________________
अर्थशास्त्राच्या गवाक्षातून
अपहरणासाठी गणिकांचा वापर करतात. अभयाख्यानाच्या १९२ व्या गाथेत गणिका चंडप्रद्योताला म्हणते –
तं निसुणिऊण विन्नवइ नरवई चमरहारिणी गणिया ।
आइससु देवं ! म झत्ति जेण बंधिय तमाणे हं ।। (ते ऐकून राजाची चमरधारिणी गणिका म्हणाली की, ‘देव ! मला आज्ञा द्या. मी त्याला चटकन बांधून आणते.')
२६० व्या गाथेत असे म्हटले आहे की, अभयकुमार हा चंडप्रद्योताच्या अपहरणासाठी दोन गणिकांना घेऊन गेला. राजद्वारात दुकान खरेदी करून आणि त्या बहिणी असल्याचे भासवून, तो चंडप्रद्योताला पळविण्याच्या संधीची वाट पाहू लागला.
गणियाओ दोन्नि घेत्तूण सा गओ नयरिमुज्जेणिं । गुडियकयावररूवो रायदुवारम्मि आवणं घेत्तुं । पारद्धो ववहरिउं अभओ अह अन्नदिवसम्मि ।।
(आख्यानमणिकोश, अभयाख्यान, गाथा २६०-२६१, पृ.१६) या कथेत शेवट असे रंगविले आहे की, अभयाने ‘प्रद्योत' राजाला, प्रद्योत नावाच्याच एका नोकराच्या सहाय्याने पळविले. त्या नोकराने वेड लागल्याचे सोंग केले होते. हेच कथाबीज अर्थशास्त्राच्या १२ व्या अध्यायात नमूद केले आहे.
गणिकांविषयीची अधिक चर्चा याच प्रकरणात पुढे केली आहे. (४) द्यूत आणि जुगारासंबंधीची नियमावली, अर्थशास्त्राच्या २२ व्या, ७७ व्या
आणि ८७ व्या अध्यायात नमूद केली आहे. २२ व्या अध्यायाचा विषय आहे, 'नवीन गाव कसे वसवावे ?' त्यात सांगितले आहे की, तेथे जुगारावर पूर्ण बंदी
२१८
