________________
E
राप्ययनसूत्र इष्टतुष्टाः ससभ्रम हर्षवशविसर्पवृदया:, 'इमे एप मम गुरवः' इति वन्दितवन्तः । सागरचन्द्रमुनिस्तदा कालकाचार्य परिचिते पश्चात्ताप कुर्वन वदति-भगवन् ! मया श्रुतनिधीना तत्रभवता भवतामाशावना कृता, क्षमस्व । - कालकाचार्येणोक्तम्-हे वत्स ! अवमदो न कर्तव्यः । एवमन्यैरपि कालकाचार्यवत् प्रशामक मदाहरणेन प्रशापरीपहः सोढव्यः ॥४१॥
मतिश्रुतरूपपरोक्षज्ञानमाश्रित्य प्रज्ञापरीपहो वर्णितः । अवेदानीमवन्यादिरूप प्रत्यक्षज्ञानमाश्रित्य तदभावरूप एकविंशतितमोऽज्ञानपरीपहः मोच्यतेमूलम्-निरठगं मि विरओ, मेहुणांओ सुसवुडो।
जो सक्ख नाभिजाणीमि. धम्म कल्लाण पावग ॥४२॥ छाया-निरर्थकम् अह विरतः, मैथुनाव सुसटतः ।
__ यः साक्षात् नाभिजानामि, धर्म कल्याणं पापकम् ॥ ४२ ॥ बतलाकर कहा कि देखो ये है वे आगन्तुक महानुभाव । वे शिष्य सब के सब उसी समय अपार हर्प से उत्फुल्लहृदय रोकर हृष्ट तुष्ट होते हुए बडे ही आदर से " यही है हमारे गुरु महाराज" कह कर उनके चरणों मे गिर कर वदना करने लगे। सागरचद्रमुनि उस समय कालकाचार्य के परिचित होने पर पश्चात्ताप करता हुआ उनसे बोला भगवन् । श्रुतनिधि पूज्य आपकी मेरे द्वारा आशातना हुई है, अतः मैं उसकी क्षमा चाहता है, आप क्षमा करे। कालकाचार्य ने कहा वत्स ! श्रुतज्ञान का मद नही करना चाहिये । इस कथा से यही शिक्षा मिलती है कि कालकाचार्य की तरह प्रज्ञा के प्रकर्ष में मद नहीं करने से प्रज्ञापरीषह का जय होता है ।। ४१॥ ચક્ર મુનિએ આગળીના ઈસારાથી બતાવીને કહ્યું કે, જુઓ આ છે તે આવેલા મહાનુભાવ! આથી તે સઘળા શિતે સમયે અપાર હર્ષથી પ્રકુટિલત બની ખુશી થતા થતા ખૂબજ આદરથી “આ જ છે અમારા ગુરુમહારાજ" કહીને તેમના ચરણમાં પડીને વદન કરવા લાગ્યા સાગરચંદ્રમુનિ એ સમયે કાલકા ચાર્યના પરિચયથી પશ્ચાત્તાપ કરતા કરતા તેમને કહેવા લાગ્યા, ભગવત! કૃતનિધિ પૂજ્ય મારાથી આપની અશાતના થઈ છે આથી હું તેની ક્ષમા ચાહું છું આપ મને ક્ષમા કરે કાલકાચા કહ્ય, વત્સ ! શ્રુતજ્ઞાનને મદ ન કરવો જોઈએ આ કથાથી એ જાણવાનું મળે છે કે, કાલકાચાર્યની માફક પ્રજ્ઞાના પ્રકમાં મધ નહી કરવાથી પ્રજ્ઞાપરીષહને જય થાય - ૧
