓ દગ.
વગેરે નાખી) ઢાંકી દેવું. (૨) (લા.) ધમકાવવું, દાટી આપવી. દાઘ જુઓ “દાગ-ધડાધ.'
દટાવું કર્મણિ, જિ. દટાવવું છે., સ. ક્રિ. દાઘાંજલિ (દાધાંજલિ સી. જિઓ “દાઘ + સં. મળછિ દાટી સ્ત્રી. જિઓ “દાટવું' ગુ. ‘ઈ' કુ.પ્ર.] (લા.) ધમકી, પું.] અગ્નિદાહ વખતે આપવામાં આવતે પાણીને બે. ડરામણ, ભય, દમદાટી, ડાટી (૨) (લા.) રમશાનમાં શેક બતાવતાં કહેવાતાં વચન દાટો છું. જિઓ “દાટવું + ગુ. “એ” ક. પ્ર.] (લા.) ડા, દારુ પું, બ.વ. જિઓ “દાદા' + 'જી' = “દાદાજી’નું લાઇવ ડગે. (૨) દમદાટી, ડાટી, ધમકી, ડરામણી. [૦ દે,
પિતા કે વડીલનું કાઠી રાજપૂત વગેરેમાંનું સંબોધન ૦માર (.પ્ર) લૂગડા વગેરેને ચે કાણામાં ભરાવો. દાઝ (ઝય) સ્ત્રી. જિઓ “દાઝવું.'] અગ્નિ કે ગરમ તાતા (૨) બંધ કરવું] પદાથેની (ચામડી પર) બળવાની અસર થવી કે નિશાની - દાટવું-સાર્થ વિ. જિઓ “દાટવું' + ગુ. ‘યું' ભ. કૃપડવી. (૨) ખેરાકને બળેલો ભાગ. (૩) (લા.) લાગી . દ્વિભવ.) જમીનમાં દાટેલું (ધન વગેરે), ડાટયું-સાટયું (૪) ઈર્ષા, અદેખાઈ. (૫) શત્રુતા, વિર, કી.[૦ આવવી દાડમ (દાડમ) ન. સિ. ટાઢમ] મેવાનું એક ફળ, અનાર (રૂ.પ્ર.) ગુસ્સે થવો, ખુન્નસ ભરાવું. ૦ (-)લવવી દામ-કળી (દાડમ) સ્ત્રી. [+જુઓ “કળી.] દાડમનું ફળ (- લવવી) (રૂ.પ્ર.) ઠપકો આપી પિતાના મનને શાંત ન થાય એ પહેલાં એને ડેડ [ત.પ્ર.) દાડમનું ઝાડ કરવું. ૦ કાઢવી (રૂ.પ્ર.) ક્રોધને કારણે ખરાબ વિણ કહેવાં. દામડી (દાયમડી) સ્ત્રી. (જુઓ “દાડમી' + ગુ. ‘ડે’ સ્વાર્થે ૦ ચ૮-૪)વી (રૂ.પ્ર.) ભારે ગુર થા.૦ ધરાવવી(રૂ. પ્ર.) દાડમિયું (દાથમિj) વિ. [જ એ “દાઢમ'+ ગુ. “ઇયું” ત.પ્ર.] લાગણી હોવી. - બળવું (દાઝયે) (રૂ.પ્ર.) ઈર્ષ્યા કે ગુસ્સાને દાઢમને લગતું. (૨) દાડમના બીના રંગનું અનુભવ કરવો (જાત ઉપર)].
દામિયા (દાડય-) કું. જિઓ દાહમિયું.'] દાડમના બીના રંગ ન. જિઓ “દાઝવું' + ગુ. “અણું ક્રિયાવાચક ક. પ્ર.] જેવા રસવાળી કેરી આપતા આંબાની નવસારી તરફની એક જાત દાઝવાની સ્થિતિ કે ક્રિયા
[દઝાડે તેવું દામી (
દામી) સ્ત્રી. [સં. ઢામા પ્રા. ઢામમા] દાઝણ વિ. જિઓ “દાઝવું' + ગુ. “અણું કર્તા વાચક કુ.પ્ર.] દાડમનું ઝાડ. (૨) (લા.) કંઢી ભેંસ દાઝવું અ. ક્રિ. [સં. ઢઢ->પ્રા. દ્રશ્ન-] અગ્નિની કે ગરમ દા(-)ઢ સ્ત્રી, [સ, વૈષ્ણ> ઢા] માણસ ઢાર વગેરેના પદાર્થની (ચામડી પ૨) અસર થવી તેમ એનું નિશાન પડવું. મેઢામાંનાં બેઉ પડખાંના ચાવવાના મેટા દાંત. [૦ આવવી (૨) અગ્નિથી પદાર્થને બળવાની અસર થવી. (૩) (લા.) (રૂ. પ્ર.) દાઢ ઊગવી, પેઢામાંથી દાઢ ફૂટી નીકળવો. લાગ થવી, અનુકંપા થવી. (૪) ઈર્ષ્યાએ ભરાવું. (૫) ૦ ગળવી, સળકલી (રૂ. પ્ર.) ખાવાની લાલસા થવી. શત્રુતાને હૈયામાં અનુભવ કર. [દાઝથા પર હામ ૦ ગળી થવી (રૂ.પ્ર.) મિષ્ટાન્ન ખાવું. ૦ પેધવી (રૂ. પ્ર.) (ર.અ.) એક દુઃખમાં બીજા દુઃખને ઉમેરે]. દઝાવું ભાવે, લાલચ વધવી. ૦ ફૂટવી (ઉ. પ્ર.) પેઢામાંથી દાઢનું મથાળું કિં. દઝાડવું છે., સ. ક્રિ.
દેખાતું થયું. ૦માં કાંકરે (રૂ.પ્ર.) નડે તે શત્રુ૦માં દઝિયું વિ. જિઓ “દાઝ' + ગુ. “યું' ત.ક.] જેમાં દાઝ ઘાલવું, ૦માં રાખવું, ૦માં લેવું (૨. પ્ર.) મેળવવા લાલસા પડી છે તેવું (ધી વગેરે). (૨) ના ખેતર કે બીડને સળ- કરવી. (૨) કેનાથી સપડાવવા વિચારવું કે સાણસામાં લેવું. ગાવી ખેડવા લાયક કરેલી જમીન
માંથી બોલવું (ઉ. પ્ર.) સામાને ચીડવવા કે કટાક્ષમાં દાઝીલું વિ. [જ એ “દાઝ' + ગુ. “ઈલું' ત...] (લા.) દાઝે બોલવું. હે લાગવું, -ઢે વળગવું (રૂ.પ્ર.) સ્વાદ લાગવો, ભરાયેલું, રીસે ભરાયેલું. (૨) ઈષ્યએ સળગતું, લીલું, ખાવાનું ગમવું] ખારીલું
દા(હા)ઢમાં વિન., બ.વ. (જુઓ “દા’ + ગુ. “કું ત..) દડવું સ. સ. જિઓ “દાઝ' દ્વારા. મનમાં દાઝ રાખવી. દાઢને સ્વાદ ધરાવતાં. (૨) સુમરાએ એક ખિજવણું
(૨) (લા.)ઇચ્છા પૂર્ણ કરવા તલસવું. (૩) કામાતુર થવું. દા(રા)ઢવાણ (-શ્ય) સ્ત્રી. કળિયું હાંકતાં વચ્ચે રહેતી (૪) અતિ સંભેગ કરો
ખાલી જગ્યા દાટ . જિઓ “દાટવું.] (લા.) ગજબ, નાશ, ખુવારી, દરા)(-ઢા) રખી વિ, સ્ત્રી. જુઓ “દાઢ +“શ ઘાણ, નુકસાન, ડાટ. (૨) તટે, ખોટ. [૦ વળ (રૂ.પ્ર.) ગુ. ‘ઉં' કુ.પ્ર. + “ઈ' અપ્રત્યય.] અવાળુ, પા. (૨) દાઢી ભારે નુકસાની થવી, ફનાફાતિયા થવું. ૦ વાળા (ઉ.પ્ર.) આગળ થતું એક જાતનું ગુમડું ભારે મુશ્કેલીમાં નાખવું, નખ્ખોદ વાળી.
દા(-)ઢવું સ. ક્રિ. જિઓ દાઢ,'-ના.ધા.] (લા.) ચંગમાં દાટ વિ. ધણું, ખૂબ, ડાટ (“મધુ દાટ' એવો માત્ર પ્રગ) કહેવું, કટાક્ષમાં બેલવું, મર્મભર્યા બાલ કહેવા
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |