Rajprashniya Sutra Part 02

SR No.: 009343
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1966
Total Pages: 499
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_rajprashniya
File Size: 36 MB

Page 117

सुबोधिनी टीका सू. १११ सूर्याभदेवस्य पूर्वभव जीवप्रदेशीराजवर्णनम् ७१ हालया परिपत् केशिनः कुमार श्रमणस्यान्तिके धर्म श्रुत्वा निशम्य यस्या एच दिशः प्रादुर्भूता तामेव दिशं प्रतिगता ॥ मू० १११॥
टीका-'तएण से इत्यादि-ततः खलु स केशीकुमारश्रमणः चित्राय सारथये चित्रं सारथिमुद्दिश्य तस्यां महातिमहालयायाम्=अतिविशालायां परिषदि चातुर्याम चतुर्णाम् चतुःसख्यकोनां यामानां=यमा एव यामास्तेपां समाहारश्चतुर्याम, तदेव चातुर्यामं, तदस्ति यस्मिन् स चातुर्यामस्त धर्म परिकथयति व्याख्याति, तद्यथा-सर्वस्मात् प्राणातिपाताद् विरमण = सकलपाणिमाणवियोजनानुकूलव्यापारतो विनिवृत्तिः१, सर्वस्माद् मृपा. वादाद् विरमणम् सर्वविधाऽसत्यभाषणाद् विनिवृत्तिः, तथा-सर्वस्मात समस्त मृषावाद से विरक्त होना, ३ समस्त अदत्तादान से विरक्त होना और समस्त बहिरादान से विरक्त होना (एणं सा महइमहालिया परिमा के सिस्स कुमारसमणस्स अंतिए धम्म मोच्चा निसम्म हनु० जामेव दिमि पाउन्भूया तामेव दिसिं पडिगया) इस तरह केशिकुमार श्रमण से चातु.
र्याम धर्म का उपदेश सुनकर और हृदय में उसे धारण कर वह अतिविशाल परिपदा हृष्ट तुष्ट यावत हृदयवाली होती हुई जहां से आई थी वहां पर पीछी चली गई.
टीकार्थ मूलार्थ के ही अनुरूप है. चातुर्याम धर्मका उपदेश किया-गो इसका तात्पर्य एसा है कि चातुर्याम वाले धर्म का उपदेश दिया. सकल पाणियों के प्राणों को वियोजन (अलग) करने के अनुकूल व्यापार से रहित होना इसका नाम प्राणातिपात विरमण है. इसी तरह समस्त प्रकार के असत्यभाषण करने से दूर रहना-उसका त्याग करना इसका नाम मृपावादકત થવું. (૩) સમરત અદત્તાદાનથી વિરકત થવું અને સમસ્ત બહિરાદાનથી વિરકત थ. (तए णे सा महइमहालिया परिसा केसिस्स कुमारसमण स्ल अंतिए धम्म सोचा निसम्म हतु जामेव दिसिं पउन्भूया तामेव दिसिं पडिगया) આ પ્રમાણે કેશિકુમાર શ્રમણથી ચાતુર્યામ ધર્મને ઉપદેશ સાંભળીને અને હૃદયમાં તેને ધારણ કરીને તે અતિ વિશાળ પરિષદા હૃષ્ટતુષ્ટ યાવત્ હૃદયવાળી થઈને જ્યાંથી આવી હતી ત્યાં ફરી જતી રહી.
ટીકાર્થ–મૂલાઈ પ્રમાણે જ છે. ચાતુર્યામ ધર્મને ઉપદેશ કર્યો એટલે કે ચાતુ ર્યામવાળા ધર્મને ઉપદેશ કર્યો. સકળ પ્રાણુઓના પ્રાણોને નિયુકત કરનાર જે વ્યાપાર (કાર્ય હોય છે તેનાથી રહિત થવું એટલે કે કઈ પણ પ્રાણીને કોઈ પણ રીતે પ્રાણ વિયુકત ન કરવું તે પ્રાણાતિપાત વિરમણ છે. આ પ્રમાણે જ સમસ્ત પ્રકારના અસત્યાચરણથી દૂર રહેવું-અસત્યને સર્વથા ત્યાગ કરે. તે મૃષાવાદ વિરમણ છે.