________________
२५४
विश्वलोचनकोश:
[ यान्तवर्गे
इभ्य आढ्यं भवेदिभ्या करेण्वामपि शल्लकौ । कन्या कुमारिकानायें राशिभेदौषधीभिदोः ॥ ५ ॥ प्रातह्यदिनयोः कल्यं कल्यो नीरोगदक्षयोः । सज्जेऽपि त्रिषु कल्या तु मधे कल्या च वाचि च ॥ ६ ॥ कश्यं मद्ये कशा च कश्यं मध्ये च वाजिनाम् । कक्ष्या बृहतिकाकाञ्चोर्मध्यबन्धे च दन्तिनाम् ॥ ७ ॥ हर्म्यादीनां प्रकोष्ठे तु कांस्यं स्यात्पानभाजने । तैजसद्रव्यभेदेपि वाद्यभेदेऽपि न द्वयोः ॥ ८ ॥ कायो व स्वभावे च सजे लक्ष्ये कदैवते । कायं मनुष्यतीर्थे स्यात्कार्य हेतौ प्रयोजने ॥ ९ ॥ काव्यः शुक्रग्रहे पुंसि काव्या स्यात्पूतनाधियोः । काव्यं ग्रन्थान्तरे क्लीबं कुडचं भित्तौ विलेपने ॥ १० ॥
शल्लकी ( सालई )
तैजस
इभ्य - धनी (पुं० ) इभ्या - हथिनी, वृक्ष (स्त्री० ) कन्या - कुमारी, स्त्रीमात्र, राशिभेद, औषधिभेद, ( स्त्री० ) ॥ ५ ॥ कल्य-प्रातःकाल, कलका दिन, (न०) कल्य- नीरोग, चतुर, सज्ज (कवच )
हर्म्य ( महल ) आदिकों का प्रकोष्ठ ( कोटा ) ( स्त्री० ) कांस्य - जलआदि पीनेका पात्र, द्रव्यभेद, वाद्य बाजा ) भेद, ( न० ) ॥ ८ ॥ काय-शरीर, स्वभाव, समूह, निशाना क ( प्रजापति ) देवतावाला, (पुं०) कार्य - हेतु, प्रयोजन ( न० ) ॥ ९ ॥
O
आदिसे सजाहुवा (त्रि० ) कल्या-मदिरा, वाणी, ( स्त्री० ) ६ | कार्य - मनुष्यतीर्थ, ( न० ) कश्य - मद्य ( मदिरा ), चाबुक लगाने | काव्य-शुक्र-ग्रह, (पुं० ) योग्य, (त्रि०) घोड़ोंका मध्यभाग काव्या-पूतना, बुद्धि, ( स्त्री० ) ( न० ) काव्य-ग्रंथ, (न०) कक्ष्या- कटेहली, करधनी, हस्तियोंका कुड्य - दीवार, विलेपन ( लीपना ) मध्यबंध, ( नाडी ) ॥ ७ ॥ ( न० ) ॥ १० ॥
" Aho Shrutgyanam"
