Page Text
________________
૨૦૮ वादप्रारम्भकभेदौ ।
[[૮. રે S૨ તેમાં જિગીષ–“હે હરણ હાથી અને અશ્વના સમૂહઆ વનમાંથી - - જલદી નાસી જાઓ, કારણ કે આડંબર અને કેપથી ફુટ કેશરાની શોભાવાળે. સિંહ આવે છે.” ઈત્યાદિ કથન કરે કે વિચિત્ર પત્રવાક્યનું અવલંબન કરે, કે, “અરે ! હે કપટનાટક્યુટુ! હે વેતામ્બર ! આ મંદ બુદ્ધિવાળા રાંક શિષ્યને સુખના ચાળા કરી મિથ્યા વાણીવિલાસથી પ્રચંડ પાંડિત્યનો આવિષ્કાર કરી કેમ ઠગે છે ?” એમ કહે, અથવા “જીવ ક્યાં છે? અદષ્ટ-(કર્મ) પ્રમાણસિદ્ધ નથી માટે પરફેકની વાત તે દૂર રહો,” આ પ્રમાણે સાક્ષાત આક્ષેપ કરે, અથવા “હે રાજન! તમારી સભામાં કોઈ પણ નિર્દોષ વિદ્યા (જ્ઞાન) વડે મને પંડિત નથી” એમ કહી રાજાને ઉત્તેજિત કરે, એમ અનેક રીતે વાદને પ્રારંભ
6 રૂ તરવનિર્થિની પોતુ બ્રહ્મવારિન ! રાવ: કિં ઈન્વિત્ નિત્ય: ચાલ્ડ नित्य एव वेति संशयोपक्रमो वा, कथञ्चिद् नित्य एव शब्द इति निर्णयोपक्रमो . वा इत्यादिरूपः ।
$૩ અને તત્વનિર્થિનીપુ તે હે સબ્રહ્મચારિન ! (તુલ્ય બ્રહ્મચર્યવાળા ગુરુભ્રાતા !) શબ્દ શું કથંચિત્ નિત્ય છે કે સર્વથા નિત્ય જ છે ?” આ પ્રમાણે સંશય દર્શાવીને વાદને પ્રારંભ કરે છે. અથવા “શબ્દ કથંચિત નિત્ય જ છે એ પ્રમાણે નિર્ણય જણાવી વાદને પ્રારંભ કરે છે.
४ वचनव्यक्ती सूत्रेष्वतन्त्रे, क्वचिदेकस्मिन्नपि प्रौढे प्रतिवादिनि बहवोऽपि ... संभूय विवदेरन् जिगीषवः, पर्यनुयुञ्जीरंश्च तत्त्वनिर्णिनीषवः, स च प्रौढतयैव तांस्तावतोऽप्यभ्युपैति, प्रत्याख्याति च, तत्त्वं चाचष्टे । कचिदेकमपि तत्त्वनिर्णिनीयुं वह- . वोऽपि तथाविधाः प्रतिबोधयेयुः । इत्यनेकवादिकृतः, स्त्रीकृतश्च वादारम्भः संगृह्यते ॥२॥
કેટલા વાદીઓ કેટલાક પ્રતિવાદી સાથે વાદને આરંભ કરે તેને વિચાર,
$૪ સૂત્રમાં વચન અને વ્યક્તિના નિયમ નથી, એટલે કેઈ વખત એક જ પ્રૌઢ પ્રતિવાદી હોય ત્યારે ઘણા જિગીષઓ એકઠા થઈને તેની સાથે વાદ કરે છે, અને તવનિર્થિનીષઓ તેને પ્રશ્નો પૂછે, છે અને પ્રતિવાદી પણ સ્વપ્રૌઢિને બળે તે બધાને સ્વીકારી લે છે, અને તેમનું નિરાકરણ કરે છે, અને તત્ત્વનું કથન પણ કરે છે. તે કોઈ વખત એક જ તવનિર્થિનીષ હોય છે ત્યારે ઘણા તવનિર્થિનીષુઓ મળીને તેને પ્રતિબંધ કરે છે.
આ રીતે અનેક વાદીએથી કરાયેલ અને સ્ત્રીથી કરાયેલ પણ વાદારંભ સંગ્રહ જાણો.
(૬૦) વવનચ રૂશ્વતન્ને યુતિ ચીતિ રિજા રા' ;
(टि.) वचनव्यक्ती इत्यादि । स चेति प्रतिवादी। तानिति जिगीपून . तस्वनिर्णिनीपून् । तावत इति बहून् । तथाविधा इति प्रतिवादिनः । प्रतिवोधयेयुरिति । एकस्योत्तरदानेऽशकः सम्भूय सर्वे प्रत्युत्तरं दद्युः । अथ च सुप्तसर्पमिव दण्डघटनेनोद्यम कारयेयुः ॥२॥
| SR No. | 011612 |
| Book Title | Ratnakaravatarika Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dalsukh Malvania |
| Publisher | L D Indology Ahmedabad |
| Publication Year | 1969 |
| Total Pages | 242 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |