________________
ਬ੍ਰਹਮਚਰਜ ਪਾਲਣਾ ਅਤੇ ਖਿਮਾਂ, ਮਿਠਾਸ, ਸਫਲਤਾ ਤੇ ਸੰਤੋਖ ਪੁੰਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ। ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਕਰਮ ਬੰਧਨ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਦਾ ਇਕ ਢੰਗ ਤਪ ਵੀ ਹੈ।"
.
(6) ਸੰਬਰ : ਸੰਬਰ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ‘ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਰੋਕਨਾ ਮਨ ਨੂੰ ਪਾਪਾਂ ਵੱਲ ਜਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕਨਾ ਸੰਬਰ ਹੈ। ਆਤਮਾ ਦੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਪਰਿਨਾਮਾਂ (ਸੁਭਾਵਾਂ) ਨਾਲ ਕਰਮਾਂ ਦੇ ਬੰਧਨ ਰੁਕਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਪਰਿਨਾਮ ਸੰਬਰ ਹੈ ਇਕ ਸਮਾਂ ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਰਮ ਨਹੀਂ ਬਣਦੇ। ਅਜਿਹਾ ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ (ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨ) ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਉੱਨਤੀ ਕਰਦੀ ਹੈ ਉਨਾ ਹੀ ਕਰਮ ਵੱਧ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਰਮ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿਣਗੇ, ਜੀਵ ਮੁਕਤੀ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਸੰਬਰ ਪੰਜ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੈ।
(1) ਸੰਮਿਅਕਤ (2) ਅਵਰਤ-ਤਿਆਗ (3) ਅਪ੍ਰਮਾਦ (ਗਫਲਤ ਨਾ ਕਰਨਾ) (4) ਕਸ਼ਾਏ ਨੂੰ ਰੋਕਨਾ (5) ਯੋਗਾਂ (ਪਾਪਕਾਰੀ) ਦੀ ਤਿਆਗ। (7) ਬੰਧ ਕਰਮ ਦਾ ਆਤਮਾ ਨਾਲ ਦੁੱਧ ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੇਲ ਹੈ। ਇਸੇ ਮੇਲ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂਆਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੈ। ਸ਼ਾਸਤਰ ਇਸੇ ਨੂੰ ਕਰਮ ਵਰਗਨਾ ਆਖਦੇ ਹਨ।
ਜਿਵੇਂ ਸੋਨੇ ਨਾਲ ਮਿੱਟੀ ਅਨੰਤਕਾਲ ਤੋਂ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਆਤਮਾ ਦੇ ਪ੍ਰਦੇਸਾਂ ਨਾਲ ਕਰਮ ਵਰਗਨਾਂ ਦੇ ਪੁਦਗਲ ਅਨੰਤਕਾਲ ਤੋਂ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਆਤਮਾ ਨਾਲ ਰਾਗ ਦਵੇਸ਼ ਰੂਪੀ ਕਰਮਾਂ ਦੀ ਧੂੜ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਹੱਟਣ ਨਾਲ ਸੋਨ ਚਮਕ ਉੱਠਦਾ ਹੈ। ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਆਤਮਾ ਕਰਮ ਦੀ ਧੂਲ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੋ ਕੇ ਚਮਕ ਹੋ
282
