Page Text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका
प्र. १ द्विप्रत्यवतारप्रतिपत्तिनिरूपणम् ५३ बादरत्वम् सूक्ष्माश्च ते पृथिवीकायिकाश्चते इति सूक्ष्मपृथिवीकायिकाः, बादराश्च ते पृथिवी कायिकाश्च इति बादरपृथिवीकायिका., उभयात्रापि च शब्दो स्वगतानेकभेदसूचनाय निर्दिष्टी, तत्र सूक्ष्माः सकललोकवर्त्तिनो भवन्ति बादरास्तु लोकैकदेशवर्तिनो भवन्तीति भावः । तत्र सूक्ष्मपृथिवीकायिकान् दर्शयितुमाह-'से किं तं' इत्यादि ‘से किं तं मुहुमपुढवीकाइया' अथ के ते सूक्ष्मपृथिवीकायिकाः इति प्रश्नः, उत्तरयति-'सहुमपुढवीकाइया दुविहा पन्नत्ता' सूक्ष्म पृथिवीकायिका द्विविधाः-द्विप्रकारकाः प्रज्ञप्ताः-कथिताः, द्वैविध्यमेव दर्शयति – 'तं जहा' इत्यादि, 'तं जहा' तद्यथा-'पज्जत्तगा य अपज्जगा य' पर्याप्तकाश्च अपर्याप्तकाश्च, तत्र पर्याप्तिता धर्मविशिष्टा पर्याप्ताः पर्याप्तिर्नाम आहारादिपुद्गलग्रहणपरिणमनहेतुर्जीवस्य शक्तिविशेषः । स च शक्ति
-
कर्मोदयजनित है । बदर-बेर और आंवले की सूक्ष्मता वादरता के जैसी वह आपेक्षिक नहीं है । तथा च सूक्ष्मनामकर्म के उदय वाले जो पृथिवीकायिक है वे सूक्ष्मपृथिवीकायिक हैं और बादर नामकर्म के उदय वाले जो पृथिवीकायिक हैं वे बादर पृथिवीकायिक हैं। यहां जो दो चकारों का प्रयोग हुआ है वह स्वस्वगत अनेक मेदो को सूचित करने के लिये हुआ हैं। इनमें जो सूक्ष्मजीव है-वे तो सकललोकव्यापी होते है । और जो बादरजीव हैं वे लोक के एकदेशवर्ती होते है । 'से किं तं मुहुमपुढवी काइया' सूक्ष्म पृथिवीकायिक जीव कितने प्रकार के होते है ! उत्तर में प्रभु कहते हैं "मुहुमपुढवी काइया दुविहा पन्नत्ता" सूक्ष्मपृथिवीकायिकजीव दो प्रकार के होते हैं-"तंजहा" वे इनके दो प्रकार ये है-"पज्जत्तगा य अपज्जतगा य" एक पर्याप्तकसूक्ष्म पृथिवी कायिक और दूसरे अपर्याप्तक सूक्ष्म पृथिवीकायिक, जो पर्याप्तिता धर्मविशिष्ट है-वे पर्याप्त है अहारादिपुद्गलो को ग्रहण करने की एवं उससे खल रस भोग रूपसे परिणमाने की जो जीव की शक्ति विशेष બેર અને આમળાની સૂક્ષ્મતા બાદરતાની જેમ આપેક્ષિક નથી. આ પ્રકારે સૂક્ષ્મ નામકર્મના ઉદયવાળા જે પૃથ્વીકાયિકો છે, તેમને સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિકે કહે છે, અને બાદર નામકર્મના ઉદયવાળા જે પૃથ્વીકાયિકે છે, તેમને બાદર પૃથ્વીકાયિકે કહે છે. અહીં જે બે ચકારને પ્રવેગ થયે છે તે પ્રત્યેકના અનેક ભેદે દર્શાવવાને માટે થયે છે જે સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક જીવે છે, તેઓ તે સકળ લેકવ્યાપી હોય છે. જે બાદર પૃથ્વીકાયિક છે, તેઓ લેકના એકદેશવતી હોય છે,
गौतम स्वामीन। प्रश्न-"से किं तं सुहमपुढवीकाइया ?" 3 भगवन् ! सूक्ष्म पृथ्वीકાચિકેના કેટલા પ્રકાર છે? ___महावीर प्रभुना उत्तर--"सुहुमपुढवीकाइया दुविहा पण्णत्ता-तंजहा" 3 गौतम! सूक्ष्म पृ2वीयि वन नीय प्रमाणे मे प्रा२ ह्या छ-"पज्जतगा य अपज्जत्तगा य" (૧) પર્યાપ્તક સૂક્ષ્મપૃથ્વીકાયિક અને (૨) અપર્યાપ્તક સૂમપૃથ્વીકાયિક
આહારાદિ પુદ્ગલેને ગ્રહણ કરવાની અને તેનુ ખલ રસ ભેગ રૂપે પરિણમન કરવાની
| SR No. | 009335 |
| Book Title | Jivajivabhigamsutra Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 690 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_jivajivabhigam |
| File Size | 45 MB |