________________
ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਨੇ ਫਰਮਾਏ ਹਨ ! ਇਸਤੋਂ ਛੁੱਟ ਹੋਰ ਜੀਵ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨਹੀਂ। ਸਾਰੇ ਜੀਵ ਛੇ ਕਾਇਆਂ ਦੇ ਵਿਚ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । (8)
ਬੁਧੀਮਾਨ ਪੁਰਸ਼ ਇਨ੍ਹਾਂ 6 ਕਾਇਆਂ ਦੇ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਮਝੇ । ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਦੁਖ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ? ਅਜੇਹਾ ਜਾਨਕੇ ਹਿੰਸਾ ਨਾ ਕਰੇ । (9) ..
• ਗਿਆਨੀ ਜੀਵਨ ਦਾ ਸਾਰ ਇਹੋ ਹੈ ਕਿ ਗਿਆਨੀ ਕਿਸੇ ਜੀਵ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ । ਅਹਿੰਸਾ, ਸਿਧਾਂਤ ਇੰਨਾਂ ਹੀ ਸਮਝਨ ਯੋਗ ਹੈ’’ ਭਾਵ ਇਹੋ ਅਹਿੰਸਾ ਹੈ ਕਿ ਹਿੰਸਾ ਨਾ ਕਰੋ । (10)
ਉਪਰ, ਹੇਠ, ਤਿਰਛੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇ ਜੋ ਕੋਈ ਵੀ ਤਰਸ ਤੇ ਸਥਾਵਰ ਜੀਵ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਵੇ ! ਇਹੋ ਸ਼ਾਂਤੀ ਕਾਰਕ ਕਸ਼ ਦਾ ਕਾਰਣ ਹੈ ---(1-1) ·
ਇੰਦਰੀਆਂ ਨੂੰ ਜਿਤਨ ਵਿੱਚ ਸਮਰਥ ਸਾਧੂ ਮਿਥਿਆਤਵ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਮਨ, ਬਚਨ ਤੇ ਕਾਇਆ ਰਾਹੀਂ ਜਿਦਗੀ ਭਰ ਕਿਸੇ ਜੀਵ ਨਾਲ ਵੈਰ ਵਿਰੋਧ ਨਾ ਕਰੋ । (12)
| ਉਹ ਸਾਧੂ ਹੀ ਮਹਾਧੀਮਾਨ ਅਤੇ ਜੰਤੁ ਹੈ ਜੋ ਦੇਖ ਭਾਲ ਕੇ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਹਮੇਸ਼ਾ ਏਸ਼ਨਾ ਸ਼ਮਤਿ ਦਾ ਪਾਲਨ ਕਰੇ ! (13)
ਜੋ ਅੰਨ-ਪਾਣੀ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਕਸ਼ਟ ਦੇ ਕੇ, ਸਾਧੂ ਲਈ ਬਨਾਇਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ ਉਸ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਮਣ (ਮਨੀ) ਹਿਣ ਨਾ ਕਰੇ । (14)
ਪ੍ਰਤੀ ਕ੍ਰਮ ਸ਼ੁਧ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਨਾ ਵਰਤੋਂ ਯੋਗ ਆਧਾ ਕਰਮੀ ਭੋਜਨ ਦਾ ਇਕ ਕਣ ਮਿਸ਼ਰਨ) ਦੋਸ਼ ਵਾਲਾ ਭੋਜਨ ਸੇਵਨ ਨਾ ਕਰੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸੰਜਮੀ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਨੇ ਧਰਮ ਕਿਹਾ ਹੈ । ਇਸਤੋਂ ਛੁੱਟ ਅਹਾਰ ਦੇ ਅਧ ਹੋਣ ਦਾ ਡਰ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਸਾਧੂ ਅਜੇਹਾ ਭੋਜਨ ਤਿਆਗ ਦੇਵੇ । (15)
ਪਿੰਡਾਂ, ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਉਪਾਸਕਾਂ (ਵਕ ਜਾਂ ਸਾਧੂ) ਦੇ ਘਰ ਹਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਸਾਧੂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਉਪਾਸਕ ਆਰੰਬ (ਹਿੰਸਕ) ''ਕਿਆ ਵਾਰੇ ਪੁੱਛੇ (ਕਿ ਇਸ ਆਰੰਬ ਹਿੰਸਾ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਹੈ ਜਾਂ ਅਧਰਮ) ?'ਪਾਪਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਅਤੇ ਇੰਦਰੀ ਜੇਤੂ ਸਾਧੂ ਕਦੇ ਵੀ ਹਿੰਸਕ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਹਿਮਾਇਤ ਨਾ ਕਰੇ । (6)
ਮਕਾਨ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਸਮੇਂ ਜੇ ਕੋਈ ਸਾਧੂ ਨੂੰ ਪੁਛੇ ਇਰ ਕੰਮ ਪੁੰਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੈ ? ਜਾਂ ਪਾਪ ਦਾ ਸਾਧੂ ਨ ਜਾਂ ਪਾਪ · ਕੁਝ ਵੀ ਨਾ ਆਖੇ । (17)
ਟਿੱਪਣੀ ਗਾਥਾ 17-ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਗਾਥਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਸਾਧੂ ਤੇ ਹਿਸਥ ਧਰਮ ਵਾਰੇ ਜਾਨਣਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ।
( 109]
