SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 159
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ 142 क्विव्वचिप्रच्छ्या यतस्तुकट प्रुजुश्रीणां दीर्घौ सम्प्रसारणं च ' इस सूत्र · 'अन्येभ्यो पिदृश्यते '2 के भाष्य में यह वार्त्तिक पठित है । इससे वाच्यादि से 'क्विपू' तथा उसके 'सन्नियोग' से 'वाच्यादि' के 'अच्' को दीर्घ विधान किया जाता है । वाक्, शब्द प्राद, आयस्तुः इत्यादि उदाहरण है । 'वाकू' प्राद में 'सम्प्रसारणाभाव' के लिए 'अपर आह इस उक्तिपूर्वक 'वचि प्रच्छ्योरसम्प्रसारणं चेति वक्तव्यम्' यह वचन भाष्य में उपन्यस्त है । उसके संकलन से ही लघु सिद्धान्त कौमुदी में आचार्य वरदराज ने इस वार्त्तिक में 'असम्प्रसारण च ' ऐसा जोड़कर पाठ किया है । वाक् पाद इन स्थलों में दीर्घ विधानसामर्थ्य से ही 'सम्प्रसारण' नहीं होगा अतः असम्प्रसारण विधान यह जो द्वितीय वचन है, वह भी भाष्य में प्रत्याख्यात है 13 कविधानम्' " 'गृहवृद्धनिश्चिगमाच ' सूत्र के भाष्य में 'स्थास्नापाव्यधिह नियुध्यर्थम् ' यह वार्त्तिक पढ़ा गया है । भाव तथा कर्त्ता को छोड़कर कारक 'घर्थ है. । 1. लघु सिद्धान्त कौमुदी, कृदन्त प्रकरणम्, पृष्ठ संख्या 663. 2. अष्टाध्यायी, 3/2/178. 3. तत्तर्हि वक्तव्यम्, न वक्तव्यम् दीर्घ वचन सामध्यति सम्प्रसारणं न भविष्यति । HE THT 3/2/178. 4. लघु सिद्धान्त कौमुदी, उत्तर कृदन्त प्रकरणम्, पृष्ठ 636. 5. अष्टाध्यायी, 3/3/58. -
SR No.010682
Book TitleLaghu Siddhant Kaumudi me aaye hue Varttiko ka Samikshatmaka Adhyayan
Original Sutra AuthorN/A
AuthorChandrita Pandey
PublisherIlahabad University
Publication Year1992
Total Pages232
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size18 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy