Page Text
________________
१४४
दशातश्रुतस्कन्धसूत्रे इति कल्पः परिपूर्णः कल्पमानस्तम्, लोकालोक-लोक्यते दृश्यते केवलज्ञानभास्वतेति लोकः, स च चतुर्दशरज्ज्वात्मको धर्माधर्मास्तिकायादिद्रव्याधारभूतो वैशाखस्थानकटिन्यस्तहस्तद्वयपरिमितपुरुषोपलक्षितआकाशविशेषः,तद्विपरीतोऽलोकश्चानयोः समाहारस्तथा तत् ज्ञातुम् = अनुभवितुम् असमुत्पन्नपूर्व = गतकाले कदापि नोत्पन्नं प्रथममेव जातमित्यर्थः, केवलज्ञानं केवलम् इन्द्रियादिसाहाय्यानपेक्षितत्वेनाऽसहायं सकलज्ञेयज्ञायिसकलावरणमलविनाशानन्तरमादुर्भूतमनन्यतुल्यं, तच ज्ञानं केवलज्ञानं समुत्पद्येत । ९ नवमे-तस्य केवलकल्पं लोकालोकं द्रष्टुम् असमुत्पन्नपूर्व केवलदर्शनं केवलं = सम्पूर्णवस्तुतस्वग्राहकं सामान्यज्ञानहोता है, इसमें केवलकल्प-संपूर्ण लोकालोक को जानने वाला तथा पहले कभी उत्पन्न नहीं हुआ ऐसा केवलज्ञान उत्पन्न होता है। लोकालोक का अर्थ होता है-केवलज्ञान से जो देखा जाता है वह लोक कहा जाता है । वह चौदह रज्जुस्वरूप धर्मास्तिकाय आदि द्रव्यो का आधार कमर पर हाथ रखकर नाचते हुए नट के आकार वाले आकाशविशेष को लोक कहते हैं, उस से विपरीत को अलोक कहते हैं। केवलज्ञान की व्याख्या-केवल का अर्थ होता है कि-इन्द्रिय आदि की सहायता की अपेक्षा न करता हुआ समस्त ज्ञेय पदार्थो को जानने वाला-विषय करने वाला सकल मल और आवरण के विनाश के बाद उत्पन्न हुआ अनन्यसदृश जो ज्ञान-केवलज्ञान उत्पन्न होता है। (२) नववे समाधिस्थान में केवलदर्शन उत्पन्न होता है, केवलकल्पलोकालोक को जानने वाला पूर्व में कभी उत्पन्न नहीं हुवा ऐसा આઠમા સમાધિસ્થાનમાં કેવળજ્ઞાન થાય છે એમાં કેવળકલ્પ–સ પૂર્ણ લેકાલેકને જાણવાવાળુ તથા પહેલા કદી ઉત્પન્ન થયેલ ન હોય એવુ કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન થાય છે લાકાલેકને અર્થ કેવળજ્ઞાનથી જે જોઈ શકાય છે તે લોક કહેવાય છે તે ચૌદ રજજુસ્વરૂપ ધમસ્તિકાય આદિ દ્રવ્યને આધાર કમરપર હાથ રાખીને નાચતા નટના આકારવાળા આકાશવિશેષને લેક કહે છે તેનાથી વિપરીત (ઉલટું) તેને અલક કહે છે
કેવલજ્ઞાનની વ્યાખ્યા-કેવલને અર્થ થાય છે ઈન્દ્રિય આદિની સહાયતાની અપેક્ષા ન કરતા સમસ્ત ય પદાર્થને જાણવાવાળું-વિષય કરવાવાળું–સકલ મળ અને આવરણ ના વિનાશ પછી ઉત્પન્ન થયેલું અનન્ય જેવું જે જ્ઞાન તે કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન થાય છે. (૯) નવમા સમાધિસ્થાનમાં કેવલદર્શન ઉત્પન્ન થાય છે કેલક ૫ કલેકને જાણવાવાળુ પૂર્વમા કદી ઉત્પન્ન ન થયેલું એવું કેવળદર્શન–સમસ્ત
| SR No. | 009359 |
| Book Title | Dashashrut Skandh Sutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1960 |
| Total Pages | 497 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_dashashrutaskandh |
| File Size | 26 MB |