Page Text
________________
[सिबहेम.] अभिधानराजेन्द्र परिशिष्टम् ।
[अ०८ पा. ४] यथा 'हजे'[ ४।२८१] चदुरिके, हज्जे चदुलिके, इह ।
कृगो मीरः॥३१६॥ इति मागधी जाषा समाप्ता।
कृगः परस्य 'मोर' तु, क्यस्य स्थाने, विधीयते ।
'सम्मान कीरते सम्वस्स य्येव' तु निदर्शनम् ॥ ॥अथ पैशाची नाषाऽऽरज्यते ॥
__यादृशादेऽस्तिः ॥ ३१७ ॥
यारशादिपदे यो ',' तस्य तिः क्रियते पदे। झो अः पैशाच्याम् ॥ ३०३ ॥
यातिसो तातिसो युम्हातिसो अम्हातिसो तथा । पैशाच्यां भाषायां, इस्य पदे तो विधीयते, स यथा। केतिसो पतिसा अनातिसो चैव नवातिसो। पञ्मा सञआ सवओ विज्ञान तथा प्रानं ।
इचेचः ॥ ३१ ॥ राझो वा चिञ् ॥ ३०४॥
'इचे चोः'(३।१३६] तिः, नेति तेति,वस्त्राति च भोति च । 'राक' इत्यत्र शब्दे यो, कारस्तस्य वाऽस्तु चिम् ।
श्रात्तश्च ॥ ३१॥ राचिप्रा लपितं, रआ अपित, राचिनो धनं ।
अतः परयोर् श्वेचोः, पदे ' ते ति' इमौ मतो। रमो धन, इत्येव, 'राजा' नेह प्रवर्तते ।
गच्छते गच्चति यथा-ऽऽदिति किम् ? नेति होति च॥ न्य-एयोजः ॥ ३०५ ।।
भविष्यत्येय्य एव ॥ ३२०॥ न्यायोः स्थाने 'अ' श्रादेशः, 'पुजाहं, कमका' यथा।
एग्य एव न तु स्सिः [धा२७५] स्याद्, इचेचोस्तु, भविष्यति । यो नः ॥ ३०६ ॥
तद्भून चिंतितं रञा, का एसा तं हुवेय्य च ॥
अतो डसेर्मातो-डातू ।। ३२१ ॥ णस्य नः स्यात्, 'गुनगनयुत्तो' यद्वद् 'गुनेन' च ।
अतः परस्य तु उसेः, 'डातो मातू' श्मौ मतौ। तदोस्तः ॥ ३०७ ॥
यथा-तूरातु तूरातो, तुमातो च तुमातु च ॥ त-दयोस्तो, [नस्य भगवती पव्वती च सतं यथा ।
तदिदमोष्टा नेन स्त्रियां तु नाए ॥ ३२॥ [दस्य पतेसो सतनं तामोतरो रमतु होतु च।
सार्धं टा-प्रत्ययेन स्याद्, 'नेनो' तदिदमोः पदे । तकारस्यापि तादेश आदेशान्तरबाधकः।
स्त्रीलिङ्गे तु तयोरेव, 'नाए ' इत्यनिधीयते ॥ 'पताका, वेतिसो' इत्याद्यपि सिकं ततः पदम् ।
•नेन कत-सिनानेन तत्थ' पुसि, स्त्रियां पुनः । लो ळ: ॥३०॥
पातम्ग-कुसुम-पतानेन नाए च पूजितो॥ लस्य ळः स्यात्. कुळं सीळं कमळं सळिळं जळं ।
टेति कि? चिन्तयन्तो ताए समीपं गतो च सो।' शपोः सः ॥ ३०६ ॥
शेषं शौरसेनीवत् ।। ३३ ।। श-पयोःसः शस्य]ससी सको,[षस्य किसानो विसमो यथा। पैशाच्यां यदनुक्तं तच्चौरसेनीवदिष्यते ॥ 'न कगचेति' [४।३२४] सूत्रस्य, बाधकोऽयं विधिः स्मृतः। विशेषो दर्शितः सर्वः, तथापीपन्निशम्यताम । [१] हृदये यस्य पः ॥ ३१० ।।
न क-ग-च-जादि-षट्-शम्यन्त-सूत्रोक्तम् ॥ ३२४ ।। हदये वस्य पस्तेन, सिर्फ हितपक' पदम् ।
क-ग-चः [१।१७७ ] षट्-शमी-[ ११२६५] इत्येटोस्तुर्वा ।। ३११ ॥
तयोर् मध्येऽपि सूत्रयोः।
यत् काय दार्शतं सर्व, न तदत्र प्रवर्तते । टोः स्थाने तु तुरादेशो, विभाषा संप्रवर्तते।
मकरकेतू, सगरपुत्त-वचनं, अपितं । कुतुम्बकं ततः सिद्ध, तथा रूपं कुटुम्बकम् ।
विजयसेनेन, पाप, श्रायुधं चैव तेवरो। क्त्वस्तूनः ॥ ३१२ ॥
अन्येषामार्प सूत्राणामेवमूह्यं मनीषया । तूनः क्त्वाप्रत्ययस्यास्तु, गन्तून हसितून च ।
इति पैशाची भाषा समाप्ता। छून-त्नौ ष्ट्वः ॥ ३१३ ॥ 'हा' इत्यस्य पदे 'खून-त्थूनौ' तूनस्य बाधकौ ।
॥ श्रथ चूलिकापैशाचिकनाषा प्रारज्यते ॥ नवून नत्थून तन तत्थून इति स्मृतम् । र्य-स्न- रिय-सिन-सटाः कचित ॥ ३१४ ॥
चधिका-पैशाचिके तृतीय-तुर्ययोराद्य-द्वितीयौ ॥ ३२५ ॥ स्न-य-टानां सिन-रिय-सटाः स्युः फमतः कचित् । नापायां चूलिका-पैशाचिकारुयायां यथाक्रमम । भार्यात भारिया वेद्या, सिनातं स्नातमुच्यते ।
तृतीय-तुर्ययोर् आद्य-द्वितीयौ वर्गवर्णयोः। कष्टं तु कसटं बोध्यं, अयमेतदुदाहृतम् ।
[१] अध ससरीरो जगव मकरधज।। एत्थ परिभमन्तो हकचिदिति कि ? सुनुसा, सुज्जो ति हो यथा भवेत् ॥
वेय्य । एवंविधाए भगवतीए कधं तापस-वस-गहन कतं । क्यस्येय्यः ॥ ३१५॥
एतिसं भतिहपुरवं महाधनं तद्धन । जगवं यदि मं वरं पयसि क्यप्रत्ययस्य तु स्थाने, श्य्यादेशोऽनिधीयते ।
राजं च दाव लोक । ताव च तीए दूरातो य्येव तिछो सो भागरमिय्यते गिय्यते दिय्यते चैव पचिय्यते।
च्चमानो राजा।
Jain Education Interational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016041 |
| Book Title | Abhidhan Rajendra kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajendrasuri |
| Publisher | Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 1064 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary |
| File Size | 38 MB |