SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 79
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ सूत्रस्थान - अ० १. औषधियों के ज्ञानकी कठिनता । ननामज्ञानमात्रेणरूपज्ञानेनवापुनः । औषधीनांपर प्राप्तिकाश्चेद्वेदितुमर्हति ॥ ११९ ॥ €२१) क्योंकि कोई भी मनुष्य संपूर्ण औषधियोंके नाम और रूपोंको नहीं जानसकता कोई २ पुरुष ऐसे होंगे जो वहुतसी औषधियोंको जानते हैं परन्तु उनमें उसीको ओषधियोंके तत्त्वका जाननेवाला कहना चाहिये जो उनके नाम रूप और प्रयोग करने की विधि जानता हो ॥ ११९ ॥ औषधी जाननेवालेकी प्रशंसा | योगज्ञस्तस्यरूपज्ञस्तासांतत्त्वविदुच्यते । किंपुनर्यो विजानीयादोषधीः सर्वदाभिषक् ॥ १२० ॥ रूपन्तासान्तुयोविद्याद्देशकालोपपादितम् । पुरुषपुरुषंवीक्ष्य सविज्ञेयोभिषक्तमः ॥ १२१ ॥ जो वैद्य औषधियोंका नाम रूप प्रयोग और किस किस कालमें कौन २ औषधि कैसे २ संपादन कर उसका कैसे २ प्रयोग करना यह विधि जानता है उसका तो कहना ही क्या है अर्थात् उसको धन्य है । हरेक मनुष्यको देख देख कर शास्त्रविधिसे जो उसके अनुकूल हो वह औषध देना चाहिये ॥ १२० ॥ १२१ ॥ औषध विज्ञान सम्वन्धी वैद्यको उपदेश | यथाविषयथाशस्त्रंयथाग्निरशनिर्यथा । तथैौषधमविज्ञातंविज्ञातममृतंयथा ॥ १२२ ॥ औषधानभिज्ञातं नामरूपगुणैस्त्रिभि: । विज्ञातंवापि दुर्युक्तं युक्तिवा ह्येन भेषजम् | योगादपिविषं तीक्ष्णमुत्तमं भेषजं भवेत् ॥ १२३ ॥ भेषजवापिदुर्युक्तीक्ष्णं सम्पद्यतेविषम् । तस्मान्नभिषजायुक्तं युक्तिबाह्येनभेषजम् ॥ ॥ १२४ ॥धीमताकिञ्चिदादेयं जीवितारोग्यकांक्षिणा ॥ कुर्य्यान्निपतितो मूर्ध्निसशेषंवासवाशनिः ॥ १२५ ॥
SR No.009547
Book TitleCharaka Samhita
Original Sutra AuthorN/A
AuthorRamprasad Vaidya
PublisherKhemraj Shrikrushnadas Shreshthi Mumbai
Publication Year1923
Total Pages939
LanguageHindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari & Medicine
File Size48 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy