________________
રૂઠ્ઠું
तत्वार्थ सूत्रे
उक्तश्च सूत्रकृताङ्गे प्रथमथुवस्कन्धे १५ अध्ययने तृतीयगाथायाम् - 'मैत्रीं भूतेषु कल्पयेत्' इति । एवम् औपपातिके प्रथम सूत्रे २० प्रकरणे चोक्तम्। 'सुपडियानंदा' इति । पुनस्तत्रैवोपपाति के भगवदुपदेशे चोक्तम्- 'साणुको सघाए' सानुक्रोशतया इति आचाराङ्गमकरणे श्रुतस्कन्धे ८ अध्ययने ७ उद्देशे ५ गाथायाञ्चोक्तम्
'मज्झथोनिज्जरापेही, समाहिमनुपालए' इति । मध्यस्थो निर्जरापेक्षी, समाधिमनुपालयेत् || इति ||१८|| मूलपू - चरितं पंचविहं सामाइय छेदोवट्टावणपरिहारविसुयि सुहुमसंपराय जहखायमेयओ ॥ ५९ ॥
करना ही उचित है । कहा भी है- 'दूसरों के हित की चिन्ता करना मैत्री है, पराये दुःख का निवारण करना करुगा है, दूसरे के सुख को देखकर सन्तोष मानना प्रमोद है और पराये दोषों की उपेक्षा करना उपेक्षा भावना है ||१॥
सूत्र कृतांग के प्रथम श्रुतस्कंध के पन्द्रहवें अध्ययन की तीसरी गाथा में कहा है- 'प्राणियों पर मैत्री धारण करे' । इसी प्रकार औपपांतिक सूत्र के प्रथम सूत्र के २० वें प्रकरण में भी कहा है- 'सुप्रत्यानन्द:- प्रमोद : ' | इसी सूत्र में भगवान् के उपदेश-प्रकरण में कहा है'साक्कोसघाए' अर्थात् दया युक्तता से । आचारांग श्रुतस्कंध के आठवें अध्ययन, सातवें उद्देशक की पांचवीं गाथा में कहा है
'मध्यस्थ एवं निर्जरा की अपेक्षा करने वाल! श्रमण समाधि का अनुपालन करे ॥५८॥
ચિન્તા કરવી મૈત્રી છે, 'જાના દુઃખાનું નિવારણ કરવુ કરૂણા છે, ખીજાના સુખને જોઇ સન્તુષ માનવા પ્રમેદ છે, અને પારકા દેષાની ઉપેક્ષા કરવી उपेक्षा भावना है. ॥१॥
સૂત્રકૃતાંગા પ્રથમ શ્રુતકધના પંદરમાં સ્મુધૈયનની ત્રીજી ગાથામાં કહ્યું છે-પ્રાણિઓ પર મૈત્રી ધારણ કરે' એ જ પ્રમાણે ઔપપાતિસૂત્રના પ્રથમ સૂત્રના, ૨૦માં પ્રકરણમાં પણ કહ્યું છે-સુપ્રત્યાનન્દ-પ્રમેદ. આ જ सूत्रभां लगवान्ना ऽपदेश अशुभ छे. 'साणुकोसयाए' अर्थात् हयाચુક્તતાથી આચારગ શ્રુતસ્કંધના આઠમાં અયન, સાતમા ઉદ્દેશકની પાંચમી ગાથામાં કહ્યું છે—મધ્યસ્થ અને નિર્જરાની અપેક્ષા કરનાર શ્રમણ સમાધિનુ
અનુપાલન કરે. ૫૫૮ના
