________________
ਦਵੇਸ਼ ਆਦਿ 18 ਦੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੈ। ਤਿੰਨ ਲੋਕ ਜਿਸ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਸੱਚਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਹੀ ਦੇਵ, ਅਰਿਹੰਤ ਜਾਂ ਪਰਮੇਸ਼ਵਰ ਹੈ। ਉਹ ਵੀਤਰਾਗ ਪਰਮਾਤਮਾ ਸਰਵੱਗ ਹੈ। ਕੇਵਲ ਗਿਆਨੀ ਹੈ ਤੇ ਮੋਕਸ਼ ਦੇ ਰਾਹ ਦਾ ਯਾਤਰੀ ਹੈ।
ਗੁਰੂ : ਜੋ ਅਹਿੰਸਾ ਆਦਿ ਪੰਜ ਮਹਾਵਰਤਾਂ ਨੂੰ ਧਾਰਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਪੰਜ ਸੰਮਤੀ, ਤਿੰਨ ਗੁਪਤੀ ਅਤੇ 22 ਪਰਿਸ਼ੈ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਧੀਰਜ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਜੋ ਭਿਕਸ਼ਾ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਨਿਰਵਾਹ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਸਮਭਾਵ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਧਰਮ ਦਾ ਸੱਚਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਘਰ ਬਾਰ ਦਾ ਤਿਆਗੀ ਹੈ। ਜੋ ਭਿੱਖਿਆ ਦੇ 42 ਦੋਸ਼ ਟਾਲ ਕੇ ਭੋਜਨ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸੰਸਾਰਿਕ ਮੋਹ ਮਮਤਾ ਦਾ ਤਿਆਗੀ ਨਿਰਗਰੰਥ ਹੈ, ਉਹ ਹੀ ਸੱਚਾ ਗੁਰੂ ਹੈ।
ਧਰਮ : ਸਭ ਧਰਮ ਵਾਲੇ ਪੰਜ ਮਹਾਵਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਦੁਰਗਤੀ ਵਿਚ ਪਏ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਧਾਰਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਦੁਰਗਤਿ ਵਿਚ ਬਚਾਉਣ ਵਾਲਾ ਹੀ ਧਰਮ ਹੈ।
ਅਸਲ ਵਿਚ ਧਰਮ ਆਤਮਾ ਦੇ ਆਪਣੇ ਅਨੁਭਵ ਦੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ। ਬੁਰੇ ਕਰਮਾਂ ਦੇ ਦੂਰ ਹੋਣ ਤੇ, ਰਾਗ ਦਵੇਸ਼ ਘਟਣ ਨਾਲ ਜੋ ਆਤਮ ਸ਼ੁੱਧੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਹੀ ਧਰਮ ਹੈ। ਦਾਨ ਸ਼ੀਲ, ਘਪ ਤੇ ਭਾਵਨਾ ਵੀ ਧਰਮ
ਹੈ।
(2) ਸੰਮਿਅਕ ਗਿਆਨ : ਆਤਮ ਤੱਤਵ ਦੀ ਪਛਾਣ ਹੀ ਸੰਮਿਅਕ ਗਿਆਨ ਹੈ। ਆਤਮਾ ਨਾਲ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ। ਜਦ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਸਲ ਸਵਰੂਪ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਤਦ ਤੱਕ ਆਤਮ ਤੱਤਵ ਦਾ ਗਿਆਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਆਤਮਾ ਤੱਤਵ ਬਿਨਾਂ ਸੰਸਾਰਿਕ ਗਿਆਨ 268
