________________
ਹੈ ਮਨ ਖੁਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਕਫ਼ ਰੋਗ ਦੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਅਚਿਤ ਵੀਰਜ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਬਲ ਵੀ ਅਚਿੱਤ ਵੀਰਜ ਹੈ । ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਰਸ ਵੀਰਜ ਹੈ ।
ਖੇਤਰ ਤੇ ਕਾਲ ਵੀਰਜ
ਜਿਸ ਖੇਤਰ ਦੀ ਜੋ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ ਉਹ ਖੇਤਰ ਵੀਰਜ ਹੈ । ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਖਮਾ ਨਾਮ ਆਰੇ ਦੀ ਜੋ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ ਉਹ ਕਾਲ ਵੀਰਜ ਹੈ।
“ਵਰਖਾ ਕਾਲ ਵਿਚ ਨਮਕ, ਸਰਦੀ ਵਿਚ ਪਾਣੀ, ਹੇਮੰਤ ਵਿਚ ਗਾਂ ਦਾ ਦੁੱਧ, ਸਿਸਿਰ ਵਿਚ ਆਂਵਲਾ ਰਸ, ਬਸੰਤ ਵਿਚ ਘੀ। ਗਰਮੀ ਵਿਚ ਗੁੜ ਅਮ੍ਰਿਤ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ । ਹਰਡ ਗਰਮੀ ਵਿਚ ਗੁੜ ਨਾਲ, ਵਰਖਾ ਰੁੱਤ ਵਿਚ ਸੇਂਧਾ ਨਮਕ, ਸਰਦੀ ਵਿਚ ਸ਼ਕਰ ਦੇ ਨਾਲ, ਹੇਮੰਤ ਵਿਚ ਸੁੰਡ ਦੇ ਨਾਲ, ਸ਼ਿਸਰ ਵਿਚ ਪਿਪਲ ਦੇ ਨਾਲ, ਬਸੰਤ ਵਿਚ ਸ਼ਹਿਦ ਦੇ ਨਾਲ ਖਾਨ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਰੋਗ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
ਭਾਵ ਵੀਰਜ
ਵੀਰਜ ਸ਼ਕਤੀ ਵਾਲੇ ਜੀਵ ਦੀ ਵੀਰਜ ਸੰਬੰਧੀ ਬਹੁਤ ਲਵੱਧੀਆਂ (ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸ਼ਕਤੀਆਂ) ਹਨ । ਛਾਤੀ ਦਾ ਵੀਰਜ ਸ਼ਤੀਰ ਬਲ ਹੈ ਇੰਦਰੀਆਂ ਦਾ ਬਲ,ਅਧਿਅਤਿਮਕ ਬਲ ਹੈ। ਇਹ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੈ । ਮਨ, ਅੰਦਰ ਵਿਉਪਾਰ (ਆ) ਰਾਹੀਂ ਮਨ ਦੇਯੋਗ ਪਦਗਲਾਂ ਨੂੰ ਇਕਠਾ ਕਰਕੇ ਮਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬਦਲਦਾ ਹੈ । ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਯੋਗ ਕੁਦਗਲਾਂ ਨੂੰ ਭਾਸ਼ਾ ਰੂਪ ਤੇ ਸ਼ਰੀਰ ਦੇ ਯੋਗ ਪੁਦਗਲਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰੀਰ ਰੂਪ, ਸਾਹ ਅਤੇ ਉਛਵਾਸ਼ਯੋਗ ਪਦਗਲਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹ ਤੇ ਉਛਵਾਸਾਂ ਵਿਚ ਬਦਲਦਾ ਹੈ । ਮਨ, ਬਚਨ ਤੇ ਸ਼ਰੀਰ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਵੀਰਜ ਦੇ ਦੋ ਭੇਦ ਹਨ । 1) ਸੰਭਵ 2) ਸੰਭਾਵਯ
1) ਸੰਭਵ-ਤੀਰਥੰਕਰ ਅਤੇ ਅਤਰ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਮਨ ਬਹੁਤ ਨਿਰਮਲ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਅਨੁਤਰ ਵਿਮਾਨਾਂ ਦੇ ਦੇਵ ਅਵਧਿ ਗਿਆਨ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਜੋ ਮਨ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਸ ਦਾ ਹਲ ਤੀਰਥੰਕਰ ਦਰਵ ਮਨ ਨਾਲ ਹੀ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । ਕਿਉਂਕਿ ਅਨੁਤਰ ਵਿਮਾਨ ਦੇ ਦੇਵਤੇ ਮਨ ਰਾਹੀਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। 2) ਸੰਭਾਵਯ—ਜੋ ਜੀਵ ਬੁਧੀਮਾਨ ਰਾਹੀਂ ਅਖੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਸਕਦਾ । ਪਰ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਅਭਿਆਸ ਨਾਲ ਸਮਝ ਲਵੇਗਾ ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਭਾਵਯ ਵੀਰਜ ਆਖਦੇ
ਹਨ।
[88]
